Tự hào: "Tôi là người thợ lò..."

Quảng Ninh là một trong những cái nôi của giai cấp công nhân cả nước. Từ thời kháng chiến chống Pháp cho đến chống Mỹ cứu nước, công nhân vùng mỏ Quảng Ninh luôn nêu cao tinh thần “Kỷ luật, đồng tâm” vừa sản xuất vừa chiến đấu bảo vệ quê hương, xây dựng đất nước. Chính truyền thống, tình yêu nghề đó đã hun đúc nên những người thợ mỏ anh hùng qua bao thế hệ. Đến nay, trong thời kỳ CNH-HĐH đất nước, cũng không ít những thợ mỏ ưu tú đã và đang ngày đêm cống hiến và làm giầu cho quê hương đất mỏ như: Anh hùng lao động Nguyễn Văn Tía, công nhân ưu tú Nguyễn Trọng Thái và thợ lò trẻ Lê Văn Thảo...

Anh hùng “chống cuốc”

Anh hùng Lao động Nguyễn Văn Tía, nguyên Quản đốc phân xưởng KT4, nguyên trợ lý Giám đốc Công ty Than Mạo Khê. “43 năm gắn bó với mỏ thì có 36 năm anh lao động trực tiếp dưới hầm lò, trong đó trên 10 năm làm thợ cuốc lò nên bạn bè, đồng nghiệp thường gọi vui anh là “Anh hùng chống cuốc” - anh Tía lý giải.

Anh hùng lao động Nguyễn Văn Tía kiểm tra lò -25/-80 Công ty Than Mạo Khê. Ảnh: Mạnh Hùng (Công ty Than Mạo Khê)

Sinh ra trên mảnh đất Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định, song cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Văn Tía lại gắn liền với quê hương vùng mỏ Quảng Ninh và mỏ Mạo Khê từ năm 1971. Sau 3 năm vào nghề anh đã trở thành công nhân cuốc lò bậc 4, sau 10 năm anh được đề bạt lên tổ trưởng sản xuất lò 56/3, rồi phó quản đốc, quản đốc và trợ lý giám đốc vào năm 2007. Từ kinh nghiệm thực tế của người thợ mỏ cộng với ý chí dám nghĩ, dám làm, anh đã đưa phong trào thi đua lao động sản xuất của Phân xưởng 56/3 dẫn đầu toàn mỏ. Trong thời gian anh đảm nhiệm chức vụ Quản đốc Phân xưởng KT4 năm 1990 ở lò vỉa 6 Bình Minh khi đó sản xuất của ngành Than bị thu hẹp, vỉa cạn, lương thợ mỏ rất thấp, hàng loạt thợ mỏ phải nghỉ theo chế độ. Là Quản đốc phân xưởng khai thác anh đã trăn trở ngày đêm lo việc làm cho anh em trong phân xưởng. Khi Công ty đã quyết định bỏ vỉa 6 Bình Minh do vỉa cạn thì anh đã đề nghị lên lãnh đạo cho phân xưởng của mình mở thêm các nhánh than còn lại tại khu vực Bình Minh, khắc phục đường lò cũ mở ra diện sản xuất mới, khai thác thêm được 3,7 vạn tấn than và đảm bảo cho 155 công nhân có đủ việc làm ổn định trong 3 năm tiếp theo. Năm 1996, Phân xưởng khai thác 4 được giao nhiệm vụ khai thác vỉa 9B Tây -25 lên +30. Để đảm bảo an toàn trong lò và phòng chống các nguy cơ sự cố tụt lò, Quản đốc Tía đã đề xuất sáng kiến chống lò khấu càn tận thu các trụ than bảo vệ để nâng cao sản lượng than khai thác. Khi đường lò đi càng sâu thì biện pháp an toàn kỹ thuật trong khai thác càng phải được chú trọng, anh Tía đã mạnh dạn đề nghị Công ty cho phép áp dụng phương pháp chống cột thuỷ lực bằng công nghệ khai thác ngang nghiêng. Đến năm 1999, anh lại tiếp tục áp dụng công nghệ phá hoả lò chợ, tiết kiệm được 60m3 gỗ cho hàng tấn than. Thành công của hai phương pháp này đã mở ra triển vọng mới trong việc ứng dụng công nghệ khai thác, đảm bảo an toàn cao đối với các vỉa than có độ dốc lớn không chỉ tại Mạo Khê, mà cả ngành Than và được duy trì qua nhiều đời mỏ.

Với trình độ và kinh nghiệm được tích luỹ trong lao động sản xuất anh đã áp dụng 50 sáng kiến cải tiến kỹ thuật, trong đó có 25 sáng kiến được cấp nhà nước xem xét. Liên tiếp từ năm 2000-2006, Phân xưởng của anh luôn đạt năng suất kỷ lục dẫn đầu ngành than với sản lượng khai thác từ 13-14 vạn tấn/năm, thu nhập bình quân hàng năm tăng từ 15-25%.

Cả cuộc đời phấn đấu với nghề mỏ, anh đã nhận được nhiều khen thưởng của các cấp, ngành, Chính phủ, 8 năm liên tiếp là chiến sĩ thi đua toàn quốc, 3 bằng lao động sáng tạo của Tổng LĐLĐ Việt Nam; danh hiệu Anh hùng lao động năm 2006. “Bí quyết thành công của tôi chính là tình yêu nghề, ý chí và kiên trì”. Mặc dù giờ đã vừa nghỉ hưu nhưng Anh hùng lao động Nguyễn Văn Tía vẫn là tấm gương của nhiều thế hệ thợ mỏ noi theo, và 2 trong 3 người con trai của anh vẫn nối nghiệp cha, tiếp tục cống hiến cho Công ty, cho ngành Than.

Người thợ mỏ đầu tiên đặt chân xuống -300

Trong phòng truyền thống của Công ty CP Than Hà Lầm - TKV có một hiện vật vô cùng đặc biệt: Bước chân thợ mỏ ở độ sâu -300m đúc bằng đồng. Đây chính là mẫu chân của thợ lò Nguyễn Trọng Thái. Vinh dự là thợ lò đầu tiên đặt chân xuống mức -300m - độ sâu kỷ lục của ngành Than vào thời điểm năm 2011, anh góp một phần công sức của mình cùng toàn ngành Than mở ra một giai đoạn chinh phục độ sâu mới.

Nguyễn Trọng Thái (áo xanh, bên trái) người đầu tiên của ngành Than đặt chân xuống mức -300m so với mực nước biển.

22 năm gắn bó với Công trường kiến thiết cơ bản 1, Công ty CP Than Hà Lầm nhưng Nguyễn Trọng Thái đã giữ trọng trách tổ trưởng Tổ Nguyễn Trọng Thái 16 năm. Ở Công ty Than Hà Lầm, ai làm tổ trưởng thì tổ mang tên người đó, đây là sự khích lệ tinh thần làm việc cũng như tăng trọng trách của người đứng đầu. Năng suất cao nhất và ít sự cố nhất, đó là thành tích được công nhận của đơn vị mà 16 năm qua ở trọng trách này anh luôn lãnh đạo đơn vị đạt được. Và cũng 7 năm liên tiếp (từ năm 2001-2007), tổ Nguyễn Trọng Thái luôn dẫn đầu Tập đoàn về sản lượng đào lò với mức bình quân từ 2,1-2,4m/ca trên tiết diện 8,5-12,5m2; bình quân, mỗi năm tổ của anh đào được khoảng 3.000m đường lò. Hàng năm anh đều cống hiến hàng chục sáng kiến cải tiến kỹ thuật sản xuất, có sáng kiến được cấp bằng sáng chế. Với những thành tích trong lao động sản xuất, cứ đến hẹn lại lên, hàng năm anh đều lọt vào tốp thợ đào lò xuất sắc nhất Tập đoàn và 10 năm liên tiếp giành danh hiệu chiến sĩ thi đua cấp Tập đoàn. Vinh dự hơn anh còn được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen năm 2007; Huân chương Lao Động hạng Ba năm 2010; Chiến sĩ thi đua của Bộ Công thương năm 2012; Giải thưởng Nguyễn Đức Cảnh năm 2013.

Chia sẻ về những thành công của mình anh Thái khiêm tốn: “Trong môi trường mỏ, cũng có nhiều đồng nghiệp của tôi làm rất nhiệt huyết, rất giỏi và xứng đáng hơn tôi. Có lẽ tôi may mắn hơn. Thế nhưng quan trọng nhất với tôi, đó là tình yêu nghề mỏ, yêu công việc đòi hỏi tinh thần kỷ luật, đồng tâm. Bởi thế mà ngay từ khi vào nghề cho đến tận bây giờ tôi vẫn xác định đi hết cả cuộc đời với mỏ, cống hiến trọn đời cho ngành Than”.

Thợ trẻ - sáng kiến lớn

Là một thợ lò trẻ, nhưng những thành tích mà Lê Văn Thảo tổ trưởng sản xuất số 2, Công trường Đông Bình Minh, Công ty Than Hòn Gai “rinh” được khá dầy: Bằng khen của Bộ Công Thương, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ và nhiều bằng khen khác.

Thợ lò Lê Văn Thảo (bên phải) cùng đồng nghiệp vào ca.

Người thợ lò bậc 6/6 ấy xuất thân từ một gia đình thuần nông ở Hải Dương. Gia đình có 3 anh em trai, hiện đều công tác tại Than Hòn Gai và đều giữ vị trí tổ trưởng các tổ sản xuất ở Công trường Đông Bình Minh. Được giao nhiệm vụ khai thác Than lò chợ và đào lò tạo diện sản xuất mới anh đã điều hành gần 60 công nhân trong tổ đoàn kết một lòng với tinh thần “Kỷ luật và đồng tâm” của người thợ mỏ, luôn khắc phục khó khăn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Trong 7 năm qua từ khi làm tổ trưởng, anh đã không ngại khó khăn, có nhiều đóng góp trong công tác tổ chức lao động. Trong phong trào lao động sáng tạo, anh luôn là người đi tiên phong, có nhiều sáng kiến được áp dụng vào sản xuất như: Sáng kiến dùng tấm chén nóc tạm bằng kim loại di động chèn mặt gương khi đào lò trong đá có tiết diện 8,4m2; sáng kiến chuẩn hoá quy trình đào chống ngã ba đường lò xây dựng cơ bản, chuẩn bị sản xuất; sáng kiến dùng xích máng cào nhổ cột thuỷ lực tại lò dọc vỉa và lò chợ, có giá trị làm lợi 45 triệu đồng; sáng kiến bảo dưỡng 100 giá thuỷ lực trong lò tiết kiệm 75 triệu đồng; sáng kiến dùng xà 6,2 thu hồi gia công chống xén, thu hồi vì sắt lò dọc vỉa mức -65 Cánh Bắc vỉa 8 Thành Công có giá trị làm lợi 7,5 triệu đồng; sáng kiến di chuyển trạm dịch, trạm điện ga -75 Cánh Bắc vỉa 8 Thành Công ra xuyên vỉa Tây bắc 75 và dọc vỉa -75 Cánh Nam vỉa 8 Thành Công, giá trị làm lợi 182 triệu đồng.

Dưới sự giúp đỡ, đào tạo của anh, và sự đồng tâm của các đồng nghiệp, tổ anh đã xây dựng được 8 chiến sĩ thi đua cấp công ty, 6 cấp tập đoàn, 2 cấp Bộ Công Thương; nâng cao tay nghề cho 8 thợ giỏi cấp xí nghiệp, trong đó có 4 thợ giỏi cấp công ty; xây dựng tổ đạt danh hiệu tổ dẫn đầu năng suất kỷ lục Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam; nhiều năm liền tổ đều đạt tổ sản xuất xuất sắc, tổ sản xuất 5 tốt; tập thể tổ được nhận Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Công Thương. Trong tổ đã có 6 đồng chí được tặng Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Công Thương, 2 đồng chí được tặng Bằng khen của LĐLĐ tỉnh, 26 đồng chí được tặng danh hiệu chiến sĩ thi đua cấp Tập đoàn, 28 đồng chí được nhận danh hiệu Thợ mỏ vẻ vang. Tổ sản xuất số 2 luôn luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, kế hoạch năm sau vượt mức kế hoạch năm trước từ 3 đến 10%.

Tôi nhớ mãi lời của một cán bộ ngành Than đã nói: Với đặc thù nghề nghiệp hiểm nguy, rủi ro cao và vất vả như nghề khai thác than thì để hoàn thành công việc, bản thân mỗi cá nhân đã là một anh hùng lao động rồi.

Thanh Hằng