Ngăn chặn, khai thác mua bán cây rừng quý: Cần mạnh tay hơn

Cây lan kim tuyến được dân chơi cây cảnh “truyền tai” nhau là cây quý, có thể chữa bệnh ung thư và chỉ có ở núi rừng Bình Liêu. Chính bởi vậy nên thời gian gần đây loại cây này được khá nhiều người săn lùng, tìm mua với giá khá cao. Đây cũng chính là lý do khiến cho lan kim tuyến Bình Liêu thường xuyên bị các đối tượng xấu khai thác, vận chuyển, buôn bán trái phép. Mới đây nhất Hạt Kiểm lâm huyện Bình Liêu đã phát hiện và xử lý vụ việc mua bán trái phép trên 2kg lan kim tuyến. Hiện toàn bộ số lan này đang được đơn vị chức năng trồng, chăm sóc.

Cây lan kim tuyến đang bị khai thác một cách tận diệt.

Điều đáng nói là ngoài cây lan kim tuyến, nhiều loại cây khác sinh sống trên các vùng rừng núi Quảng Ninh cũng đang có nguy cơ bị khai thác, buôn bán trái phép. Đơn cử như các loại lan hài, lan một lá, cây tuế, cây bình vôi, nhội, huyết giác, chè vàng, dâu da đất, hoàng dương… Thực tế địa hình Quảng Ninh với trên 100km đường biên giới nên nguy cơ khai thác, vận chuyển, buôn bán, thẩm lậu các loại cây bản địa quý cũng như ở vùng khác rất lớn. Theo thống kê của Chi cục Kiểm lâm, cách đây 3 năm số vụ vi phạm liên quan đến khai thác trái phép cây rừng bản địa quý lên đến hàng chục vụ mỗi năm, riêng các vụ vận chuyển trái phép cây rừng quý còn nhiều hơn. Đáng mừng là trong 3 năm trở lại đây, với những giải pháp ngăn chặn khai thác, mua bán cây rừng quý một cách chặt chẽ và hiệu quả hơn của các đơn vị chức năng nên số vụ vi phạm đã giảm đi đáng kể, trong 3 năm qua chỉ có gần 10 vụ vi phạm.

Tuy nhiên, như đã nói với địa hình rộng; trên địa bàn có nhiều loại cây rừng bản địa quý nên tình trạng khai thác, mua bán trái phép vẫn diễn ra. Trong đó có những loại cây đang bị khai thác một cách tận diệt, đơn cử như cây lan kim tuyến. Việc này bắt nguồn từ nhận thức thiếu đúng đắn của cả người mua lẫn người bán về giá trị, tác dụng của các loại cây rừng quý. Như đối với cây lan kim tuyến, thực chất loại phát triển ở những cánh rừng nguyên sinh, độ cao trên 500m trở lên và nhiệt độ thấp, độ ẩm cao như ở Bình Liêu và nhiều nơi khác như Yên Tử (Uông Bí), Đồng Sơn - Kỳ Thượng (Hoành Bồ)… Đây là loài hoa đẹp và có giá trị dược liệu nhưng không thể chữa các bệnh nan y như lời đồn đại. Ngoài ra cũng do lợi nhuận từ những cây rừng quý khá lớn nên không ít đối tượng đã bất chấp để khai thác, vận chuyển trái phép. Ông Nguyễn Văn Thịnh, trú tại phường Hồng Hải, một người khá nổi tiếng trong giới chơi cây cảnh ở Hạ Long cho biết: Không giống các loại hàng hoá khác, giá của cây cảnh, cây thuốc quý là ở trong mắt người ngắm, phụ thuộc vào quan điểm thẩm mỹ cũng như nhu cầu đối với từng cây. Bởi vậy giá của các loại cây này nhiều khi trên trời lắm, ví dụ như một cây hoàng dương thân to 10cm cũng có giá hơn chục triệu đồng… Đấy là còn chưa kể thương lái Trung Quốc sang mua rất ào ạt và nhiều khi chẳng biết họ mua để làm gì, chỉ biết là giá rất cao nên người dân đổ vào rừng tìm kiếm, khai thác… 

Có thể thấy từ thực tế trên nên công tác quản lý, bảo vệ và phát triển các loại cây rừng quý trên địa bàn cần thiết phải được thắt chặt và mạnh mẽ hơn nữa. Trong đó các đơn vị chức năng tiếp tục khảo sát, nắm rõ địa bàn phân bố và quy trình sinh trưởng của các loại cây quý trên địa bàn; cập nhật thông tin về tác dụng, giá trị của từng loài cây… để từ đó tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân. Bên cạnh đó cũng cần chú ý đến các loại cây mà tỉnh đang xây dựng nhãn hiệu tập thể như cây ba kích, thông Quảng Ninh…

Được biết hiện nay một số quy định về công tác quản lý, xử lý các trường hợp vi phạm liên quan đến cây rừng quý còn bất cập. Theo quy định tất cả tang vật trong các vụ vi phạm loại này đều chuyển giao về tỉnh giải quyết với thời gian trong 30 ngày, trong khi đó không ít tang vật là các cá thể thực vật tươi sống, cần phải có hướng giải quyết ngay. Đấy là chưa nói do một số cây có kích thước rất nhỏ nên số lượng tang vật thu được không đáng để chuyển về tỉnh giải quyết. Thực trạng này cho thấy cần phải có một cơ chế, hướng dẫn linh động trong việc xử lý các trường hợp vi phạm liên quan đến cây rừng quý, nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ và phát triển các loại cây này trên địa bàn.

Việt Hoa