Bình ổn thị trường trước tết: Cần mạnh tay để kiểm soát chặt tình hình

Trái với thông thường, sức mua của thị trường dịp cuối năm này có vẻ giảm hơn mọi năm. Tuy nhiên, những nguy cơ về bất ổn định thị trường do việc tăng giá mất kiểm soát, nạn buôn lậu, gian lận thương mại v.v.. vẫn không vì thế mà đã có thể loại bỏ được hoàn toàn...

Theo thống kê của Chi cục Quản lý thị trường (Sở Công Thương Quảng Ninh), chỉ tính riêng trong tháng 11-2012 vừa qua, Chi cục đã kiểm tra, xử lý gần 150 vụ, với tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính lên đến khoảng 1,2 tỷ đồng; kiểm tra gần 2.000 lượt doanh nghiệp, hộ kinh doanh, lập biên bản xử lý khoảng 70 trường hợp vi phạm, số tiền phạt lên đến trên 60 triệu đồng; ngoài ra còn xử phạt trên 20 vụ kinh doanh hàng cấm, chưa kể còn xử lý 71 vụ buôn lậu, phạt hơn 1 tỷ đồng. Hàng hoá buôn lậu và gian lận thương mại bị bắt giữ và tiêu huỷ thường là gia cầm, trứng gia cầm, hải sản đông lạnh, mèo v.v.. Thêm nữa, gần đây, khu vực cửa khẩu Móng Cái đang là một địa chỉ nhức nhối về tình trạng nhập lậu gà thịt. Gà nhập lậu, mì chính và một số hàng tiêu dùng chỉ trực sẵn ở bên kia biên giới để xé lẻ, chia nhỏ, tuồn theo các đường mòn, đường tiểu mạch vào Việt Nam. Tính đến hết tháng 10-2012, Chi cục Hải quan TP Móng Cái đã bắt giữ và xử lý gần 200 vụ buôn lậu, phạt trên 500 triệu đồng; khoảng 170 vụ vi phạm thủ tục hải quan; phạt vi phạm hành chính trên 490 triệu đồng...

Gian hàng bình ổn giá trong siêu thị Bài Thơ. Ảnh: Phạm Học

Cùng với nạn buôn lậu, hàng giả, hàng nhái thì một vấn đề cũng rất đáng quan tâm là hiện tượng tăng giá. Đa phần những mặt hàng tăng giá trong dịp tết mọi năm đều thuộc nhóm các hàng hoá thiết yếu như: thịt các loại; trứng; đường RE, sữa, rau quả, dầu ăn. Dịp cuối năm này, tuy như nói ở trên, sức mua của thị trường không mạnh như mọi năm, song trên thực tế thì việc tăng giá vẫn đã bắt đầu. Ông Dương Xuân Đại, Giám đốc Siêu thị Thịnh Vượng (phường Hà Lầm, TP Hạ Long) chia sẻ: “Hiện nay rất nhiều nhà phân phối đang rục rịch đòi nâng giá. Họ còn đánh tiếng trước là đầu tháng 1-2013 này sẽ chính thức tăng”. Giá cả ở siêu thị như cơ sở của ông Đại còn tạm ổn định chứ giá ở chợ thì rất khó kiểm soát. Đơn cử như mặt hàng thịt lợn ngon ở các chợ hiện nay đã tăng khoảng 20.000 đồng lên mức 100.000 đồng/kg. Giá lợn hơi loại thường (lợn cỏ) mua về đã tăng từ khoảng 42.000 đồng lên đến 50.000 đồng chỉ trong vòng một tuần. Điều đó buộc người bán lẻ phải nhích giá lên dù biết rằng tăng giá đột ngột sẽ làm cho khách hàng có tâm lý ngần ngại. Nhưng nếu bán giá cũ thì sẽ không có lãi. Vì giá cả tăng, người mua đang có xu hướng chọn lựa, cân nhắc nhiều khi mua hàng. Riêng với thịt, nhiều người quay sang tìm loại thực phẩm khác thay thế. Giá tăng chẳng những làm khó cho người tiêu dùng mà còn làm khó cho cả tư thương. Chị Minh (chủ một ki-ốt ở chợ Hạ Long I), chia sẻ: “Buôn bán bây giờ trầm lắm. Giá cả thì đang nhích lên, mình không tăng giá lên thì lỗ, mà tăng thì khách hàng chưa quen. Một thùng cà phê hoà tan này thôi giờ nhập về cũng tăng thêm mấy chục nghìn rồi...”. Chị chép miệng nói tiếp: “-Dù gì cũng phải bán lên thôi!”. Một số bà con tiểu thương cho rằng, việc nhà sản xuất, nhà phân phối đòi nâng giá chưa hẳn là do chi phí đầu vào cao mà chủ yếu do tâm lý trục lợi nhân dịp Tết...

Đơn vị liên ngành bắt giữ gà nhập lậu ở phường Hải Yên, TP Móng Cái. Ảnh: Dương Trường

Những con số, những vụ việc nêu trên cho thấy, nguy cơ tiềm ẩn của việc mất ổn định thị trường luôn là “bóng ma” rình rập. Đứng trước thực trạng đó, các cấp, các ngành chức năng trong tỉnh tiếp tục xây dựng, triển khai kế hoạch thực hiện bình ổn thị trường, kiểm soát giá cả hàng hoá những tháng cuối năm, nhất là những mặt hàng thuộc diện bình ổn giá, các mặt hàng thiết yếu và nguyên liệu đầu vào của sản xuất, giữ vững ổn định thị trường trong dịp Tết Nguyên đán Quý Tỵ 2013. Về tầm vĩ mô, UBND tỉnh đã hỗ trợ 12 doanh nghiệp và 1 hộ kinh doanh tham gia chương trình bình ổn giá với tổng số vốn vay trên 29 tỷ đồng, lãi suất 0%. Tuy nhiên, chương trình này lại không thể rải ra theo kiểu “mưa đều cho khắp” trên địa bàn tỉnh nên không phải người dân nào cũng được hưởng lợi, không phải nhà phân phối, người bán nào cũng có thể giữ nguyên mức giá bán như hiện nay. Hơn nữa, các điểm bán hàng bình ổn giá này lại chưa được thông tin một cách rộng rãi đến đông đảo nhân dân. Đơn cử như ở TP Hạ Long, có một đơn vị tham gia chương trình bình ổn giá là DN Tư nhân Dương Dung (phố Hàng Nồi, phường Hồng Gai), chuyên kinh doanh lương thực, hàng nông sản. Thế nhưng, hỏi nhiều khách hàng thì phần lớn bà con khi đi qua địa chỉ này cũng không hề biết đây là đơn vị tham gia chương trình bình ổn giá.

Vì vậy, để làm tốt công tác bình ổn thị trường vẫn cần sự chung tay của nhiều lực lượng trong xã hội, như hải quan, biên phòng, công an kinh tế, quản lý thị trường và cả các doanh nghiệp. Lực lượng đi đầu kiểm tra tình hình bình ổn thị trường là Chi cục Quản lý thị trường. Các đội Quản lý thị trường (QLTT) đã chủ động phối hợp với các lực lượng có liên quan tăng cường kiểm tra việc niêm yết giá và bán theo giá niêm yết đối với các khách sạn, nhà nghỉ; kiểm tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển, chế biến và kinh doanh trái phép trên địa bàn; kiểm soát và xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển, tàng trữ và buôn bán các sản phẩm men nấu rượu và rượu giả nhập lậu v.v.. Để kịp thời phát hiện hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, các đoàn kiểm tra liên ngành về tiêu chuẩn đo lường chất lượng sản phẩm, hàng hoá, mà lực lượng của Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng (Sở KHCN) là chủ chốt, đã kiểm tra đột xuất các cửa hàng, đại lý, cơ sở kinh doanh đầu mối về vật liệu xây dựng và thực phẩm trên địa bàn tỉnh. Có lẽ, nơi làm các đơn vị chức năng lo lắng nhất về tình trạng tăng giá ở TP Hạ Long vẫn là khu du lịch Bãi Cháy. (Trước đây, khu vực Bãi Cháy vẫn được gọi là Bãi Chém để nói lên thực trạng tăng giá vô tội vạ…). Các lực lượng liên ngành đang thường xuyên hướng dẫn, tuyên truyền và tổ chức ký cam kết chấp hành pháp luật trong kinh doanh thương mại, du lịch cho 450 lượt cơ sở kinh doanh lưu trú, ăn uống, bán hàng lưu niệm tại khu vực Bãi Cháy và dịch vụ vận chuyển khách, nhất là khách nước ngoài, đang tham quan, nghỉ đêm trên Vịnh Hạ Long.

Công tác bình ổn giá cũng rất cần các doanh nghiệp kinh doanh vào cuộc mạnh mẽ cùng chung tay với nhà nước. Ông Dương Xuân Đại, chủ  doanh nghiệp tư nhân đã nói ở trên, chia sẻ: “Tuy tình hình buôn bán rất khó khăn, các nhà phân phối lại đang gây sức ép tăng giá; nhưng chúng tôi vẫn đảm bảo sự bình ổn giá cả. Chúng tôi sẵn sàng tìm những nhà phân phối khác dù là phải vận chuyển nguồn hàng rất xa nhưng bình ổn hơn để bán đúng giá như hiện nay”. Còn chị Thuỷ, người quản lý Siêu thị Bài Thơ thì khẳng định: “Mấy tháng nay giá cả các mặt hàng ở chỗ chúng tôi vẫn ổn định. Chúng tôi luôn cam kết bán hàng bình ổn giá”. Được biết, giá cả ở siêu thị thì khá bình ổn, muốn tăng giá nhất thiết phải trải qua quá trình họp bàn đồng thuận khá phức tạp. Ngược lại, giá ở chợ thì lên “tuỳ hứng”. Khi nhà sản xuất đòi tăng giá, nhà phân phối đầu cơ cũng đòi tăng giá nhân dịp tết, thế là người bán hàng ở chợ cũng ào ào tăng giá theo...

Nhờ những giải pháp tích cực từ phía các cơ quan chức năng, đến nay, thị trường trong tỉnh vẫn được kiểm soát tốt. Tuy nhiên, tình trạng tăng giá và sự bất ổn của thị trường cuối năm vẫn như những cơn “sóng ngầm” khó lường trước. Điều đó đòi hỏi những biện pháp mạnh tay hơn, quyết liệt hơn.

Hải Dương