Biến “đất vàng” thành “đất hoang”

Những năm qua Quảng Ninh luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi để mời gọi, thu hút các nhà đầu tư đến sản xuất, kinh doanh trên địa bàn. Qua đó đã có nhiều chủ đầu tư đến đầu tư vào tỉnh mang lại hiệu quả kinh tế, xã hội cao cho cả doanh nghiệp và địa phương. Tuy nhiên, trong số những đơn vị đầu tư vào tỉnh không ít những doanh nghiệp không đủ năng lực tài chính, hoặc lợi dụng cơ chế ưu đãi của tỉnh để găm đất thực hiện vào mục đích khác, gây lãng phí đất đai. Nhiều dự án đã biến những khu “đất vàng” thành bãi “đất hoang”.

Dự án chung cư phường Trần Hưng Đạo do Công ty 508 làm chủ đầu tư đã “đắp chiếu” từ lâu. Ảnh: Hiểu Trân

Chậm hoặc chưa triển khai thực hiện

TP Móng Cái là một trong số những địa phương sôi động trong việc thu hút các doanh nghiệp đến đầu tư. Tuy nhiên, trong số những dự án đầu tư trên địa bàn thành phố có không ít dự án chậm tiến độ kéo dài nhiều năm nay. Trong đợt kiểm tra rà soát các dự án có sử dụng đất trên địa bàn TP Móng Cái vừa qua, có 34 dự án đã được giao đất, cho thuê đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng đều triển khai chậm hoặc chưa triển khai thực hiện. Trong đó, 10 dự án được xác định là nguyên nhân do năng lực của chủ đầu tư kém về quản lý triển khai dự án, yếu về năng lực tài chính và không thực hiện đầy đủ khi đã ký cam kết đăng ký thực hiện dự án lúc ban đầu. Điển hình như Dự án khách sạn Thành Tài do doanh nghiệp tư nhân Thành Tài làm chủ đầu tư được bàn giao đất tại thực địa năm 2003 với diện tích 10.940m2 tại phường Ninh Dương, nhưng đến nay dự án vẫn giậm chân tại chỗ. Phần lớn các dự án này được chủ đầu tư lập ra như: Kinh doanh hạ tầng, thuê đất, du lịch, dịch vụ... với cái mác hoành tráng để được các cơ quan chức năng phê duyệt diện tích đất từ vài ngàn m2 đến hàng chục ha. Dự án xây dựng khách sạn của Công ty CP 22-12 cũng là một một ví dụ. Năm 2003, đơn vị này được giao đất với mục đích sử dụng ban đầu là trồng nấm. Sau đó, đến năm 2007 chủ đầu tư tiến hành điều chỉnh quy hoạch, thay đổi mục đích từ trồng nấm sang xây dựng khách sạn nhưng đến nay vẫn không thực hiện dự án.

Không chỉ Móng Cái mà nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh cũng có chung tình trạng như trên. Với TP Hạ Long trong số 152 dự án đó có 91 dự án đã được giao đất, cho thuê đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; 61 dự án còn lại chưa được giao thuê đất vì vướng mắc trong khâu giải phóng mặt bằng. Dự án xây dựng chung cư cao tầng TP Hạ Long của Công ty TNHH MTV 508, nằm giữa trung tâm thành phố, là một điển hình. Theo quyết định phê duyệt thì thời gian hoàn thành công trình từ 2005-2007, nhưng đến thời điểm hiện tại dự án vẫn chưa triển khai do khó khăn về nguồn vốn. Dự án Khu dân cư và đường liên phường Hồng Hải - Hà Trung - Hà Lầm do Công ty CP Kinh doanh bất động sản Quảng Ninh làm chủ đầu tư, thời gian thực hiện từ năm 2005. Tuy nhiên, đến nay dự án mới chỉ “nhúc nhích” về san gạt mặt bằng gây bức xúc trong nhân dân và đã chậm tiến độ 7 năm so với quyết định được phê duyệt, lý do vướng mắc trong GPMB. Một địa phương cũng có rất nhiều dự án có sử dụng đất là Cẩm Phả, trong tổng số 63 dự án có 25 dự án đã được giao đất, cho thuê đất; 38 dự án chưa được giao đất, cho thuê đất. Qua kiểm tra, rà soát có 25 dự án chậm tiến độ. Điển hình nhất là dự án Đầu tư xây dựng - kinh doanh hạ tầng khu đô thị mới phía Tây đường ra cảng Vũng Đục, phường Cẩm Đông (chủ đầu tư Xí nghiệp sản xuất dịch vụ Hưng Đạo). Dự án có quyết định phê duyệt từ năm 2004 và thời gian thực hiện trong năm 2005 nhưng đến nay đơn vị mới thi công một phần hạng mục san nền, ước khoảng 11% khối lượng san nền chưa đảm bảo cốt theo thiết kế. Điều đáng nói doanh nghiệp đã không thực hiện dự án đến nay hơn 7 năm...

Dự án trung tâm dịch vụ thương mại do Công ty CP Tập đoàn Đầu tư XNK Sài Gòn INCOMEXSG được giao đất từ năm 2000, tới nay vẫn chỉ thực hiện được một phần tiến độ thi công.

Kiên quyết thu hồi

Theo quy định của Luật Đất đai, đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án mà không sử dụng trong thời hạn 12 tháng liền hoặc tiến độ sử dụng đất chậm hơn 24 tháng so tiến độ ghi trong dự án đầu tư, kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định giao đất, cho thuê đất đó cho phép thì Nhà nước sẽ thu hồi. Việc trả lại tiền đã bồi thường, hỗ trợ về đất (tiền sử dụng đất) và tài sản trên đất của chủ đầu tư bị thu hồi đất được thực hiện theo quy định tại Điều 35 của Nghị định số 181/2004/NĐ-CP. Như vậy, xét về bản chất, các dự án “treo” đều có căn cứ pháp luật để xác định thu hồi và hơn thế nữa các biện pháp, chế tài cũng đã được quy định rõ tại các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành. Do đó, câu hỏi dư luận đặt ra là vì sao tính đến thời điểm này là đã quá lâu so với thời gian quy định nêu trên, song nhiều dự án “treo” các cơ quan có thẩm quyền vẫn chưa ra các quyết định hành chính để thu hồi? Trong khi đó, đời sống của người dân nơi bị thu hồi đất để làm dự án lại rất khó khăn vì thiếu đất để ở và sản xuất, gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Trước thực trạng thiếu đất sạch dành cho nhà đầu tư có tâm huyết, trong khi hàng chục dự án với hàng trăm ha bị bỏ hoang phí, không khai thác hết tiềm năng từ đất. Để loại bỏ những hệ lụy xấu, dẫn đến kiềm chế sự phát triển kinh tế - xã hội, tỉnh cương quyết lập lại trật tự trong quản lý đất đai; chỉ đạo các địa phương trên địa bàn tỉnh kiểm tra, rà soát lại các dự án có sử dụng đất, qua đó kiên quyết thu hồi đối với những dự án “treo” quá lâu. Đến thời điểm này, tất cả 14 địa phương trên địa bàn tỉnh đã hoàn thành việc kiểm tra, rà soát các dự án và đề nghị UBND tỉnh thu hồi đối với các dự án chậm tiến độ. Tại những cuộc họp của UBND tỉnh với các địa phương nhiều nguyên nhân đã được xác định để xảy ra tình trạng này là có nơi còn buông lỏng trong quản lý đất đai và “phá rào” về thủ tục đầu tư xây dựng. Trong khi đó, công tác kiểm tra, thanh tra các dự án có dấu hiệu vi phạm còn hạn chế. Một số nơi chưa quan tâm đúng mức, thiếu tính chủ động, thiếu kiên quyết trong xử lý vi phạm. Việc đôn đốc thực hiện các quyết định thanh tra, kiểm tra còn chưa quyết liệt, công tác hậu kiểm chưa được thực hiện thường xuyên. Vì thế, hàng trăm ha đất vẫn sẽ cứ tiếp tục lãng phí, đi kèm với sự thất thu của nhà nước.

Như vậy giải pháp mạnh tay cũng đã được đề ra là kiên quyết thu hồi những dự án “treo”. Tuy nhiên, việc thu hồi đất và giao cho nhà đầu tư mới như thế nào để không đi vào “vết xe cũ” như trước vẫn là bài toán khó đặt ra đối với các ngành chức năng và địa phương. 

Trang Thu

[links()]