Nhân rộng các mô hình trong nông nghiệp: Cần khắc phục những bất cập

Các mô hình kinh tế sản xuất nông nghiệp được triển khai nhằm phát triển kinh tế - xã hội nông thôn, cải thiện đời sống nhân dân. Tuy nhiên, để các mô hình được nhân rộng, đạt hiệu quả cao thì các ban ngành, địa phương cần kịp thời khắc phục những bất cập đang tồn tại.

Trong những năm qua, nhiều mô hình khuyến nông đã được tổ chức thực hiện thành công tại các địa phương, góp phần đẩy mạnh việc chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hoá, khai thác và tận dụng lợi thế và thế mạnh của từng địa phương. Cũng từ các mô hình này đã mang lại thu nhập lên tới hàng trăm triệu đồng mỗi năm, nhiều hộ gia đình từ đó thoát nghèo, vươn lên làm giàu, đời sống của người dân nông thôn cũng được nâng cao. Thông qua các mô hình, người dân địa phương có cơ hội tiếp cận, học hỏi cách làm hay, chia sẻ kinh nghiệm, từng bước nhân rộng, không chỉ tạo ra những thay đổi trong đời sống kinh tế của gia đình mà còn góp phần tích cực vào việc thay đổi diện mạo ở nông thôn. Điển hình một số mô hình như: Trồng lúa QR1 theo hướng VietGap quy mô 50ha tại Quảng Yên, Đông Triều; trồng rau an toàn theo hướng VietGap tại Quảng Yên; chăn nuôi lợn có nguồn gốc hoang dã sinh sản tại Cẩm Phả, Vân Đồn; nuôi gà an toàn sinh học tại Tiên Yên, Cẩm Phả; trồng thâm canh cây ba kích, nấm linh chi tại Ba Chẽ; nuôi cá rô đầu vuông tại Hoành Bồ, Ba Chẽ, Tiên Yên, Bình Liêu, Đầm Hà, Hải Hà; nuôi cá chim vây vàng tại Vân Đồn; nuôi cua biển tại Quảng Yên...

Mô hình trồng chuyên canh rau hoa của gia đình anh Trần Văn Tụ, thôn 3, xã Thống Nhất (Hoành Bồ).

Nhìn nhận từ thực tế khách quan cho thấy trên địa bàn tỉnh đã có nhiều mô hình cho giá trị kinh tế cao, nhưng cái khó trong phát triển nông nghiệp đó là việc nhân rộng các mô hình. Các mô hình được đầu tư triển khai dàn trải, manh mún, thiếu định hướng về thị trường để phát triển lên quy mô sản xuất hàng hoá, trong khi đó đầu ra của sản phẩm không được đảm bảo ổn định nên các mô hình sau khi được nhân rộng, nông sản sản xuất dư thừa rơi vào tình trạng “được mùa thì mất giá”. Đó là chưa kể tới việc nhiều mô hình được xây dựng chưa thể mở rộng quy mô sản xuất, gây tốn kém, lãng phí, đơn cử như mô hình trồng rau trong nhà có mái che theo hướng hàng hoá tại huyện Bình Liêu. Mô hình được triển khai tại hộ ông Lương Thanh Thảo,  thôn Pắc Pộc, xã Hoành Mô và bà Trần Thị Sủi, thôn Ngàn Pạt, xã Lục Hồn với quy mô 3.000m2. Nguyên nhân là do thực hiện mô hình ở vùng cao nên gặp khó khăn lớn về giao thông, trình độ thâm canh quá thấp, đặc biệt là kinh nghiệm sản xuất, trình độ nhận thức còn hạn chế. Mặt khác, mỗi mô hình kết thúc, nông dân thường gặp khó khăn khi mua giống về sản xuất và bán nông sản do việc thông tin thị trường cung ứng giống, tiêu thụ sản phẩm chưa được quan tâm. Khi triển khai mô hình, các hộ nông dân đều được hỗ trợ về vốn, giống và kỹ thuật do đó nhiều nông dân tham gia mô hình khuyến nông cốt để được nhận hỗ trợ, làm xuất hiện tư tưởng ỷ lại và trông chờ vào hỗ trợ của Nhà nước nên sau khi kết thúc chương trình cũng không tiếp tục bỏ vốn để sản xuất. Việc đưa cơ giới hoá vào sản xuất tập trung, tiếp thu, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất của nông dân còn chậm, trong khi đó, sự quan tâm chỉ đạo của chính quyền còn hạn chế, chưa có sự phối hợp chặt chẽ với hệ thống khuyến nông để nhân rộng mô hình mới, tạo ra những vùng sản xuất chuyên canh, nâng giá trị thu nhập trên diện tích đất canh tác trên diện rộng diễn ra chậm. Ngoài ra, ở một số địa phương cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất còn thiếu và yếu kém.

Để các mô hình khuyến nông được thực hiện có hiệu quả và ngày càng nhân rộng, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ cho cơ cấu cây trồng, vật nuôi thì trước hết các địa phương cần củng cố và nâng cao chất lượng cán bộ khuyến nông cơ sở. Đồng thời, các địa phương cũng cần tạo điều kiện cho người dân tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, cho chuyển dịch cơ cấu kinh tế và nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp. Về phía ngành nông nghiệp, khi xây dựng mô hình cần gắn với thị trường, mối liên kết “bốn nhà” (nhà nông, nhà doanh nghiệp, nhà khoa học, nhà nước); tôn trọng, lắng nghe ý kiến của người dân, đáp ứng nhu cầu đích thực của người dân, chú ý tính hiệu quả và thiết thực. Khi tiến hành xây dựng và triển khai các mô hình cần chọn đúng đối tượng, là những hộ dân hoàn toàn tự nguyện, có nhu cầu để áp dụng các kỹ thuật mới vào sản xuất, có ý chí quyết tâm vươn lên để làm giàu.  

Cao Quỳnh