Tìm kênh phân phối cho rau an toàn

Trong điều kiện sống ngày càng có nhiều thực phẩm bị ô nhiễm bởi những hoá chất, thì các sản phẩm sạch càng dễ dàng khẳng định vị trí và chỗ đứng đối với người tiêu dùng. Thế nhưng vẫn xuất hiện một nghịch lý, đó là trong khi nhu cầu sử dụng thực phẩm an toàn lớn thì việc cung ứng mặt hàng này đến thị trường lại khó ở quá nhiều khâu. Trường hợp cụ thể nhất có thể thấy ở sản phẩm rau an toàn hiện nay.

Siêu thị Metro Hạ Long đang là một trong những kênh phân phối các mặt hàng nông sản lớn nhất trên địa bàn. Sản lượng tiêu thụ rau, củ ở đây ước tính khoảng 20-30 tấn/ngày. Nhưng tìm mỏi mắt vẫn không có sản phẩm rau sạch của Quảng Ninh. Tìm hiểu nguyên nhân thì được biết chưa có đơn vị cung cấp nào tại địa phương đáp ứng đủ yêu cầu về chất lượng cũng như số lượng cho Metro. Trong khi đó, nếu như tiếp cận thành công kênh phân phối này, rau an toàn của tỉnh không những được tiêu thụ trong địa bàn mà còn có thể được tiêu thụ rộng rãi ở 17 hệ thống siêu thị Metro trên toàn quốc.

Theo số liệu thống kê của ngành NN&PTNT, hiện trên toàn tỉnh có 140 HTX dịch vụ nông nghiệp và thuỷ sản đang hoạt động, 2.253 trang trại sản xuất nông, lâm, nuôi trồng thuỷ sản kết hợp và 22 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp. Riêng với mặt hàng rau củ, trên địa bàn tỉnh đã hình thành nhiều HTX sản xuất rau sạch như HTX rau Tiền An 1, 2 (TX Quảng Yên), HTX Hồng Hà, HTX Hà Tân (phường Hà Phong)... Theo các HTX, số lượng rau an toàn được sản xuất ra hàng tháng là rất nhiều. Cụ thể như HTX rau Tiền An 1, 2 có thể sản xuất khoảng 1.000 tấn/tháng rau các loại, HTX Hà Tân khoảng 120 tấn rau/tháng... Nhưng phần lớn nông sản sản xuất ra đều tiêu thụ chủ yếu qua các chợ đầu mối, chợ dân sinh, nhà hàng và tư thương đến thu mua tại chỗ. Việc ký kết hợp đồng không hề có, mua bán đều diễn ra theo hướng “thuận mua - vừa bán”, dẫn đến bấp bênh và không có tính ổn định trong việc tìm đầu ra. Người nông dân khi “được mùa - mất giá” lại dẫn đến tâm lý chán nản với việc sản xuất.

Hiện tại vẫn chưa có sản phẩm rau, củ, quả nào của tỉnh được bày bán tại siêu thị Metro. (Ảnh: Gian hàng rau sạch tại Metro Hạ Long).

Mặc dù tỉnh và các sở, ngành liên quan đã tổ chức nhiều hội nghị họp bàn, tìm cách đưa sản phẩm nông sản nói chung của tỉnh và rau an toàn nói riêng thâm nhập vào kênh phân phối này nhưng vẫn chưa thành công do nhiều nguyên nhân. Tại Hội nghị bàn giải pháp tiêu thụ nông sản của tỉnh được tổ chức mới đây, qua ý kiến của các đại biểu tham dự có thể thấy những “điểm yếu” trong bài toán sản xuất - tiêu thụ rau an toàn như: Nhiều doanh nghiệp không biết sự tồn tại của những HTX sản xuất rau an toàn của tỉnh, không biết liệu những HTX sản xuất rau an toàn đó có thể cung cấp số lượng, chủng loại như thế nào? Chất lượng được đảm bảo ra sao?...

Sản xuất rau an toàn đã khó, nhưng để có thể đáp ứng đủ tiêu chuẩn của các nhà phân phối lớn còn khó hơn như: Thời gian giao hàng, quy trình sơ chế sản phẩm, bao bì nhãn mác quy chuẩn, số lượng và chủng loại theo hợp đồng cam kết... đã dẫn đến sự e ngại đối với nhiều HTX, bởi lẽ ở thời điểm này các HTX trên địa bàn cũng không thể cam kết đáp ứng đầy đủ các tiêu chí khắt khe đó.

Thực tế, việc sản xuất rau an toàn đòi hỏi sự đầu tư và kỹ thuật cao hơn rau thông thường, nhưng để nhận diện sản phẩm rau an toàn bằng cảm quan thì rất khó nên giá cả và đầu ra luôn ở trong tình trạng bấp bênh. Giá thành sản xuất rau an toàn cao hơn 15-30% nhưng giá bán ra lại thấp, mạng lưới tiêu thụ theo quy chuẩn và có tính ổn định lại chưa hình thành được. Vấn đề mấu chốt đặt ra hiện nay cho đầu ra của sản phẩm rau an toàn là ở chỗ, cung và cầu chưa gặp nhau. Người tiêu dùng thì không biết mua rau an toàn ở đâu, thế nào là rau đạt tiêu chuẩn an toàn, đơn vị nào đứng ra chịu trách nhiệm? Còn đối với người trồng rau thì việc bán rau cho ai, làm thế nào để chứng nhận sản phẩm cũng là vấn đề nan giải. Làm thế nào để có thể rút ngắn khoảng cách cung và cầu, làm thế nào để người sản xuất và người tiêu dùng gặp được nhau? Lời giải đó cần phải đến từ nhiều phía và có sự hợp tác chặt chẽ, liên kết giữa 4 nhà: nhà nước - nhà doanh nghiệp - nhà khoa học - nhà nông, để con đường sản xuất tiêu thụ nông sản không còn bấp bênh như hiện nay.

Hoàng Nga