Sử dụng kinh phí sự nghiệp môi trường: Những hiệu quả bước đầu

Quảng Ninh là một trong những tỉnh đặc biệt quan tâm đầu tư cho công tác bảo vệ môi trường (BVMT). Theo thống kê trong 3 năm từ 2008 đến 2011, tỉnh đã ưu tiên phân bổ kinh phí sự nghiệp môi trường với tỉ lệ tương đối cao (gần 600 tỷ đồng) góp phần nâng cao công tác bảo vệ môi trường của tỉnh.

Nhằm tăng cường đầu tư cho công tác bảo vệ môi trường tại địa phương, từ năm 2008, Quảng Ninh đã dành tối thiểu 1% ngân sách thường xuyên chi cho sự nghiệp môi trường của tỉnh. Theo đó, phân bổ kinh phí sự nghiệp môi trường hàng năm đúng theo quy định, đảm bảo không thấp hơn 1% trong tổng chi ngân sách địa phương. Theo Sở Tài nguyên và Môi trường, việc quản lý, sử dụng ngân sách sự nghiệp môi trường trong các năm qua được thực hiện đúng quy định. Đối với cấp tỉnh, ngân sách sự nghiệp môi trường được chi cho hoạt động của hệ thống quan trắc và phân tích môi trường. Trong năm 2011, ngành Tài nguyên và Môi trường tỉnh tiếp tục thực hiện quan trắc định kỳ chất lượng môi trường phục vụ lập báo cáo hiện trạng môi trường hàng năm; hỗ trợ kinh phí xây dựng kế hoạch hành động đa dạng sinh học tỉnh Quảng Ninh năm 2020; lập báo cáo hiện trạng môi trường tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2006-2010. Ngân sách sự nghiệp môi trường còn được sử dụng chi hỗ trợ cho lập các dự án, đề án xử lý triệt để ô nhiễm, chi hỗ trợ hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn. Đây là lĩnh vực được quan tâm, giải quyết những vấn đề bức xúc nên tỉ trọng ngân sách thường chiếm khá cao. Từ nguồn kinh phí này, tỉnh đã thực hiện xử lý các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng theo Quyết định số 64/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; lập quy hoạch BVMT tổng thể và một số vùng trọng điểm tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020. Ngoài ra, ngân sách sự nghiệp môi trường cũng được sử dụng chi duy trì và hoạt động hệ thống cơ sở dữ liệu môi trường; chi hoạt động nghiệp vụ thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về bảo vệ môi trường; chi công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ về BVMT cấp tỉnh. Ở cấp huyện, đã hỗ trợ kinh phí mua sắm thùng rác, xe vận chuyển, thu gom xử lý chất thải; hỗ trợ xử lý các điểm ô nhiễm môi trường; xây dựng khu xử lý tập trung góp phần cải thiện môi trường ở khu dân cư.

Ngoài việc sử dụng 1% tổng chi ngân sách địa phương cho sự nghiệp môi trường, tỉnh cũng dành nhiều tỷ đồng nguồn phí bảo vệ môi trường từ hoạt động khai thác khoáng sản để đầu tư các công trình bảo vệ môi trường. Nguồn thu phí BVMT đối với hoạt động khoáng sản được bố trí để sử dụng vào việc phòng ngừa, hạn chế các tác động tiêu cực đối với môi trường và dân sinh tại các địa phương có hoạt động khai thác khoáng sản. Trong 3 năm (2008-2010) tổng nguồn thu đạt 1.192 tỷ đồng và bố trí sử dụng cho 75 dự án với tổng số kinh phí hơn 865 tỷ đồng. Từ nguồn vốn này, các địa phương đã chủ động bố trí đảm bảo vệ môi trường. Đặc biệt, trong hai năm 2010 và 2011, các địa phương Cẩm Phả, Hạ Long, Hoành Bồ, Uông Bí, Đông Triều đã chi trên 500 tỷ đồng cho các công trình nạo vét, xây kè và các công trình cải tạo môi trường sống tại các khu dân cư. Cùng với đó, những công trình được đầu tư từ nguồn kinh phí BVMT đối với hoạt động khai thác khoáng sản như: Cải tạo, nạo vét suối Khe Dè, nâng cấp đường ra cảng Vũng Đục (Cẩm Phả); nạo vét xây kè chống xói lở dòng sông Sinh (Uông Bí); xây dựng hồ Khe Cá (Hạ Long) đã phát huy hiệu quả thiết thực tạo cảnh quan môi trường khang trang, sạch sẽ tại các khu dân cư. Không chỉ ưu tiên phân bổ kinh phí sự nghiệp môi trường hàng năm đúng theo quy định, tỉnh còn quan tâm chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát tình hình triển khai thực hiện lĩnh vực bảo vệ môi trường; việc quản lý và sử dụng kinh phí làm cơ sở đánh giá hiệu quả ngân sách sự nghiệp môi trường của tỉnh. Theo đánh giá, kinh phí sự nghiệp môi trường trong các năm qua được sử dụng đúng quy định, đáp ứng kịp thời các yêu cầu về BVMT của tỉnh, bước đầu mang lại một số kết quả thiết thực. Cụ thể là tình trạng ô nhiễm môi trường từng bước được cải thiện, ý thức người dân về bảo vệ môi trường ngày càng được nâng cao; công tác ngăn ngừa, kiểm soát ô nhiễm được tăng cường, chủ động kiểm soát chặt chẽ hơn. Tuy nhiên, thực tế công tác quản lý chất thải nguy hại còn nhiều bất cập, việc quản lý các cơ sở phát sinh chất thải nguy hại chỉ thông qua sổ đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại. Công tác kiểm tra, giám sát các cơ sở sản xuất, kinh doanh chưa được thường xuyên rộng khắp, số lượng các cơ sở tiến hành kiểm tra, giám sát chiếm tỷ lệ không lớn so với toàn bộ các cơ sở hoạt động trên địa bàn tỉnh. Vẫn tồn tại hiện tượng khai thác khoáng sản trái phép tại một số địa phương làm ảnh hưởng tới môi trường sống của nhân dân.

Nhằm nâng cao hiệu quả hơn nữa việc sử dụng nguồn kinh phí sự nghiệp môi trường, thời gian tới ngoài việc tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân đối với công tác BVMT; các ngành chức năng và địa phường cần phân bổ nguồn kinh phí hợp lý hơn. Qua đó, phát huy hiệu quả của các công trình BVMT góp phần đảm bảo môi trường ngày càng xanh - sạch.

Trang Thu