Làm gì để thúc đẩy chợ nông thôn phát triển?

Những năm vừa qua, hệ thống chợ tại các vùng nông thôn đã được tỉnh quan tâm, đầu tư xây dựng. Qua đó đã trở thành cầu nối quan trọng cho người nông dân trong việc đưa những sản phẩm vào tiêu thụ ngay trên chính địa bàn của mình, góp phần thúc đẩy việc mua bán, trao đổi hàng hoá và tạo việc làm cho hàng nghìn lao động tại các địa phương.

Ở các vùng nông thôn, chợ là nơi buôn bán mà cũng là nơi giao lưu văn hoá dân tộc, giữ gìn những bản sắc của người dân địa phương. Tuy nhiên, hoạt động này vẫn chưa phát triển hết tiềm năng và còn bị “bỏ ngỏ”. Trong xu hướng hiện đại, người tiêu dùng muốn có thêm sự lựa chọn từ những hệ thống phân phối, bán lẻ chuyên nghiệp như siêu thị, trung tâm thương mại. Nhưng phần lớn các siêu thị, các trung tâm mua sắm lớn, các cửa hàng bách hoá, siêu thị tiện lợi đều tập trung tại các đô thị lớn như Uông Bí, Hạ Long, Cẩm Phả, Móng Cái. Nguyên nhân của sự “chênh lệch” này là do vùng nông thôn dân cư sống rải rác, không tập trung nhất là những khu vực biên giới, vùng sâu, vùng xa. Đồng thời, kinh tế và mức thu nhập của những người dân vùng nông thôn thấp, trong khi đó hàng hoá cung cấp tại các chợ thường rẻ hơn do chi phí quản lý chợ cũng thấp hơn rất nhiều so với siêu thị và trung tâm thương mại. Cùng với việc nhu cầu mua sắm những mặt hàng chất lượng cao ở vùng nông thôn không nhiều và người dân chưa có xu hướng mua hàng ở những cửa hàng bán hàng theo phương thức hiện đại. Những nguyên nhân trên, một phần đã trở thành “rào cản” khiến cho việc kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư siêu thị, trung tâm thương mại ở vùng nông thôn là rất khó khăn.

Người dân vẫn bày bán hàng hoá trên vỉa hè ở khu vực chợ Bình Liêu.

Để có thể phát huy thế mạnh hoạt động thương mại ở vùng nông thôn thì vấn đề phát triển, đầu tư quy hoạch, hệ thống chợ là hết sức cần thiết. Nhưng đầu tư cần phải phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội ở từng địa phương, và đồng bộ từ cơ sở hạ tầng đến mặt bằng, nhất là hệ thống giao thông. Từ đó có thể rút ngắn khoảng cách giao thương, tạo điều kiện cho người dân trao đổi, mua bán hàng hoá giữa các địa phương với nhau. Theo số liệu thống kê của Sở Công thương, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 135 chợ. Tổng số điểm kinh doanh tại các chợ là 22.630 điểm, trong đó, điểm kinh doanh của người Trung Quốc tại các chợ biên giới, chợ cửa khẩu là 936 điểm. Tuy nhiên, có một số chợ hạng 1 được xây dựng trước năm 2000, hiện công trình đang xuống cấp, không bảo đảm an toàn và quá tải so với sự phát triển của các hộ kinh doanh. Một số chợ hạng 2, hạng 3 thì đang trong diện di dời, xoá bỏ do nằm ngoài quy hoạch. Những chợ nhỏ lẻ, tự phát ở nông thôn hiện vẫn là nơi tiêu thụ những mặt hàng thiết yếu, chứ chưa thúc đẩy phát triển các mặt hàng chuyên biệt, nông sản của người dân theo hướng hàng hoá. Bên cạnh đó, mô hình quản lý chợ truyền thống nói chung và chợ ở vùng nông thôn nói riêng còn rất nhiều bất cập. Để hạn chế những điều đó và phá bỏ “rào cản” đầu tư thì cần chuyển đổi mô hình quản lý cho phù hợp với thực tiễn tiến tới hội nhập trong thời buổi cạnh tranh gay gắt, quyết liệt của nền kinh tế thị trường. Cũng theo thống kê của Sở Công thương, tính đến hết năm 2011 toàn tỉnh đã có 71% số địa phương trong tỉnh thực hiện công tác chuyển đổi mô hình quản lý chợ. Theo kế hoạch, giai đoạn 2012-2015 sẽ chuyển đổi 42 chợ. Hy vọng công tác chuyển đổi mô hình quản lý chợ của tỉnh sẽ sớm nhận được sự vào cuộc tích cực hơn nữa của các địa phương, doanh nghiệp và đồng thuận của cộng đồng. Đặc biệt là những địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng hải đảo như Bình Liêu, Ba Chẽ, Đầm Hà, Cô Tô.

Hoàng Nga