Nâng cao hiệu quả mô hình HTX

Trong xu thế phát triển của ngành nông nghiệp hiện nay, hoạt động kinh tế tập thể đang khẳng định được vai trò hết sức quan trọng để gắn kết các khâu như: Cung ứng vật tư, chuyển giao khoa học kỹ thuật, tiêu thụ sản phẩm... qua đó ổn định sản xuất nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn. Tuy nhiên, để hoạt động kinh tế tập thể đi vào chiều sâu và phát triển đúng hướng, góp phần đẩy nhanh tiến độ xây dựng nông thôn mới, cần có bước đi phù hợp để các mô hình liên kết tập thể trong nông nghiệp được thay đổi về “chất” một cách bền vững.

Những đóng góp tích cực

HTX nông nghiệp Bình Khê (Đông Triều) một trong những HTX hoạt động dịch vụ trên lĩnh vực nông nghiệp đã phát huy khá tốt vai trò “cầu nối” này với các dịch vụ cung ứng các khâu phục vụ sản xuất nông nghiệp của bà con nông dân trên địa bàn. Không chỉ vậy, HTX này còn mở rộng hệ thống kinh doanh dịch vụ bán lẻ các mặt hàng thiết yếu phục vụ sinh hoạt, đời sống nhân dân. Hàng năm, HTX đã cung ứng từ 850-950 tấn phân bón vô cơ; từ 14-16 tấn giống cây trồng các loại; từ 70-80 tấn thức ăn gia súc, gia cầm... phục vụ xã viên sản xuất, với chất lượng và giá cả ổn định. HTX đã nghiên cứu, thí điểm và triển khai các giống lúa, giống cây màu phù hợp với thổ nhưỡng của địa phương. Các giống lúa Khang Dân 18, Hương Thơm số 1 và lúa lai đang trồng ở đồng đất Bình Khê luôn cho năng suất cao, từ 57-60 tạ/ha/năm; ngô lai, lạc, củ đậu... năng suất từ 22-44 tạ/ha/năm. Thực hiện cơ giới hoá sản xuất nông nghiệp, HTX đã đầu tư mua 10 máy làm đất; thực hiện kỹ thuật gieo thẳng đạt 80% diện tích; phối kết hợp với cơ quan chức năng dự báo tình hình sâu bệnh để phòng ngừa. Nhờ đó đã góp phần nâng cao năng suất và giá trị trên mỗi diện tích gieo trồng, cải thiện đời sống của nhân dân, giảm tỷ lệ hộ nghèo trong xã...

Các HTX hoạt động hiệu quả góp phần ổn định sản xuất, nâng cao đời sống người nông dân. Trong ảnh: Sản xuất rau an toàn tại HTX dịch vụ nông nghiệp phường Cộng Hòa (TX Quảng Yên).

Bình Khê chỉ là một trong nhiều điển hình của kinh tế hợp tác trên địa bàn tỉnh. Hiện, Quảng Ninh có 155 HTX dịch vụ nông nghiệp. Các HTX nông nghiệp cung cấp các dịch vụ mang tính hỗ trợ cho các thành viên của mình, đảm nhận các dịch vụ đầu vào của sản xuất nông nghiệp như: Thuỷ lợi, điện, hạt giống, cây giống, con giống, phân bón, thuốc trừ sâu, thức ăn gia súc. Không chỉ vậy, các HTX còn làm nhiệm vụ tư vấn, hỗ trợ chuyển giao kỹ thuật, công nghệ mới… Một số HTX còn hỗ trợ cung cấp các dịch vụ tài chính vốn vay, bảo hiểm; cung cấp các dịch vụ khác như làm đất, cung cấp máy nông nghiệp, dụng cụ lao động, vật tư chuồng trại, vệ sinh môi trường… Các HTX đang hoạt động hiệu quả đã góp phần hạ giá thành và nâng cao chất lượng sản phẩm. Một số HTX phát triển theo hướng kinh doanh đa ngành đa nghề, vừa làm dịch vụ phục vụ hoạt động kinh tế xã viên vừa phát triển các dịch vụ tín dụng, thương mại và dịch vụ đời sống, dịch vụ ngành nghề trong nông nghiệp, nông thôn, như các HTX Yên Đông, Liên Hoà 3, Cộng Hoà (TX Quảng Yên), Cẩm Bình (TP Cẩm Phả), HTX Xuân Sơn, Yên Đức, Việt Dân (huyện Đông Triều)...

Để làm tốt vai trò “dẫn dắt”

Bên cạnh số HTX có bước đổi mới, sáng tạo trong hoạt động sản xuất, kinh doanh vẫn còn nhiều HTX hoạt động kém hiệu quả. Đa số các HTX nông nghiệp chỉ tổ chức một số khâu dịch vụ cho hộ xã viên và xã viên chưa tổ chức sản xuất kinh doanh dịch vụ tập trung. Nhiều HTX quy mô nhỏ, thiếu vốn, tài sản ít, khả năng cạnh tranh thấp, chậm đổi mới, năng lực nội tại của các HTX còn yếu. Đội ngũ cán bộ quản lý HTX còn hạn chế về trình độ, lại không ổn định làm việc lâu dài trong HTX. Những khó khăn trên ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng hoạt động của HTX. Hiện tại số lượng HTX khá giỏi trên địa bàn tỉnh tăng chưa nhiều, nhiều HTX hoạt động cầm chừng, kém hiệu quả. Không ít HTX mới chỉ làm được dịch vụ đầu vào, còn bỏ trống khâu chế biến, tiêu thụ sản phẩm, cung cấp tín dụng cho xã viên, chưa mạnh dạn thực hiện liên doanh, liên kết để mở thêm nhiều ngành nghề mới…

Hiện nay hình thức tổ chức sản xuất của các hộ nông dân trên địa bàn tỉnh vẫn chủ yếu là hình thức nhỏ lẻ, manh mún, tự chủ hộ gia đình. Với hình thức tổ chức này bà con nông dân gặp không ít khó khăn trong sản xuất và tiêu thụ tự làm suy giảm sức cạnh tranh trên thị trường... Trong khi đó các HTX hoạt động trên mục tiêu tập hợp, vận động, thay đổi cách nghĩ, cách làm của bà con nông dân; ứng dụng có hiệu quả các tiến bộ KHKT, nâng cao hiệu quả sản xuất và đặc biệt là thực hiện tốt việc liên doanh, liên kết, đảm bảo đầu ra ổn định cho bà con nông dân. Vì vậy việc tăng quy mô sản xuất, tập hợp nông dân vào trong một tổ chức kinh tế tập thể (HTX) là một yêu cầu khách quan của sự phát triển ngành nông nghiệp. Đây sẽ là động lực cơ bản để đổi mới tư duy, nâng cao trình độ sản xuất trên mọi phương diện cho người nông dân và đem lại hiệu quả kinh tế cao, tạo nền tảng thúc đẩy quá trình xây dựng nông thôn mới.

Vì vậy cùng với chủ trương khuyến khích hình thành, phát triển các hình thức tổ chức sản xuất nhất là hình thức HTX, tổ hợp tác, doanh nghiệp ở nông thôn cần nâng cao hơn nữa vai trò của HTX, doanh nghiệp để đóng vai trò “dẫn dắt” người nông dân ra với thị trường. Đồng thời hình thành các hiệp hội sản xuất các mặt hàng nông sản ở địa phương để bảo vệ quyền lợi của người nông dân, đẩy mạnh việc thông tin, tuyên truyền để mọi người dân nhận thức đúng vai trò, nội dung và mục tiêu của hoạt động hợp tác xã trong quá trình thực hiện chương trình mục tiêu xây dựng nông thôn mới.

Nguyễn Thanh Tùng