Một vài đề xuất cho mô hình khu công nghệ cao Quảng Ninh

Ngày 20-3-2012, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh thảo luận và thông qua Nghị quyết về phát triển khoa học và công nghệ tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020. Nghị quyết đã xác định rõ quan điểm, mục tiêu tổng quát, mục tiêu cụ thể của từng giai đoạn, 6 nhóm nhiệm vụ và giải pháp để phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ.

Theo Nghị quyết, hằng năm ngân sách tỉnh đầu tư cho lĩnh vực khoa học, công nghệ khoảng 2%, đầu tư toàn xã hội bằng khoảng 4-5% giá trị tổng sản phẩm nội địa của tỉnh; đến năm 2020, giá trị sản phẩm công nghệ cao và sản phẩm ứng dụng công nghệ cao đạt khoảng 45% trong tổng sản phẩm nội địa của tỉnh. Quảng Ninh sẽ hình thành các trung tâm nghiên cứu, chuyển giao khoa học công nghệ: về chăn nuôi, trồng trọt tại Đông Triều; về nuôi trồng, chế biến hải sản tại Đầm Hà; về công nghiệp giải trí tại Hạ Long; về công nghiệp khai thác than gắn với xử lý ô nhiễm môi trường tại Cẩm Phả. Nghị quyết cũng xác định, đến năm 2015, Quảng Ninh có khu nghiên cứu ươm tạo công nghệ, ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao, tạo tiền đề để đến năm 2020 hình thành khu công nghệ cao có chức năng nghiên cứu, ươm tạo, phát triển, chuyển giao, ứng dụng công nghệ cao, đào tạo nhân lực, ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao.

Thực tế cho thấy, các khu công nghệ cao luôn giữ vai trò rất quan trọng trong nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ và phát triển kinh tế ở các quốc gia. Về các khu công nghệ cao trên thế giới, chúng ta phải kể đến Thung lũng Silicon (Hoa Kỳ), Smart Village (Ai Cập), Sophia Antipolis (Pháp), Dresden (Đức), M4 coridor (Anh), Guadalajara (Mexico), Wireless Valley (Thụy Điển), Campinas (Brasil), Dubai Internet city (Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất)… Ở châu Á, phải kể đến các trung tâm công nghệ cao Banglore, Hitech city (Ấn Độ); Multimedia (Malaysia); Chung Quang thôn, Công viên công nghệ cao Thượng Hải (Trung Quốc). Tìm hiểu về các khu công nghệ cao, chúng ta sẽ thấy những con số rất ấn tượng, ví dụ như ở Chung Quang thôn - Khu công nghệ cao ở Thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc, có diện tích trên 300km2, dân số 2,6 triệu người, có 39 trường đại học với trên 400.000 sinh viên, có trên 14.000 công ty, xí nghiệp (trong đó có trên 10.000 công ty, xí nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài), có khoảng 40% các viện sĩ hàn lâm của Trung Quốc đang làm việc tại đây.

Việt Nam hiện có 2 khu công nghệ cao đa chức năng với quy mô lớn là khu công nghệ cao Hoà Lạc được thành lập từ tháng 10-1998, với diện tích 1.586ha, được xây dựng theo mô hình thành phố khoa học với các phân khu chức năng: Phần mềm, nghiên cứu triển khai, công nghiệp công nghệ cao, giáo dục và đào tạo, dịch vụ tổng hợp; Khu công nghệ cao TP Hồ Chí Minh thành lập tháng 10-2002 với diện tích 913ha (giai đoạn 1 với 300ha), được xây dựng theo mô hình khu kinh tế kỹ thuật, thu hút các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực: Công nghệ vi mạch bán dẫn, công nghệ thông tin và viễn thông, công nghệ tự động hoá, cơ khí chính xác, công nghệ sinh học, công nghiệp vật liệu mới, công nghệ nano và năng lượng. Ngoài ra, ở Việt Nam cũng đã hình thành một số công viên phần mềm: Quang Trung (TP Hồ Chí Minh), Đà Nẵng, Cần Thơ, Huế, Hà Nội, Hải Phòng…

Về mô hình khu công nghệ cao Quảng Ninh, trước mắt chúng ta nên tập trung xây dựng Công viên công nghệ, sau đó nâng dần thành khu công nghệ cao. Công viên công nghệ Quảng Ninh cần xây dựng theo hướng có các phân khu chức năng: Khu nông nghiệp công nghệ cao, khu công nghiệp công nghệ cao, khu công nghệ sinh học, khu đào tạo nhân lực khoa học công nghệ, khu triển lãm công nghệ cao, khu vườn ươm doanh nghiệp. Khu nông nghiệp công nghệ cao sẽ tập trung nghiên cứu, chuyển giao các giống vật nuôi, cây trồng mới có năng suất, giá trị kinh tế cao; nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cao vào chế biến, xây dựng thương hiệu, nâng cao giá trị sản phẩm hàng hoá nông nghiệp. Khu công nghiệp công nghệ cao sẽ tập trung thu hút các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin, viễn thông, sản xuất linh kiện, lắp ráp thiết bị điện tử, công nghệ tự động hoá, cơ khí chính xác; nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ mới cho sản xuất vật liệu xây dựng; hình thành các cơ sở nghiên cứu, sản xuất thiết bị sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, các cơ sở chế biến rác thải thành nguyên liệu phát điện… Khu đào tạo nhân lực khoa học công nghệ cần xây dựng theo hướng liên kết đào tạo với các trường đại học trong nước, các cơ sở đào tạo nước ngoài; nâng cao năng lực, tạo môi trường thực tiễn cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng, chuyên nghiệp dạy nghề của tỉnh nghiên cứu khoa học ngay trong Công viên công nghệ. Khu triển lãm công nghệ cao cần xây dựng theo hướng kết hợp để tổ chức sự kiện công nghệ, văn hoá, hội chợ, nơi dừng chân của khách du lịch trong hành trình tham quan Quảng Ninh. Công viên công nghệ Quảng Ninh cũng cần thực hiện chức năng vườn ươm doanh nghiệp, là nơi khuyến khích phát triển các ý tưởng kinh doanh, hỗ trợ các doanh nghiệp trẻ khởi nghiệp, nhất là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khoa học công nghệ. Công viên công nghệ Quảng Ninh có thể xây dựng trên cơ sở hạ tầng một trong những khu công nghiệp của tỉnh, với các chính sách ưu đãi đặc biệt nếu được Chính phủ cho phép như nâng thời hạn cho thuê đất đến 99 năm, doanh nghiệp được miễn tiền thuê đất trong suốt thời gian thực hiện dự án… Về địa điểm xây dựng, Công viên công nghệ nếu được xây dựng tại huyện Đông Triều sẽ thoả mãn được nhiều yêu cầu đối với một công viên công nghệ, cũng như khu công nghệ cao sau này. Đông Triều có quỹ đất rộng, tập trung các vùng sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, cách thủ đô Hà Nội, sân bay quốc tế Nội Bài và nhiều tỉnh, thành phố khác với cự ly không xa, rất thuận tiện cho việc thu hút đầu tư và nguồn nhân lực có trình độ cao. Việc xây dựng Công viên công nghệ tại Đông Triều cũng góp phần tạo điểm nhấn cho không gian đô thị khu vực cửa ngõ và tạo ấn tượng đẹp về hình ảnh của tỉnh Quảng Ninh giàu tiềm năng, phát triển năng động.

Nguyễn Đức Thành (Bí thư Huyện uỷ Cô Tô)