Đổi mới nội dung và phương pháp nghiên cứu lập, thẩm định và tổ chức thực hiện quy hoạch phát triển

Trong những năm qua, Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội theo từng giai đoạn của tỉnh đã có đóng góp rất lớn cho công tác chỉ đạo điều hành thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội hàng năm và cả giai đoạn của tỉnh. Trong từng thời kỳ để phù hợp với bối cảnh tình hình, tỉnh đã có báo cáo Chính phủ để có sự điều chỉnh quy hoạch phù hợp, đáp ứng yêu cầu của sự phát triển trong một giai đoạn nhất định là 5-10 năm và định hướng đến 20 năm. Chính vì vậy, việc năm 2012 tỉnh xác định là năm xây dựng chiến lược và quy hoạch chính là hướng đến tầm nhìn mới trên vị thế cao hơn.

(Đồng chí Trần Đức Lâm, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư, trả lời phỏng vấn Báo Quảng Ninh)

- Theo đồng chí, những hạn chế trong công tác quy hoạch của tỉnh thời gian qua là gì?

+ Trong tiến trình của sự phát triển, việc xác định hướng đi chiến lược, các mục tiêu, giải pháp cụ thể là điều đặc biệt quan trọng và có ý nghĩa quyết định mức độ thành công trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Để giải quyết vấn đề đó, trong nhiều năm qua, các quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch vùng, miền, lãnh thổ, quy hoạch ngành, lĩnh vực, sản phẩm chủ yếu đã và đang làm cơ sở, căn cứ cho việc hoạch định kế hoạch cho sự phát triển theo từng thời kỳ, giai đoạn nhất định và đã góp phần quan trọng trong việc đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế tại địa phương. Bên cạnh những mặt tích cực, công tác quy hoạch của tỉnh trong thời gian qua đã và đang bộc lộ nhiều hạn chế, đó là: Quy hoạch vừa thừa lại vừa thiếu, chất lượng các quy hoạch thấp, việc tổ chức triển khai thực hiện chưa được triệt để… Đặc biệt là với các quy hoạch của tỉnh trong những năm gần đây do sự phối hợp trong công tác lập quy hoạch của các ngành, các địa phương còn yếu dẫn đến một số quy hoạch có sự chồng chéo giữa các ngành và các địa phương. Các dự án then chốt đề ra trong giai đoạn thực hiện chưa khả thi và nhiều dự án chưa có tầm nhìn phù hợp, do vậy không triển khai thực hiện được. Chất lượng một số đơn vị tư vấn còn yếu kém, tình trạng lập quy hoạch kéo dài trong nhiều năm và phải điều chỉnh, bổ sung số liệu nhiều lần. Những khó khăn, hạn chế này không chỉ riêng Quảng Ninh mà đây là tình trạng chung của cả nước. Cũng chính vì lý do đó, ngày 2-12-2011 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 2178/CT-TTg về việc tăng cường công tác quản lý quy hoạch. Theo đó đã yêu cầu các bộ, ngành và các địa phương rà soát, điều chỉnh các quy hoạch theo thẩm quyền... UBND tỉnh đã giao cho các ngành rà soát, đánh giá những quy hoạch đã và đang triển khai thực hiện và nghiên cứu xây dựng mới một số các quy hoạch quan trọng theo hướng đổi mới, phát huy tối đa những tiềm năng thế mạnh riêng có của tỉnh và phù hợp với yêu cầu của sự phát triển.

- Vậy phải đổi mới công tác quy hoạch?

+ Đúng vậy, phải đổi mới cả nội dung và phương pháp nghiên cứu lập, thẩm định và tổ chức thực hiện quy hoạch phát triển. Việc đổi mới quy hoạch phát triển phải bám sát quan điểm tạo ra sự đột phá và đem lại hiệu quả thiết thực.

- Nư vậy chúng ta sẽ tập trung vào những vấn đề nào, thưa đồng chí?

+ Cần coi báo cáo quy hoạch phát triển là công trình luận chứng để tìm ra phương án tốt nhất về phát triển và tổ chức không gian phát triển. Xác định giải pháp đảm bảo hiện thực hoá mục tiêu đã lựa chọn; xác định phương án thiết lập hệ thống kết cấu hạ tầng, lựa chọn cơ cấu ngành nghề, các sản phẩm chủ lực, đảm bảo môi trường sinh thái, cơ chế chính sách, phối kết hợp với bên ngoài... đáp ứng tầm nhìn vượt khỏi quy hoạch của tỉnh và xu hướng hội nhâp, đảm bảo đủ sức cạnh tranh với khu vực và quốc tế. Mục tiêu quy hoạch phải mang tính tổng hợp, tổng thể, tổng quát, khả thi cũng như tính hấp dẫn cao nhất. Về cơ bản quy hoạch tổng thể phát triển phải là sự giàu có, việc làm đầy đủ và cuộc sống của người dân phải sung túc hơn trên cơ sở khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế so sánh của tỉnh. Nội dung quy hoạch phải được xác định từ mục tiêu đã lựa chọn, tuy chưa cụ thể và chi tiết nhưng cũng phải giới hạn vấn đề làm cơ sở cho việc thực hiện chúng trong kế hoạch 5 năm, hàng năm.

- Hiện nay tất cả các địa phương trong toàn quốc đều đang tìm cho mình các yếu tố tiền đề cho sự phát triển, vậy với Quảng Ninh là gì, thưa đồng chí?

+ Một trong các yếu tố tiền đề để phát triển đó là, phát triển kết cấu hạ tầng và nguồn nhân lực. Hiện nay việc phát triển kết cấu hạ tầng trên địa bàn tỉnh chưa được thực hiện đồng bộ, chưa ăn khớp, do đó đã và đang hạn chế sự phát triển như hạ tầng giao thông, chưa khớp nối với hạ tầng các khu kinh tế, với hệ thống cảng biển, hạ tầng các khu đô thị và hệ thống cấp thoát nước, xử lý nước thải, chất thải, hạ tầng về y tế, hạ tầng về giáo dục... Tuy nhiên, hiện nay chủ yếu vẫn trông chờ vào nguồn lực của nhà nước mà các biện pháp xã hội hoá và huy động nguồn lực chưa phát huy được nhiều. Do ngân sách hạn hẹp, quy hoạch về phát triển kết cấu hạ tầng chưa hoàn chỉnh khiến cho việc xác định thứ tự ưu tiên đầu tư khó khăn, hơn nữa kinh phí sử dụng dịch vụ hạ tầng lại được định rất thấp đối với dịch vụ có thu. Hạ tầng đã yếu kém lại càng chậm được đổi mới và phát triển, đã gián tiếp gây ra thất thoát và lãng phí nguồn lực và làm tăng chi phí đầu tư, giảm hiệu quả sau đầu tư. Còn đối với việc phát triển nguồn nhân lực, là mục tiêu chiến lược cấp quốc gia. Hiện tại nguồn nhân lực của Quảng Ninh cũng chỉ đang tương đương với những giá trị đạt được trong tiềm năng và lợi thế hiện có. Các biện pháp phát triển nguồn nhân lực trong những năm vừa qua chỉ là các giải pháp tạm thời và không thể mang tính bền vững. Tất cả những hạn chế này càng cần đòi hỏi chúng ta phải có sự đổi mới trong việc lập quy hoạch tổng thể phát triển để đáp ứng các yêu cầu của tình hình mới.

- Xin cảm ơn đồng chí!

Lan Hương (Thực hiện)