Đầu năm một thoáng giữa moong sâu

Năm nay tết sớm. Mới đầu tháng một năm dương lịch mà đã thấp thoáng bóng xuân sang. Tết rét đậm, mưa xuân rải khắp mọi nẻo đường. Mồng 4 tết rét cũng không thuyên giảm. Công ty cổ phần Than Cọc Sáu cũng như đại đa số, các mỏ lộ thiên thuộc vùng Than Quảng Ninh đều khai xuân vào mồng 4 tết.

Lễ khai xuân đầu năm Nhâm Thìn.

Mới 7h sáng tại trung tâm tuyến II (trên khai trường) của Công ty đã ồn ào náo nhiệt người, xe. Lễ phát động ra quân đầu năm Nhâm Thìn được tổ chức trọng thể với già nửa ngàn người tham gia. Tiếng máy, tiếng loa cổ động, tiếng chúc tụng nhau ngày gặp lại đầu xuân như át cả cái lạnh của vùng trời Đông Bắc. Sau chúc tết của Giám đốc Công ty, Chủ tịch Công đoàn phát động thi đua đầu xuân là nhật lệnh trực tiếp của điều khiển sản xuất. Dòng người, tiếng máy tiếng loa tản dần về các vị trí sản xuất. Một ngày mới bắt đầu, con đường xuống moong sâu hun hút vẻ như ấm hơn bởi bước chân người. Dù chuẩn bị rất kỹ các năng lực thiết bị và nhân lực để sau lễ khai xuân, lập tức bước vào sản xuất nhưng thời tiết mưa nhẹ, sương giăng đầy trời, sản lượng chỉ dừng ở mức trên 93 ngàn m3 đất đá bóc xúc và 9,5 ngàn tấn than bóc vỉa. Hôm sau, thời tiết cũng chẳng khá hơn. Dư vị ngày tết vẫn còn đâu đây nhưng trên khai trường Cọc Sáu, Bí thư Đảng uỷ, Giám đốc, Chủ tịch công đoàn, các Phó Giám đốc kỹ thuật, điều hành sản xuất đến các Trưởng phòng, Quản đốc liên quan đã kiểm tra sát sao từng vị trí sản xuất. Dưới đáy mỏ mức -145m (mặt bằng đáy mỏ) phương án sản xuất bắt đầu được triển khai, mọi thứ được xem xét kỹ lưỡng để bài binh, bố trận sao cho hợp lý nhất với tình hình kỹ thuật trong lòng mỏ sau những ngày nghỉ tết. Trên nền than tại đáy mỏ, bốn chiếc máy xúc gầu ngược mê mải với từng vòng quay của máy, hơn chục chiếc xe hạng nặng cần mẫn cõng những toa than đầy ắp. Không khí nhộn nhịp, khẩn trương của mùa than lớn đang hâm nóng không gian lạnh giá ở đáy mỏ. Là một thợ mỏ từng chứng kiến nhiều năm với nhịp sống tất bật những ngày qua tết tôi không khỏi bâng khuâng trước gương than, trước một sắc mùa xuân đang từng bước đi xa và cả một mùa than lớn đang chuyển mình từng phút. 

Năm 2011 đi qua để lại một mốc son lớn trong quá trình thành lập và phát triển 51 năm của Công ty với các chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật: Trên 43,3 triệu m3 đất đá bóc xúc; sản xuất gần 3,9 triệu tấn than; hệ số bóc 11,94m3/tấn; than tiêu thụ trên 3,7 triệu tấn; tổng doanh thu 3.850 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế trên 127 tỷ đồng; thu nhập bình quân trên 7.600.000 đồng/người/tháng. Tất cả các chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật nói trên đều đạt so với kế hoạch pháp lệnh năm 2011 từ 100 đến xấp xỉ 104%. Đây là kết quả sản xuất lớn nhất từ trước tới nay ở Công ty. Thực hiện kế hoạch năm 2012 là một bước đi lớn trong sự nghiệp xuống sâu ở Công ty với quyết tâm hạ độ sâu đáy mỏ xuống -163m so với mực nước biển. Các chỉ tiêu chính được đặt ra là: Bóc xúc và vận chuyển 48,5 triệu m3 đất đá; than sản xuất 3.900.000 tấn; hệ số bóc 13,47m3/tấn than bóc vỉa; tiêu thụ 3.720.000 tấn; doanh thu trên 4.468 tỷ đồng. Triển khai nhiệm vụ này, ngay từ tháng một, tháng có nhiều ngày nghỉ tết cổ truyền nhưng Công ty vẫn quyết định điều hành, thực hiện kế hoạch: Bóc xúc 3.550.000m3 đất đá; sản xuất 380.000 tấn than.

Để hoàn thành sản lượng này ngay từ những ngày đầu năm, Công ty đã khởi động từng bước trong quy hoạch bóc đất đá, mở diện trên cao. Tiến hành gấp các phương án hạ moong năm 2011-2012. Công tác nạo vét bùn dưới đáy mỏ được tiến hành chia vùng rồi dùng biện pháp treo bùn để giải quyết nhanh, gọn. Hố bơm chính đã được tổ chức đào vào ngày 19-1 (tức ngày 26 tết) với độ sâu -150m, con đường xuống moong năm nay có phần gian nan hơn bởi lượng bùn ở mùa mưa năm 2011 trút xuống rất lớn, khối lượng mưa rơi vào quý III nhiều, đáy mỏ sâu hơn, biến động của địa chất cũng nhiều trở ngại, đường vận chuyển khó khăn, để xuống sâu Công ty phải tạo tới tám đường cua tay áo. Trong cuộc vận động chinh phục độ sâu đáy mỏ và kế hoạch năm nói trên, Giám đốc Công ty Phạm Hồng Tài tâm sự: “Cái gọi là thuận lợi! Có thể nói tới sự yên tâm của năm nay, một phần nhờ vào công tác chuẩn bị kỹ các phương án kỹ thuật nhưng trong sản xuất không bao giờ cho phép người quản lý, người điều hành công việc được phép lơi lỏng, bất cẩn. Sản xuất đòi hỏi cái tinh, cái nhạy bén ở mọi lúc, mọi nơi, kể cả lúc tưởng như đã cầm chắc phần thắng trong tay! Đấy là vấn đề thành bại, là sự nghiệp của cả tập thể lớn... và có thể nói gọn lại là mọi chuyện không nên nói trước bao giờ”.

Vận chuyển than đầu năm.

Để chuẩn bị trước cho bài viết này, trong tết, tôi đã đi thực địa tại khai trường. Trao đổi với quản đốc công trường xúc Thắng lợi Triệu Việt Thọ anh cho biết, công trường anh quản lý cả thảy 19 chiếc máy xúc từ 4,6-10 m3/gầu, hoạt động từ độ cao 300 xuống

-75m so với mực nước biển. Năm 2012, Công ty giao cho công trường bốc xúc trên 24 triệu m3 đất đá. Vì vậy, ngay từ đầu năm, công trường đã huy động thiết bị nhằm tăng sản lượng và cũng để nhanh chóng bóc đất, mở vỉa trên cao, tạo điều kiện cho công tác xuống sâu. Anh còn cho biết thêm, ngày 28 tết được Giám đốc cho nghỉ nhưng công trường bố trí đi làm kỹ thuật nhằm đáp ứng thật tốt cho ngày đầu khai xuân. Để nắm rõ tình hình hơn, tôi điện và Nguyễn Đức Hải, Quản đốc công trường xúc Tả Ngạn (công trường trực tiếp xuống sâu), hẹn nhau tại văn phòng công trường nhưng cuối cùng lại gặp anh ở dưới đáy mỏ. Đã cận ba giờ chiều mà Quản đốc Hải còn lọ mọ dưới moong sâu. Tôi tranh thủ ý kiến anh về công tác tổ chức sản xuất đầu năm Nhâm Thìn. Hải cho biết, mọi vấn đề còn ở phía trước, hố bơm chính đã đào hoàn tất, bùn cũng sẽ cố gắng giải quyết cơ bản xong trong năm cũ. Ngày cuối cùng của năm tập trung làm kỹ thuật. Mấy ngày nghỉ tết, lực lượng chạy bơm vẫn phải duy trì hoạt động bình thường, một số máy xúc thuỷ lực được bố trí luân phiên túc trực xử lý những biến cố bất thường về thời tiết để ngày khai xuân phải huy động được tổng lực. Theo Hải, vấn đề thuận lợi của công tác hạ moong năm nay là lãnh đạo Công ty cùng các phòng  ban đã rất sát sao, dự báo trúng những vấn đề cần thiết và đã chỉ đạo hợp lý từng giai đoạn cụ thể, đầu tư rất trọng tâm tạo thành những nét rất cơ bản trong công tác hạ moong năm nay. Nhưng còn khó khăn, cái thấy thì đã thấy, cái chưa thấy còn ở phía trước... Trù liệu kỹ sẽ giảm được nhiều khó khăn trên đường đi. Tôi thống nhất với quan điểm của vị quản đốc này, sự chuẩn bị kỹ bao giờ cũng tạo lên thế thuận lợi nhưng còn thời tiết... thì không thể nói trước được.

Tôi lặng lẽ quan sát, từ đỉnh 360m xuống đáy mỏ. Thời tiết vẫn mưa nhẹ, đường trơn, giữa ban ngày mà trong lòng mỏ sương mù dày đặc, một ảnh hưởng không nhỏ của khí hậu tác động đến khai trường, nhất là ban đêm. Cuộc sống luôn hối hả, bận rộn, tài xế lái máy xúc dưới đáy mỏ thấy tôi, họ quay ra qua cửa cabin mỉm cười một thoáng rồi nhanh chóng trở lại với công việc của mình. Những chiếc xe lúc lắc, xe HD gầm rú với từng toa than, đất lặc lè phả ra từng đụn khói rồi lao đi trong gió lạnh. Nói đến việc khai sơn, phá thạch, chuyện rời non lấp biển có thể nói là công việc rất thường nhật, hết sức bình dị, chẳng có gì xa lạ với những người thợ mỏ Cọc Sáu những năm gần đây. Tôi quan sát xung quanh, khai trường rộng thênh, không gian nhoè trong làn mưa mỏng, thuận lợi là không phải tưới nước dập bụi nhưng lại khổ cho công tác vận chuyển ca II, ca III, sương mù dày đặc làm hạn chế công tác thực hiện sản xuất, làm giảm năng lực thiết bị rất nhiều. Cập nhật tại trung tâm điều khiển sản xuất cho biết: Tháng 1 trừ năm ngày nghỉ tết, thì sản xuất 26 ngày trong đó thì mưa 15 ngày, vũ lượng đo được 54,3mm. Sản lượng thực hiện của Công ty chỉ đạt 2.669.580m3, than bóc vỉa 314.027 tấn. Tôi hiểu diễn biến của thời tiết đang làm tăng gánh nặng đường xa. Dư âm rộn ràng của ngày tết cũng trôi dần theo bánh xe lăn, theo vòng quay của máy và nhường chỗ cho những lo toan thường nhật. Có lẽ, để làm nên một Cọc Sáu huy hoàng ngày hôm nay các thế hệ cha, anh đã không ngừng vun bồi và phát huy công tác quản lý cùng nếp làm việc tận tuỵ của mỗi cán bộ, công nhân viên, người lao động trong suốt cả chặng đường dài hơn nửa thế kỷ qua.

Thời gian trôi đi thật nhanh. Mỗi chuyến đi đều để lại trong tôi những cảm nhận khó quên về cuộc sống quanh mình. Vậy là những ngày rộn ràng của cái tết Nhâm Thìn qua dần - tôi đã cảm thấy hơi thở của một mùa than lớn đang nồng nàn dưới chân mình với một dòng than mênh mang.

Trần Đình Nhân