Xây dựng Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội: Hướng tới vị thế mới

Quảng Ninh với đầy đủ các yếu tố thuận lợi về điều kiện tự nhiên, vị trí địa lý, xã hội nên đã được Bộ Chính trị, Chính phủ xác định là vị trí động lực không chỉ của khu vực phía Đông Bắc Bộ mà còn là của khu vực phía Bắc cũng như xây dựng trở thành một trong những địa bàn quan trọng của cả nước. Trong tầm nhìn mới đánh giá đầy đủ các yếu tố tiềm năng, vị thế, tỉnh đang xúc tiến lựa chọn nhà tư vấn tầm cỡ quốc tế để nghiên cứu xây dựng quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội trong tầm nhìn 20-30 năm trên vị thế mới.

Tàu vào làm hàng tại Cảng xăng dầu B12 (TP Hạ Long). Ảnh: Đại Dương

Nền chắc

Năm 1996 Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 1996-2010, với mục tiêu chủ yếu là: Khai thác tiềm năng, lợi thế về vị trí địa lý các nguồn tài nguyên, phấn đấu đưa Quảng Ninh trở thành một trung tâm công nghiệp, thương mại, dịch vụ, du lịch... Sau gần 10 năm thực hiện, bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình triển khai thực hiện quy hoạch nảy sinh những bất cập, định hướng phát triển và những nhiệm vụ giải pháp đã không còn phù hợp trước những yêu cầu phát triển. Vì vậy, năm 2006 UBND tỉnh đã điều chỉnh Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2006-2010 và tầm nhìn 2020, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Với 5 quan điểm phát triển và phấn đấu xây dựng Quảng Ninh trở thành địa bàn động lực, cửa ngõ giao thông quan trọng của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ đối với khu vực và quốc tế... Quy hoạch này đã đặt tỉnh trên một vị thế mới, tầm nhìn mới và hướng phấn đấu cao hơn. Mục tiêu tăng trưởng bình quân đề ra cho giai đoạn 2006-2010 là trên 13% và thời kỳ 2011-2020 là 14,2%. Kèm theo đó là định hướng phát triển các ngành, các lĩnh vực cụ thể với các dự án đầu tư then chốt có ý nghĩa quyết định đến tốc độ tăng trưởng như: Xây dựng các khu công nghiệp, khu kinh tế Vân Đồn, khu kinh tế cửa khẩu, khu công nghiệp cảng biển Hải Hà, Đầm Nhà Mạc; xây dựng cầu Bãi Cháy, cải tạo, nâng cấp các tuyến đường giao thông huyết mạch, đường sắt Yên Viên - Cái Lân, giải quyết việc làm và đảm bảo an sinh xã hội và môi trường. Và đề ra 74 chương trình dự án khác cần triển khai thực hiện trong cả thời kỳ quy hoạch với các giải pháp về nguồn lực là khai thác và sử dụng hợp lý quỹ đất.

Kết quả trong giai đoạn 2006-2010, 11 khu công nghiệp đã hình thành và phát triển; Khu kinh tế Vân Đồn được phê duyệt và đi vào triển khai thực hiện; các nhà máy điện, xi măng được đầu tư phát triển; các tuyến đường huyết mạch đang tiếp tục được đầu tư nâng cấp; cầu Bãi Cháy đã hoàn thành và đưa vào sử dụng; hình thành được 4 trung tâm du lịch lớn của tỉnh. Nhìn chung việc đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng tiếp tục được hoàn thiện hơn, đời sống nhân dân từng bước được cải thiện đáng kể. Tăng trưởng GDP bình quân giai đoạn này đạt 12,7%/năm, tổng sản phẩm trong tỉnh (GDP, giá so sánh 1994) năm 2012 ước đạt 13.314 tỷ đồng, gấp 1,84 lần so với năm 2005, cao hơn so với mục tiêu đặt ra đối với cả Vùng đồng bằng sông Hồng. Cơ cấu ngành kinh tế chuyển dịch tích cực: Nông - lâm - ngư nghiệp chiếm tỷ trọng 5,5%; công nghiệp - xây dựng 53,4%; dịch vụ 41,1%.

Quy hoạch hệ thống cảng biển đang được triển khai thực hiện khá tốt trong thời gian qua. Trong ảnh: Bốc xếp hàng container tại Cảng Quảng Ninh.

Để hướng tới tầm nhìn mới

Đánh giá về kết quả thực hiện quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh trong giai đoạn 2006-2010 sau khi đã điều chỉnh, đồng chí Đào Văn Hoà, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư cho biết: Quy hoạch sau điều chỉnh đã có tiến bộ hơn so với quy hoạch trước, các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đề ra cho giai đoạn này sát thực tế hơn góp phần quan trọng việc hoạch định kế hoạch phát triển cho từng năm và 5 năm. Tuy nhiên, khi rà soát lại quy hoạch để định hướng cho phát triển các năm tiếp theo cho thấy, 6 chương trình ưu tiên còn nguyên hiệu lực và có thể tiếp tục triển khai thực hiện, 23/27 dự án phát triển công nghiệp, xây dựng không còn phù hợp; 13/20 dự án phát triển du lịch, dịch vụ không phù hợp; 5 dự án về hạ tầng cần tiếp tục triển khai; 16 dự án phát triển và chế biến nông, lâm, thuỷ sản cần xem xét gộp lại với quy mô phù hợp. Đặc biệt về mục tiêu tăng trưởng cơ bản vẫn hợp lý (GDP giai đoạn 2011-2020 tăng 14,2%), song về định hướng và giải pháp phát triển đã không còn phù hợp. Nếu theo định hướng cho giai đoạn này thì tốc độ tăng trưởng bình quân chỉ đạt khoảng 10%/năm. Để đạt trên 13% như Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIII đề ra cần nghiên cứu, xem xét định hướng và giải pháp phù hợp hơn, nhất là trong tình hình hiện nay khi tăng trưởng của tỉnh mới chỉ theo chiều rộng, chưa có chiều sâu. Quảng Ninh hiện đang có rất nhiều những lợi thế, mà nổi trội nhất là Vịnh Hạ Long đã 2 lần được UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới và vừa qua được đánh giá là 1 trong 7 kỳ quan thiên nhiên của thế giới. Do vậy, việc xây dựng các quy hoạch quan trọng cần phải đặt ở tầm nhìn rộng hơn, dài hơn và phù hợp với xu thế phát triển của các nước trong khu vực và quốc tế.

Trong định hướng quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn mới này sẽ nghiên cứu xem xét lựa chọn mục tiêu phát triển tập trung vào 3 nhóm vấn đề lớn, đó là tăng trưởng kinh tế, việc làm và môi trường. Còn lại các mục tiêu khác như quy mô GDP, GDP/người… giảm nghèo, giảm mức độ ô nhiễm môi trường chỉ là hệ quả khi những mục tiêu quan trọng được giải quyết. Tỉnh cũng đã xác định với các giải pháp trong quy hoạch phát triển cần có sự tập trung cao, đi thẳng vào những khâu quan trọng nhất để tạo sự đột phá, tạo sức lan toả và kích thích phát triển. Trong bối cảnh tiềm năng có nhưng nguồn lực thì hạn chế nên để có giải pháp tốt đòi hỏi cần phải có sự nghiên cứu, sự tham gia đóng góp hiệu quả của các chuyên gia trong và ngoài nước.

Trong cuộc trao đổi đầu năm 2012, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Đọc đã khẳng định: Năm 2012 là năm Quảng Ninh bước vào giai đoạn mới để xây dựng quy hoạch theo chỉ đạo của Chính phủ, vì muốn phát huy được tiềm năng thế mạnh thì trước hết phải có quy hoạch tốt, có dự án tốt thì có nhà đầu tư tốt. Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý về nguyên tắc cho Quảng Ninh được thuê tư vấn nước ngoài lập các quy hoạch gồm: Tổng thể phát triển kinh tế - xã hội; xây dựng đô thị và hạ tầng kỹ thuật; sử dụng đất đai và tài nguyên; phát triển nguồn nhân lực. Tỉnh sẽ nghiên cứu xem xét lựa chọn đơn vị tư vấn có uy tín, kinh nghiệm mang tầm cỡ quốc tế tham gia nghiên cứu xây dựng quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Ninh trên tầm nhìn mới.

Ngọc Lan