Sản phẩm nông sản hàng hoá: Tìm đường đến với các nhà phân phối lớn

Quảng Ninh - đất than, đất du lịch, rất ít người biết rằng ở đây có những vùng chuyên canh sản xuất nông nghiệp mà quy mô cũng không thua kém gì các vùng quê truyền thống nghề nông như Vĩnh Phúc, Bắc Giang, Bắc Ninh, Hải Dương, Thái Bình. Người nông dân quê mỏ cũng bao lần lặn lội tìm đầu ra cho nông sản quê mình, nhưng có lẽ vì thương hiệu tỉnh công nghiệp quá lớn nên cơ hội ký được những hợp đồng cung ứng sản phẩm lâu dài với các doanh nghiệp cũng bị kém hơn. Đường đến với các nhà phân phối tiêu thụ sản phẩm nông sản hàng hoá có tầm cỡ dường như vẫn còn rất gập ghềnh với người nông dân Đất mỏ!

Sản phẩm nông sản hàng hoá: Tìm đường đến với các nhà phân phối lớn

Từ vùng hoa Hoành Bồ

Áp Tết Nguyên đán, những cánh đồng hoa ở thị trấn Trới (Hoành Bồ) đua nhau khoe sắc, các loài hoa như lyly, dơn Hà Lan, cúc Inđô, tuy luýp Hà Lan, hồng ngoại, cát tường, lan hồ điệp… được trồng trong nhà lưới, ngoài cánh đồng cùng rộn ràng đón gió xuân. Đi trong khu nhà lưới trồng lan hồ điệp của mình, anh Lê Thế Phước, Chủ nhiệm HTX rau, hoa Hoành Bồ cho biết: Để có được vùng trồng hoa quy mô như ngày hôm nay từ năm 2004, các hộ trồng hoa của thị trấn Trới, xã Lê Lợi đã được huyện hỗ trợ trên 3 tỷ đồng để thực hiện dự án phát triển rau - hoa, với mức hỗ trợ là 50% tiền giống và 50% tiền làm nhà lưới. Đã làm dự án phải ra tấm ra món, các giống được đưa về trồng phải là giống mới, đáp ứng yêu cầu thị trường, vì vậy những giống được lựa chọn đưa vào vùng dự án chủ yếu là giống hoa nhập ngoại như lyly Hà Lan giống Sócbo, Chi-Lê, dơn Inđô, cúc Inđô, tuy luýp Hà Lan, hồng ngoại... Bước ban đầu do bà con chưa nắm được kỹ thuật trồng các giống hoa mới này nên huyện đã thuê hẳn chuyên gia của Viện Rau quả Trung ương về hướng dẫn kỹ thuật. Cũng rất may mắn là dự án đưa về phù hợp với trình độ canh tác của bà con, các hộ tham gia dự án đều đã từng trồng hoa nên có kinh nghiệm, có sự tâm huyết và thực sự mong muốn làm giàu bằng nghề này. Thế nên dự án rau hoa này được đánh giá là dự án có tốc độ lan truyền nhanh nhất so với các dự án phát triển trên lĩnh vực nông nghiệp từ trước đến nay trên địa bàn huyện. Từ một vài cánh đồng hoa ở Trới, Lê Lợi đã nhanh chóng lan ra các địa bàn lân cận như Quảng La, Thống Nhất, đưa Hoành Bồ trở thành vùng chuyên canh hoa số 1 của tỉnh từ loại hoa bình dân đến cao cấp. Từ năm 2008 chúng tôi đầu tư một nhà lạnh để bảo quản sản phẩm, vì vậy hoa dù thu hoạch vào thời kỳ nào thì cũng không lo lắng về tác động của thời tiết khí hậu đến chất lượng sản phẩm.

Khi vùng trồng hoa đã rất phát triển, chính bản thân các hộ trồng hoa của Hoành Bồ thấy rằng không thể làm ăn theo kiểu mạnh nhà nào nhà ấy trồng, ai thích trồng loại nào thì trồng, vì nếu cứ làm theo cách đó thì không thể thành vùng sản xuất hàng hoá chuyên canh và cũng không thể đảm bảo sản lượng để ký được những hợp đồng cung ứng tiêu thụ sản phẩm lâu dài. Vì vậy huyện đã hỗ trợ xúc tiến cùng với các hộ trồng hoa thành lập HTX rau, hoa Hoành Bồ, với 35 xã viên tự nguyện tham gia. Không giống như các HTX nông nghiệp khác, do đây là HTX được thành lập trên tinh thần tự nguyện, hợp tác của các hộ sản xuất với nhau nên phân công trách nhiệm rất rõ ràng, HTX ký hợp đồng với Viện Rau quả Trung ương và Công ty Mộc Châu Sơn La thực hiện cung ứng giống cho các hộ xã viên và các hộ trồng hoa khác trên địa bàn, tìm hiểu thị trường để đưa ra định hướng lựa chọn giống cây trồng phù hợp. Còn các hộ xã viên phải tuân thủ các quy trình kỹ thuật và đảm bảo đủ sản lượng cung ứng khi ký được các hợp đồng tiêu thụ.

Trao đổi với chúng tôi, cán bộ của Phòng NN&PTNT huyện cho biết: Đến nay Hoành Bồ đã có 55 cánh đồng tương đương 286,8ha cho thu nhập trên 50 triệu đồng/ha/năm trở lên, đặc biệt có 80ha chuyên canh hoa chất lượng cao ở thị trấn Trới, xã Lê Lợi cho thu nhập từ 1-1,2 tỷ đồng/ha. Ngoài ra huyện có 67ha trồng mía tím ở xã Sơn Dương, 68ha trồng dưa hấu, dưa lê ở Lê Lợi, Sơn Dương, Quảng La, 1,4ha trồng ổi tại xã Dân Chủ, Quảng La. Hoành Bồ giờ có thể hoàn toàn yên tâm về vùng sản xuất hàng hoá chuyên canh rau, hoa, người nông dân đã biết chủ động tiếp nhận các kỹ thuật mới, nhanh nhạy nắm bắt nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng, biết tìm kiếm thông tin cần thiết phục vụ cho sản xuất, sẵn sàng ký các hợp đồng cung ứng sản phẩm lâu dài với các nhà tiêu thụ, các kênh phân phối.

Nghĩ đường đến với các nhà phân phối lớn

Tiếng là tỉnh công nghiệp nhưng Quảng Ninh lại có rất nhiều sản phẩm nông - lâm - thuỷ sản mang tính đặc trưng, vùng miền mà ở các địa phương thuần nông khác không thể có được như các vùng trồng rau, củ quả tập trung ở các địa phương Đông Triều, Quảng Yên và Vân Đồn; vùng trồng chè ở Hải Hà, Đầm Hà; trồng dong riềng ở Bình Liêu, nuôi trồng, đánh bắt thuỷ sản có ở 11 địa phương ven biển… với tổng sản lượng hàng nông - lâm - thuỷ sản dự kiến có thể cung cấp cho các kênh phân phối tiêu thụ sản phẩm lớn gần 30.000 tấn/năm.

Để tiến tới nền sản xuất hàng hoá tỉnh cũng đã quy hoạch được các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung theo lợi thế của từng địa phương như vùng thâm canh lúa, trồng rau màu ở Quảng Yên, Đông Triều, Hoành Bồ; vùng nuôi trồng thuỷ sản ở Quảng Yên, Vân Đồn, Móng Cái, Hải Hà, Đông Triều… Tuy nhiên, nỗi lo về đầu ra cho sản phẩm vẫn là rào cản lớn nhất khiến người nông dân băn khoăn khi tập trung đầu tư cho phát triển sản xuất.

Còn nhớ những năm trước đây ở Quảng Yên đã từng có một HTX rau an toàn Tiền An ra đời với mong muốn làm cầu nối giữa người sản xuất tới người tiêu dùng. Bà con nông dân phấn khởi canh tác theo đúng quy trình sản xuất rau an toàn, HTX thuê một địa điểm ở thành phố tập trung dân cư đông nhất tỉnh là Hạ Long để mở một cửa hàng bán sản phẩm của địa phương mình. Ban đầu rau an toàn của cửa hàng này được người tiêu dùng hồ hởi đón nhận nhưng càng ngày càng ế ẩm và không thể cạnh tranh nổi về giá, hình thức với các sản phẩm “không phải là rau an toàn” khác nên cửa hàng đóng cửa và giờ đây người trồng rau ở vùng rau màu Tiền An lại quay về với phương pháp canh tác truyền thống, cứ tưới nước, bón phân, gieo trồng theo cách nghĩ của mình miễn sao rau nhanh lớn, rau mướt đẹp để tư thương thu gom đem đi là được. Hay như vùng trồng rau màu ở Cộng Hoà (Quảng Yên) hơn 300ha đã được quy hoạch thành vùng chuyên canh rau, điều kiện đất, nước của vùng rau này đáp ứng các yêu cầu tiêu chuẩn kỹ thuật, người nông dân sẵn sàng làm theo quy trình Vietgap để thoả mãn yêu cầu của các nhà phân phối nhưng chờ mãi, đợi mãi chưa có đơn vị nào đứng ra nhận bao tiêu toàn bộ đầu ra cho vùng rau này. Đồng chí Chủ tịch UBND phường Cộng Hoà chia sẻ “điều kiện cần chúng tôi đã có, giờ chỉ còn thiếu những hợp đồng thu mua lớn, ổn định”.

Hiện nay lời giải đầu ra cho sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn tỉnh đang được gửi gắm vào chuỗi hệ thống siêu thị Metro và các doanh nghiệp sản xuất than. Nhà phân phối lớn này cũng đã đến Hạ Long với danh mục hàng hoá bán tại Metro Hạ Long tương đối phong phú, trên 25.000 sản phẩm thực phẩm và phi thực phẩm. Đây là địa chỉ vàng để người nông dân, doanh nghiệp sản xuất hàng hoá trên địa bàn tỉnh quan hệ hợp tác tiêu thụ sản phẩm. Tuy nhiên, tiêu chí Metro Hạ Long đưa ra đối với các mặt hàng có thể hợp tác cung ứng tiêu thụ trong hệ thống siêu thị này là: Sản phẩm đó phải phù hợp với những khách hàng mục tiêu; không ngừng thay đổi mẫu mã, đáp ứng được nhu cầu về nhãn mác; chất lượng sản phẩm cũng như quy trình bảo quản phải tốt và phải cam kết lượng hàng cung cấp đầy đủ theo hợp đồng… Thoạt nghe có vẻ rất khắt khe, rất khó có thể đáp ứng được các yêu cầu này nhưng suy xét tính toán cụ thể thì bà con nông dân trên địa bàn tỉnh hoàn toàn có thể làm được.

Hải Hà