TP Uông bí: Khó khăn trong giải phóng mặt bằng làm giảm sức hút đầu tư

Với những điều kiện thuận lợi về giao thông, tiềm năng về công nghiệp, du lịch và dịch vụ, Uông Bí đang trỗi dậy một sức sống mới. Tuy nhiên, vấn đề giải phóng mặt bằng (GPMB) đang là một gam màu xám trong bức tranh tổng thể về phát triển kinh tế - xã hội của thành phố trẻ này.

GPMB đang được coi là rào cản lớn đối với quá trình phát triển toàn diện của thành phố này. Hệ lụy đã dẫn tới nhiều dự án dân sinh, dự án phát triển kinh tế hạ tầng, dự án mở rộng không gian đô thị - khu đô thị mới... cứ dai dẳng kéo dài từ năm này qua năm khác. Nhiều dự án có tới chục năm vẫn không thông. Có những dự án khiến chủ đầu tư “nản”.  Điển hình là dự án xây dựng đường đôi từ Nhà khách Hoà Bình đến QL18A. Dự án được UBND tỉnh phê duyệt từ năm 2003, và bước sang năm 2010 dự án này mới triển khai GPMB. Trong gần 6 năm, mỗi năm trung bình lạm phát trên 20%, giá thép, giá xi măng tăng vùn vụt thế nhưng Ban Quản lý Dự án vẫn áp giá bồi thường vật kiến trúc theo đơn giá của năm 2004. Điều này người dân cho rằng không thoả đáng và không phù hợp với các quy định hiện hành. Bên cạnh đó, có những hộ dân cho rằng còn có sự thiếu công tâm của cán bộ làm công tác GPMB. Gia đình ông Nguyễn Văn Thuỷ phường Yên Thanh là một ví dụ. Gia đình ông đã xây dựng nhà kiên cố trên toàn bộ diện tích đất của mình, khi làm thủ tục cấp phép xây dựng và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cán bộ địa chính đo được 175,9m2. Đến năm 2005, khi Nhà nước đo đạc xác định lại bản đồ địa chính thì diện tích nhà ông Thuỷ là 212,6m2, tăng hơn 36m2 so với số liệu trước đây. Sở dĩ có sự chênh lệch là do sai sót của cán bộ địa chính thời điểm trước. Điều đó có nghĩa, khi giải phóng mặt bằng UBND thị xã (nay là TP Uông Bí) phải đền bù cho ông Thuỷ 212,6m2 đất ở. Nhưng Ban Quản lý Dự án TP Uông Bí lại đưa 36m2 đất “phát sinh” của nhà ông Thuỷ thành loại đất vườn tạp? Trường hợp khác là gia đình ông Nguyễn Văn Thân. Dự án thu hồi cả thảy 503m2 nhà, đất của gia đình ông là đất liền khoảnh được thừa kế từ ông cha để lại, ông Thân cũng sinh sống trên mảnh đất này từ năm 1945. Trong quá trình sử dụng, ông đã xây dựng 8 công trình trên đất, chỉ để lại khoảng 100m2 là vườn, ao. Theo Luật Đất đai 2003 thì toàn bộ diện tích 503m2 của ông Thân là thổ cư phải được tính đền bù theo giá đất ở nhưng cán bộ Ban Quản lý Dự án thành phố cố tình chia tách và chỉ công nhận có 120m2 đất có nhà xây kiên cố là đất thổ cư. Diện tích đất còn lại được tính đền bù theo giá đất vườn. Với cách làm trên, khiến một số hộ dân thuộc diện giải toả không đồng thuận làm cho dự án đã có thời gian dài rơi vào tình trạng bế tắc.

Mặc dù phần diện tích đất nông nghiệp nằm trong dự án Khu đô thị mới phường Yên Thanh đã có quyết định thu hồi nhiều năm nay nhưng người dân hiện vẫn tiếp tục canh tác.

Cũng liên quan đến công tác GPMB tại TP Uông Bí, kể từ khi có Quyết định phê duyệt dự án đến nay ngót nghét 8 năm trời, Dự án đầu tư xây dựng - kinh doanh hạ tầng khu dân cư đồi Lắp Ghép, phường Quang Trung của Công ty Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh vẫn thực hiện một cách cầm chừng.

Sau khi có Quyết định phê duyệt, cuối năm 2003, UBND tỉnh đã có quyết định thu hồi 29.717m2 đất trong đó có diện tích đất của các hộ dân khu IV, phường Quang Trung, giao cho Công ty Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh thực hiện dự án. Tuy nhiên trong quá trình GPMB, dự án đã vấp phải những khiếu nại của người dân về việc Ban GPMB đã thực hiện việc đền bù sai với Luật Đất đai 2003 và với các quy định của UBND tỉnh, gây thiệt hại lớn cho họ. Cụ thể, họ cho rằng, về đất vườn và lâm - nông kết hợp đang được canh tác, dù đã được cải tạo, biến thành vườn cây sau hàng chục năm, nhưng Ban GPMB vẫn coi đó là “đất trống đồi trọc” và áp giá đền bù 1.250 đồng/m2, trong khi giá đất tái định cư, cũng trong khu vực đó, mà họ được giao lại có giá 1.600.000 đồng/m2, nghĩa là cứ bị thu hồi 1.500m2 đất vườn thì họ mới đủ tiền mua 1m2 đất tái định cư (TĐC). Thêm vào đó, họ còn cho rằng, nhà đầu tư cũng như Ban GPMB đã không công khai các quyết định, văn bản liên quan đến chuyện đền bù, không thoả thuận với dân, chưa có thủ tục thu hồi và đánh giá đền bù trên thực địa… do đó dự án vẫn dai dẳng, lừng khừng cho đến tận hôm nay. Thêm một dự án khác là dự án đường Uông Bí - cầu sông Chanh. Đây là dự án có quy mô thuộc nhóm B, thiết kế theo tiêu chuẩn đường cấp III đồng bằng, tổng chiều dài tuyến hơn 10km. Ngoài việc chậm tiến độ do chủ đầu tư dự án, đơn vị thi công, trong dự án này còn có yếu tố GPMB. Hiện vẫn còn khoảng 200m đoạn đấu nối với QL18 do phải điều chỉnh lại quy hoạch, liên quan đến 9 hộ dân ở phường Nam Khê phải di dời, nhưng đến nay TP Uông Bí vẫn chưa thể giải toả xong.

Ngoài những dự án kể trên, TP Uông Bí vẫn còn nhiều việc phải làm đối với công tác GPMB tại nhiều dự án khác như: Dự án khu đô thị mới trung tâm phường Yên Thanh; dự án di chuyển đường ống xăng dầu của Công ty Xăng dầu B12... Như vậy, xem ra GPMB thực sự là một căn bệnh trầm kha của TP Uông Bí. Đây chính là một trong những rào cản và là bóng mây ảm đạm khi thực hiện thu hút đầu tư và hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội toàn diện của thành phố.

Bá Khang