"Khuyến khích doanh nghiệp đầu tư, ứng dụng KH&CN vào sản xuất"

Nhân Ngày Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Việt Nam 18/5 (2013-2018), với chủ đề “KH&CN phục vụ phát triển kinh tế - xã hội”,  đồng chí Tạ Duy Thịnh, Giám đốc Sở KH&CN (ảnh) đã trả lời phỏng vấn Báo Quảng Ninh về những thành tựu mà ngành KH&CN tỉnh đã đạt được trong thời gian qua; giải pháp đẩy mạnh hoạt động này trong thời gian tới.

- Đồng chí có thể cho biết những kết quả nổi bật của hoạt động KH&CN trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua?

+ Trước tiên phải khẳng định, những năm qua, ngành KH&CN Quảng Ninh luôn nhận được sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền, sự phối hợp của các sở, ngành, huyện, thị xã, thành phố, cơ quan nghiên cứu ở Trung ương và địa phương. Sở KH&CN đã thực hiện tốt chức năng tham mưu, giúp UBND tỉnh quản lý nhà nước về hoạt động KH&CN; phát triển tiềm lực KH&CN.

Bên cạnh đó, Sở đã tích cực tham mưu giúp tỉnh xây dựng, ban hành nghị quyết về phát triển KH&CN đó là Nghị quyết số 07-NQ/TU (23/3/2017) về phát triển KH&CN đến năm 2020. Sau 1 năm thực hiện Nghị quyết 07, công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền đã được triển khai quyết liệt. Người đứng đầu của các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị đã thực sự vào cuộc để đẩy mạnh phát triển KH&CN của ngành, địa phương. Đây là điểm khác biệt so với quá trình thực hiện nghị quyết trước.

Cùng với đó, khoảng 70% các nhiệm vụ KHCN được nghiệm thu, duy trì và nhân rộng. Các nhiệm vụ chủ yếu mang tính ứng dụng, giảm các nghiên cứu cơ bản được thực hiện có trọng tâm, trọng điểm theo định hướng phát triển của tỉnh, phục vụ mục tiêu Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh lần thứ XIV “Phấn đấu đến năm 2020, xây dựng Quảng Ninh trở thành tỉnh có cơ cấu kinh tế dịch vụ, công nghiệp”. Đối với lĩnh vực nông nghiệp đã thành công trong việc nghiên cứu và ứng dụng công nghệ để xây dựng, phát triển sản phẩm thương hiệu đặc sản của tỉnh như phát triển vùng trồng hoa chất lượng cao Hoành Bồ, rau an toàn Quảng Yên, miến dong Bình Liêu, chè Hải Hà, chế biến cây dược liệu...; một số giống hải sản có giá trị kinh tế cao như sá sùng, ghẹ xanh, ghẹ lột, ốc nhảy da vàng. Nhiều sáng kiến, giải pháp công nghệ tiên tiến được ứng dụng trong lĩnh vực công nghiệp, y tế, GD&ĐT, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh và chất lượng các dịch vụ phục vụ người dân... Qua đó, đóng góp quan trọng vào phát triển KT-XH của tỉnh.

Ứng dụng KH&CN trong chế biến dược liệu tại Công ty CP Dược-Vật tư y tế Quảng Ninh.

- Vậy trong hoạt động nghiên cứu, ứng dụng KH&CN của tỉnh, lĩnh vực nào được tập trung và mang lại hiệu quả, thưa đồng chí?

+ Trong Nghị quyết 07, tỉnh đã đưa ra quan điểm tập trung ưu tiên đối với một số lĩnh vực như dịch vụ du lịch, thương mại, quản lý nhà nước, công nghệ thông tin, y tế, GD&ĐT, công nghệ sinh học. Đến nay, hoạt động nghiên cứu, ứng dụng KH&CN ở các lĩnh vực này đã đạt được một số kết quả. Đối với lĩnh vực y, dược, ngành Y tế đã triển khai thực hiện nhiều nhiệm vụ KH&CN cấp tỉnh, ngành và cơ sở; đã có hàng trăm sáng kiến cải tiến kỹ thuật mang lại nhiều lợi ích cho công tác khám, chữa bệnh. Toàn ngành đã tiếp nhận chuyển giao gần 1.500 kỹ thuật mới; các cơ sở khám, chữa bệnh trên địa bàn đã áp dụng nhiều tiến bộ khoa học, kỹ thuật mới trong chẩn đoán, điều trị. Hệ thống Telemedicine (cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho các bệnh nhân từ xa thông qua việc sử dụng công nghệ thông tin) với 30 điểm cầu tại các đơn vị khám, chữa bệnh trong tỉnh và 2 bệnh viện tuyến trung ương phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh, hội chẩn, tư vấn chuyên môn, khám chữa bệnh từ xa..., góp phần tăng hiệu quả điều hành, giúp chuyển giao nhanh các công nghệ về y học. Hiện nay dự án Telemedicine tiếp tục đề xuất giai đoạn II để tăng độ bao phủ và hoàn thiện, nâng cấp giải pháp công nghệ. Nhờ ứng dụng mạnh mẽ CNTT nên hầu hết các thủ tục hành chính, quy trình khám, chữa bệnh được thực hiện nhanh chóng, giảm đáng kể thời gian chờ đợi của người bệnh.

Toàn tỉnh đã thiết lập hệ thống cơ sở hạ tầng và cơ sở dữ liệu căn bản phục vụ hoạt động quản lý, điều hành của các cơ quan chính quyền từ tỉnh đến xã. Hiện nay, 100% văn bản quản lý điều hành được  xử lý trên môi trường mạng góp phần đưa tỉnh Quảng Ninh lần đầu tiên đạt được vị trí đứng đầu toàn quốc về chỉ số PCI trong năm 2017. Cùng với đó, các cơ quan quản lý nhà nước đã ứng dụng CNTT giúp hỗ trợ nhanh gọn, đảm bảo công khai minh bạch trong việc thực hiện các thủ tục hành chính của các tổ chức, cá nhân.

Phòng học thông minh của Trường THPT Uông Bí.

Ngành GD&ĐT đã được trang bị 30 phòng học thông minh phục vụ giảng dạy và học ngoại ngữ từ kết quả của Dự án “Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy ngoại ngữ”. Hiện nay, Sở GD&ĐT tiếp tục ứng dụng kết quả và mở rộng Dự án “Xây dựng trường học thông minh trên địa bàn TP Hạ Long”. Trong lĩnh vực du lịch, tỉnh đã triển khai tài khoản vệ tinh du lịch; xây dựng bộ công cụ trách nhiệm xã hội (CSR) nhằm giúp các doanh nghiệp du lịch tỉnh Quảng Ninh kinh doanh bền vững. Đồng thời nâng cấp website halongtourism.com.vn, lập trang fanpage để cung cấp thông tin phục vụ nhân dân và du khách.

- Bên cạnh những đóng góp tích cực của ngành KH&CN đối với sự phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh, theo đồng chí có những nguyên nhân nào khiến hoạt động KH&CN chưa phát triển mạnh như mong đợi?

+ Việc ứng dụng KH&CN trong các doanh nghiệp còn gặp khó khăn do vốn đầu tư lớn, rủi ro trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cao nên các doanh nghiệp còn tâm lý e ngại. Một số cơ chế, chính sách phát triển KH&CN còn chưa đồng bộ; cơ chế phát triển kinh tế và phát triển KH&CN chưa gắn kết chặt chẽ. Hệ thống văn bản hướng dẫn của Bộ KH&CN thực hiện các nhiệm vụ KH&CN còn thiếu (chưa có hướng dẫn cụ thể ở cấp tỉnh và huyện). Lực lượng cán bộ phụ trách về KH&CN ở các địa phương, đơn vị còn mỏng, đặc biệt là trong giai đoạn rà soát, tinh giản biên chế, việc sắp xếp, bố trí vị trí việc làm có nhiều thay đổi, nhiều người mới được tiếp cận nên còn bỡ ngỡ.

Bên cạnh đó, một số cấp ủy, chính quyền, nhất là người đứng đầu cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp nhận thức chưa đầy đủ về vai trò, tầm quan trọng của KH&CN trong phát triển KT-XH hoặc có tư tưởng ngại khó vì đây là lĩnh vực đòi hỏi phải có tính mới, cần phải chỉ đạo quyết liệt, kiên trì. Số lượng doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh tuy lớn nhưng đa phần là doanh nghiệp vừa và nhỏ (thậm chí siêu nhỏ); thiếu tính liên kết hợp tác và chiến lược phát triển theo chuỗi giá trị sản phẩm; còn tình trạng dựa dẫm vào ngân sách nhà nước khi thực hiện các nhiệm vụ KH&CN.

- Đồng chí cho biết những giải pháp cụ thể để đẩy mạnh hoạt động KH&CN trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới?

+ Chúng tôi sẽ tiếp tục rà soát, theo dõi, kiểm tra tình hình để báo cáo, đề xuất Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh các giải pháp thực hiện tốt Nghị quyết 07-NQ/TU. Bên cạnh đó, các ngành, địa phương phải nghiêm túc nhận diện về những tồn tại, hạn chế trong hoạt động KH&CN trong thời gian qua, từ đó nâng cao nhận thức, trách nhiệm và luôn đổi mới tư duy trong công tác tham mưu, quản lý nhà nước đối với lĩnh vực phát triển ứng dụng KH&CN...

Trong thời gian tới, Sở sẽ tham mưu báo cáo HĐND tỉnh cấp kinh phí tối thiểu 4% tổng chi thường xuyên ngân sách cho KH&CN theo đúng Nghị quyết để phục vụ nghiên cứu, ứng dụng KH&CN vào phát triển sản xuất, hỗ trợ doanh nghiệp trong ươm tạo công nghệ và triển khai nhân rộng các mô hình ứng dụng tiến bộ KH&CN có hiệu quả. Chúng tôi tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp, quan tâm tháo gỡ, hỗ trợ, đầu tư nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp KH&CN trên địa bàn. Qua đó khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư, ứng dụng KH&CN vào sản xuất và đời sống.

- Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!

Nguyễn Hoa (Thực hiện)