Trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2017

Ngày 18/5, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức Lễ trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2017. Đây là sự kiện lớn nằm trong chuỗi các sự kiện chào mừng ngày KH&CN (18/5). Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam dự và phát biểu tại lễ trao giải.

Giải thưởng Tạ Quang Bửu - giải thưởng của Bộ KH&CN do Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia làm Cơ quan thường trực được tổ chức hằng năm nhằm khích lệ và tôn vinh các nhà khoa học có thành tựu nổi bật trong nghiên cứu cơ bản thuộc các lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật, góp phần thúc đẩy khoa học công nghệ Việt Nam hội nhập và  phát triển.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại lễ trao giải. Ảnh: Bích Liên

Giải thưởng được triển khai từ năm 2013, trong 4 năm vừa qua, Giải thưởng Tạ Quang Bửu ngày càng khẳng định được uy tín trong cộng đồng khoa học Việt Nam, được các nhà khoa học quan tâm và ủng hộ. Các lĩnh vực của Giải thưởng bao gồm: Toán học, Khoa học máy tính và thông tin, Vật lý, Hóa học, Khoa học trái đất và môi trường, Khoa học sự sống – Y sinh Dược học, Khoa học sự sống – Sinh học Nông nghiệp, Cơ học.

Năm 2017, Ban Tổ chức Giải thưởng đã tiếp nhận 30 hồ sơ đăng ký. Các Hội đồng Khoa học chuyên ngành của Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia đã đánh giá và đề cử 4 hồ sơ để đánh giá tại Hội đồng Giải thưởng. Ngày 28/4/2017, Hội đồng Giải thưởng Tạ Quang Bửu đã họp phiên chính thức đánh giá 04 hồ sơ đề cử.

Trên cơ sở đó, Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh đã quyết định trao tặng Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2017 cho hai nhà khoa học được Hội đồng Giải thưởng đề xuất, bao gồm: PGS.TS. Nguyễn Sum, Trường Đại học Quy Nhơn, lĩnh vực Toán học (Công trình: Nguyễn Sum, 2015. On the Peterson hit problem, Advances in Mathematics, Vol. 274, 432–489); GS.TS. Phan Thanh Sơn Nam, Trường Đại học Bách Khoa, Đại học Quốc gia Tp. HCM, lĩnh vực Hóa học (Công trình: Giao H. Dang, Thinh T. Dang, Dung T. Le, Thanh Truong, Nam T. S. Phan, 2014. Propargylamine synthesis via sequential methylation and C-H functionalization of N-methylanilines and terminal alkynes under metal-organic-framework Cu2(BDC)2(DABCO) catalysis, Journal of Catalysis, Vol. 319, 258–264).

Phát biểu tại lễ trao giải, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam gửi lời chúc mừng đến các nhà khoa học trên cả nước và những người đam mê khoa học nhân Ngày KH&CN (18-5), chúc mừng hai nhà khoa học đạt Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2017.

Phó Thủ tướng cho biết: Năm vừa qua, chúng ta đã  có những bước đổi mới đáng mừng. Một trong những điều đó là sự hiện diện trong hội trường này những gương mặt trẻ, những người trong giới khoa học không chuyên, những bạn trong cộng đồng startup và đặc biệt là các doanh nghiệp. Điều này thể hiện những nỗ lực, cố gắng để cả xã hội tham gia vào hoạt động khoa học, từng bước khai thác tiềm lực, sức trẻ của Việt Nam và từng bước đưa doanh nghiệp vào vị trí trung tâm của nghiên cứu khoa học.

Nhắc đến vị trí của KH&CN Việt Nam so với các nước trên thế giới, Phó Thủ tưởng Vũ Đức Đam cho rằng, tổng kết lại, trong 20 năm qua, Việt Nam đã đạt mức tăng trưởng nhanh thứ hai thế giới nhưng chúng ta còn rất kém về KH&CN. Để vươn lên, nhất là trong thời điểm cách mạng công nghiệp lần thứ tư này, khoa học phải được quan tâm và trở thành động lực. Trong điều kiện còn nhiều khó khăn về cơ chế, chính sách,  trong 5 - 6 năm qua, số công trình công bố trên tạp chí ISI vẫn tăng 20%. Nhìn ra xung quanh, sự tăng trưởng này dẫu có cao nhưng mới chỉ bằng 1/3 của Thái Lan, 1/4 của Malaysia và 1/5 của Singapore.

Về số bằng sáng chế được cấp ở Việt Nam, theo Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới, trong giai đoạn 5 năm trước đây, mức tăng là 60%/năm nhưng chỉ bằng 1/3 của Thái Lan, 1/11 của Maylaysia, 1/30 của Singapore, 1/1240 của Hàn Quốc, 1/3170 của Trung Quốc.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đặt câu hỏi: “Chúng ta có trăn trở, day dứt không? Để cải thiện những con số này, không chỉ Bộ KH&CN hay Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội vào cuộc mà chúng ta cần nhiều giải pháp đồng bộ từ thể chế kinh tế tới các chính sách về thuế, tài chính, đầu tư... Phải làm sao để nguồn lực đầu tư cho KH&CN, dù rất ít, chỉ khoảng 15.000 -16.000 tỷ đồng mỗi năm nhưng nếu sử dụng đúng cách thì hiệu quả vẫn tốt”.

Để làm được điều này, Phó Thủ tướng cho rằng, một trong những khâu cần làm là công khai, minh bạch tất cả các khâu. “Làm sao để từ lúc đặt đề tài đến quá trình làm, kết quả, ý kiến phản biện đều được công khai. Nếu đề tài tốt, xã hội, doanh nghiệp sẽ tìm cách ứng dụng, không cần phải nghiên cứu lại. Những đề tài không tốt, xã hội cũng sẽ đánh giá” – Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Đồng thời, Phó Thủ tướng cho rằng, phải tạo môi trường, hỗ trợ điều kiện cần thiết và truyền cảm hứng để những sinh viên đại học tốt nghiệp ra trường sẵn sàng hiến thân cho khoa học và khởi nghiệp sáng tạo.Cuối cùng, là phải làm cho nhận thức chung của xã hội, hiểu biết của xã hội về khoa học được nâng lên./.

Theo Bích Liên (ĐCSVN)