Quản lý hướng dẫn viên du lịch: Vào cuộc bằng những biện pháp cụ thể

Câu chuyện về hướng dẫn viên (HDV) khách du lịch Trung Quốc hoạt động chui thời gian qua diễn ra khá rầm rộ ở một số địa phương như Đà Nẵng, Khánh Hoà... Tỉnh Quảng Ninh có cửa khẩu quốc tế giáp với Trung Quốc, thị trường khách du lịch Trung Quốc vào tham quan du lịch Việt Nam qua cửa khẩu Móng Cái diễn ra hết sức sôi động. Tuy nhiên, hiệu quả của hoạt động này không cao, còn tồn tại nhiều bất cập. Để chấn chỉnh tình trạng lộn xộn trong kinh doanh hoạt động lữ hành, HDV du lịch Trung Quốc, Quảng Ninh đang tăng cường quản lý trong lĩnh vực này bằng những biện pháp cụ thể.

Thanh tra du lịch, Sở Du lịch kiểm tra HDV du lịch tại khu vực Cửa khẩu quốc tế Móng Cái, TP Móng Cái.

Hoạt động du lịch lữ hành còn yếu

Những năm qua, hoạt động du lịch lữ hành qua biên giới còn nhiều bất cập. Đặc biệt, hoạt động kinh doanh lữ hành đón khách Trung Quốc sử dụng hộ chiếu qua cửa khẩu quốc tế Móng Cái vào tham quan du lịch Việt Nam vẫn còn tình trạng lộn xộn, cạnh tranh thiếu lành mạnh, chất lượng hiệu quả kinh doanh thấp. Quảng Ninh hiện có trên 30 doanh nghiệp (DN) lữ hành có trụ sở chính ở tỉnh đón khách Trung Quốc sử dụng hộ chiếu qua cửa khẩu đường bộ Móng Cái. Hầu như việc đón khách hộ chiếu vào du lịch chỉ tập trung ở một số DN đầu nậu có móc nối với Trung Quốc để làm cầu nối và chỗ dựa cho phía Trung Quốc sang kinh doanh du lịch trên đất Việt Nam. Nhiều DN để cho đối tác Trung Quốc núp bóng thao túng thị trường, tự đặt các dịch vụ vận chuyển, ăn uống, lưu trú... Các DN lữ hành của ta chưa có sự liên kết, mạnh ai nấy làm nên nảy sinh nhiều vấn đề như: Cạnh tranh thiếu lành mạnh, hạ giá tour, giá dịch vụ. Có những đơn vị nhận giá tour thấp, sau khi trừ chi phí thủ tục xuất nhập cảnh, doanh thu chỉ còn 0 đồng. DN khoán trắng cho HDV nên thay vì lời hay ý đẹp để giới thiệu đến du khách, đội ngũ HDV sẽ phải tìm mọi cách để “chăn”, “ép” khách nhằm tìm ra những nguồn lợi từ khách bù vào số lỗ đó. Thế mới xảy ra tình trạng HDV du lịch ép khách mua cảnh điểm để lấy tiền đó bù vào doanh thu ban đầu. Chẳng hạn như trong quá trình tham quan Vịnh Hạ Long, đã có HDV du lịch ép du khách mua tour ra đảo Ti Tốp từ 300-350 NDT/khách, tương đương với khoảng hơn 1 triệu đồng/khách.

Vì bị áp lực bởi số tiền đầu khách ngay từ khi nhận tour, nên HDV phải căng mình thuyết phục du khách vào các cảnh điểm trên Vịnh Hạ Long. Nếu chưa đủ bù lỗ hay có lãi, khách du lịch Trung Quốc tiếp tục được đưa vào các điểm bán hàng chủ yếu do người Trung Quốc mở, nhưng đứng tên kinh doanh điểm là người Việt Nam. Ở TP Hạ Long, du khách Trung Quốc thường được đưa vào mua sắm tại một số điểm như: Mua đệm cao su non tại Ngôi nhà mơ ước... Theo tiết lộ của một số HDV và lái xe hợp đồng tour, đây là những điểm bán hàng đã được móc nối và ăn chia phần trăm cho các HDV, tỷ lệ phần trăm ăn chia từ các cửa hàng cho các HDV và lái xe rất lớn. Vì thế, HDV ra sức “chăn dắt” du khách vào các cửa hàng mua các mặt hàng này với giá cả đắt hơn rất nhiều so với thực tế. Đó còn chưa kể đến chất lượng của các mặt hàng ở đây ra sao thì chưa ai biết. Thêm nữa, thời gian qua, tại một số điểm tham quan, mua sắm của Quảng Ninh đã xuất hiện tình trạng không có HDV Việt dẫn đoàn khách du lịch Trung Quốc. Điều này, rất nguy hiểm khi những người nước ngoài giới thiệu về các điểm tham quan, họ có thể bóp méo lịch sử, văn hoá, giới thiệu sai lệch về địa phương làm ảnh hưởng đến hình ảnh của Việt Nam nói chung, Quảng Ninh nói riêng.

Tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm

Từ thực tế trên, gần đây, Sở Du lịch chỉ đạo các phòng, ban, đặc biệt là lực lượng thanh tra, quản lý lữ hành tăng cường thanh, kiểm tra, kiểm soát các hoạt động kinh doanh lữ hành và hoạt động hướng dẫn du lịch. Theo đó, cùng với đường dây nóng tiếp nhận thông tin phản ánh của du khách, Sở Du lịch đã thành lập 3 đoàn kiểm tra HDV du lịch tại các điểm tham quan và các cơ sở dịch vụ trên địa bàn tỉnh. Đặc biệt là các địa bàn “nóng” tập trung đông HDV như: Khu vực cửa khẩu Móng Cái, Km15 (TP Móng Cái), Cảng tàu khách Tuần Châu, các điểm bán hàng lưu niệm phục vụ khách du lịch.  Sở Du lịch còn phối hợp với Hiệp hội Du lịch thành lập Chi hội HDV với mục đích nhằm nâng cao tính chuyên nghiệp, ý thức trách nhiệm cho các HDV. Ông Trịnh Đăng Thanh, Phó Giám đốc phụ trách Sở Du lịch cho biết, qua các đợt kiểm tra HDV gần đây đã phát hiện rất nhiều trường hợp sai phạm. Trong đó phần lớn là HDV dùng thẻ hết hạn, thẻ giả, tự thay đổi chương trình du lịch của khách... Sở Du lịch đã kịp thời chấn chỉnh các DN lữ hành và đề nghị Chi hội HDV nâng cao vai trò, nhận thức của HDV đối với khách Trung Quốc.

Đầu tháng 7 vừa qua, Sở Du lịch ra văn bản yêu cầu các DN du lịch thực hiện nghiêm các quy định về kinh doanh lữ hành và quản lý HDV. Trong đó, Sở yêu cầu không để HDV nước ngoài núp bóng HDV Việt Nam hoạt động trái phép, vi phạm Luật Du lịch Việt Nam 2015; nghiêm cấm HDV Việt Nam làm bình phong cho HDV nước ngoài hoạt động phi pháp; không để HDV Việt Nam có hành vi ép khách mua thêm dịch vụ; bảo đảm các chế độ tiền lương, BHXH, BHYT cho HDV theo đúng quy định của pháp luật về lao động; thường xuyên nâng cao nhận thức, văn hoá ứng xử, ý thức chấp hành đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước trong đội ngũ HDV.

Thu Nguyên