"Du lịch biển đảo cần những nhà đầu tư thật sự có tiềm lực..."

Sở hữu dải bờ biển dài trên 250km, với 2.077 hòn đảo, chiếm 2/3 số đảo của cả nước, Quảng Ninh được thiên nhiên ưu ái ban tặng nhiều bãi biển, vịnh, đảo đẹp nổi tiếng trong nước và quốc tế, cùng với đó là những giá trị đa dạng về cảnh quan, sinh thái, di tích lịch sử, văn hoá. Những lợi thế này đã tạo cho Quảng Ninh có nhiều cơ hội để phát huy thế mạnh loại hình du lịch biển đảo. Trong chuyên mục Gặp gỡ trong tuần lần này, bà Nguyễn Thị Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Quảng Ninh đã có những chia sẻ với phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh về thực trạng và giải pháp khai thác, phát huy tiềm năng du lịch biển đảo của Quảng Ninh.

Bà Nguyễn Thị Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Quảng Ninh.

+ Với nhiều ưu đãi về cảnh quan thiên nhiên và các danh lam thắng cảnh, theo bà, liệu du lịch biển đảo có phải là thế mạnh của Quảng Ninh không?

- Những năm gần đây, du lịch Quảng Ninh khá phát triển. Năm 2019, lượng khách du lịch đến Quảng Ninh tăng gần 14%, thu nộp ngân sách nội địa tăng hơn 30% so với năm 2018. Ngoài việc đến tham quan các danh lam thắng cảnh nổi tiếng tại Quảng Ninh thì ngày càng có nhiều khách lựa chọn các loại hình du lịch biển đảo để trải nghiệm và khám phá các hang động; trải nghiệm văn hóa của người dân miền biển hoặc tham quan, nghỉ dưỡng tại các bãi biển đẹp, hoang sơ nằm trên hệ thống đảo của Vịnh Hạ Long và Vịnh Bái Tử Long.

Các cấp chính quyền và các địa phương trong tỉnh cũng tích cực đẩy mạnh việc đầu tư cơ sở hạ tầng du lịch. Tại các đảo Cô Tô, Quan Lạn, Cái Chiên… đều đã được phủ sóng điện lưới quốc gia. Không chỉ nhằm đảm bảo an ninh quốc phòng, việc đưa điện lưới ra các đảo tiền tiêu cũng góp phần thúc đẩy kinh tế và phát triển du lịch.

Cùng với đó là sự vào cuộc của các nhà đầu tư, biến những vùng đảo trước kia không bóng người trở thành những trung tâm du lịch với cơ sở vật chất hiện đại và dịch vụ du lịch chất lượng. Giao thông đi lại với những đội tàu chuyên nghiệp và hiện đại gắn với các tour tuyến được đầu tư, giúp khách du lịch có thể dễ dàng thực hiện các chuyến tham quan, nghỉ dưỡng tại những đảo xa đất liền. Tất cả những điều đó đã khiến du lịch biển đảo trở thành một loại hình du lịch hấp dẫn, lôi kéo được ngày càng nhiều khách du lịch đến với Quảng Ninh.

Tàu Tuần Châu Express hoạt động đưa đón khách tham quan các đảo xa đất liền.

+ Hiện nay, các sản phẩm du lịch biển đảo đặc trưng của Quảng Ninh là gì thưa bà? Trong thực tế, những sản phẩm này đã khai thác triệt để được tiềm năng và đáp ứng được nhu cầu của du khách chưa?

- Nói về sản phẩm du lịch biển đảo đặc trưng của Quảng Ninh thì ngoài các hoạt động khai thác tiềm năng của Kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long, hiện nay chúng ta mới chỉ có các bãi biển phục vụ nhu cầu tắm biển, nghỉ dưỡng và một số ít các tour du lịch trải nghiệm tại những địa điểm hoang sơ trên địa bàn tỉnh. Các sản phẩm du lịch biển đảo dường như chưa đa dạng và mật độ triển khai cũng khá thưa thớt. Các khu nghỉ dưỡng chỉ tập trung ở một số đảo, ít các tour du lịch cộng đồng trong khi nếu muốn tham gia trải nghiệm những môn thể thao mạo hiểm như chèo thuyền kayak, dù lượn, lướt sóng thì du khách chỉ có một lựa chọn là Vịnh Hạ Long…

Thêm vào đó, điều kiện khí hậu có mùa đông kéo dài khoảng 3 – 4 tháng, khiến không chỉ Quảng Ninh mà đa số các tỉnh thành phía bắc đều chỉ có thể làm du lịch trong mùa hè. Có những khoảng thời gian quá tải, cung không đủ cầu. Thế nhưng nếu đầu tư ồ ạt, không theo quy hoạch để đáp ứng nhu cầu của khách hàng trong một khoảng thời gian nhất định thì đến mùa đông, khi khách du lịch không còn nhiều, những cơ sở vật chất và dịch vụ đó lại trở thành thừa thãi và lãng phí. Chính tính chất mùa vụ đó đã khiến du lịch biển đảo của chúng ta không phát huy được hết lợi thế. 

+ Một trong những vấn đề cấp bách của du lịch biển đảo hiện nay là làm thế nào để khai thác tiềm năng mà không làm ảnh hưởng đến cảnh quan môi trường. Theo bà, đâu là hướng đi đúng để du lịch biển đảo Quảng Ninh có thể phát triển bền vững?

- Theo quan điểm của cá nhân tôi, việc phát triển du lịch nói chung và phát triển du lịch biển đảo nói riêng cần có một quy hoạch tổng thể, vừa phát huy được những tiềm năng, thế mạnh do thiên nhiên ban tặng; đồng thời vẫn bảo vệ được môi trường. Bên cạnh việc có một quy hoạch hợp lý, chúng ta cần tiếp tục đa dạng hóa các loại hình, sản phẩm du lịch như du lịch trải nghiệm, du lịch cộng đồng, du lịch nghỉ dưỡng. Không chỉ nâng cao chất lượng mà cùng với đó còn cần bảo tồn và phát huy những đặc trưng văn hóa, cảnh quan môi trường tại các điểm du lịch; các công trình, dự án đầu tư cần đảm bảo hài hòa giữa lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường.

Việc khai thác tiềm năng du lịch biển đảo cần gắn với bảo vệ môi trường để không làm ảnh hưởng đến tài nguyên biển.

Đặc biệt về việc đảm bảo chất lượng môi trường, hạn chế xả rác, nhất là với những loại rác thải khó phân hủy như rác thải nhựa, túi nilon, theo tôi nên có những chế tài nghiêm khắc và cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền để nâng cao ý thức cho người dân và du khách. Quan trọng hơn là có những nhà cung cấp các sản phẩm thân thiện với môi trường để đáp ứng nhu cầu của cả người dân và khách du lịch; trang bị thêm các thùng rác, gắn biển cảnh báo nhắc nhở, tăng cường lực lượng thu gom rác tại các điểm du lịch… Tất cả những biện pháp đó cần được phối kết hợp hài hòa thì mới có hiệu quả.

+ Vấn đề đào tạo nhân lực cho ngành du lịch nói chung và du lịch biển đảo nói riêng, theo bà, du lịch Quảng Ninh đã đáp ứng như thế nào?

- Vấn đề nhân lực chất lượng cao cho ngành du lịch nói chung và du lịch biển đảo nói riêng luôn là một bài toán khó mà tỉnh Quảng Ninh đã phải đầu tư nhiều tâm sức để giải quyết. Hiện Khoa Du lịch của Trường Đại học Hạ Long là một trong những cơ sở đào tạo chính quy lớn nhất của tỉnh với những sinh viên ưu tú được khuyến khích sau khi ra trường sẽ được nhận công tác ngay tại những cơ sở dịch vụ du lịch của tỉnh nhà. Và bản thân Đại học Hạ Long đã có những chương trình liên kết với các doanh nghiệp du lịch để triển khai các chương trình đào tạo học đi đôi với hành; giúp các sinh viên ngành du lịch tích lũy được kinh nghiệm thực tế ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường thông qua các chương trình thực tập hay các khóa đào tạo ngắn hạn.

Thí sinh của trường Đại học Hạ Long tại Cuộc thi tay nghề tỉnh Quảng Ninh năm 2018.

Tuy nhiên, thực tế tốc độ phát triển du lịch đang nhanh hơn rất nhiều so với tốc độ đào tạo thì đảm bảo số lượng nhân lực chất lượng cao cho ngành du lịch vẫn luôn là một vấn đề khiến các nhà quản lý phải đau đầu. Bởi mỗi công trình hạ tầng chỉ mất 2-3 năm để xây dựng nhưng để đào tạo được một lớp nhân viên thật sự am hiểu và có trình độ trong ngành du lịch đôi khi phải mất đến 5-10 năm. Cùng với đó, việc "chảy máu chất xám" cũng không còn quá xa lạ. Có những đơn vị sẵn sàng đứng ra đào tạo nhưng khi đã đủ lông đủ cánh, đủ hiểu biết và trải nghiệm, chính những nhân lực chất lượng cao đó lại tìm cách nhảy việc, tìm đến những đơn vị có nhiều đãi ngộ hơn…

Một vấn đề nữa là việc người địa phương làm du lịch. Lợi thế khi người dân làm du lịch là họ giữ được những nét văn hóa bản địa, sự mộc mạc hồn hậu trong lời ăn tiếng nói, trong cung cách phục vụ nhưng đó cũng chính là điểm yếu. Bởi sự giản đơn đó sẽ không thể đáp ứng nhu cầu thụ hưởng dịch vụ cao cấp của một bộ phận du khách; từ đó khiến chất lượng dịch vụ không thể đi lên.

Bản thân Hiệp hội Du lịch chúng tôi cũng đã huy động nguồn lực xã hội hóa, triển khai một số lớp hoặc khóa đào tạo ngắn hạn, song trên thực tế nhiều doanh nghiệp lại không mặn mà với các chương trình đào tạo bởi nguồn kinh phí bỏ ra dường như lại không đi đôi với hiệu quả thu được sau các khóa đào tạo này.

+ Hiện nay du lịch biển đảo tại Quảng Ninh đang đón nhiều nhà đầu tư chiến lược như FLC, SunGroup… Như vậy, trong tương lai diện mạo du lịch biển đảo của Quảng Ninh sẽ có những khởi sắc?

- Với sự vào cuộc của nhiều nhà đầu tư chiến lược, diện mạo du lịch Quảng Ninh nói chung và du lịch biển đảo nói riêng chắc chắn sẽ có nhiều khởi sắc với nhiều sản phẩm du lịch đặc sắc. Và điều đó có lẽ cũng sẽ phần nào giải quyết được bài toán mùa vụ mà tôi đã đề cập ở trên khi có những cơ sở vật chất hiện đại hoạt động quanh năm cùng những sản phẩm du lịch biển đảo đa dạng, thu hút được đông đảo khách du lịch tất cả các mùa trong năm. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải lựa chọn những nhà đầu tư thật sự có tiềm lực, có tâm và có tầm bởi tài nguyên biển đảo có hạn, không thể lựa chọn một cách bừa bãi, khiến việc khai thác gây ảnh hưởng xấu đến môi trường biển được.

Bãi biển SunWorld Hạ Long là điểm đến hấp dẫn cho du khách mỗi dịp hè về.

+ Trân trọng cảm ơn bà về cuộc trò chuyện này!

Mai Linh (thực hiện)