Du lịch Vùng mỏ ngày ấy, bây giờ…

Theo ghi chép của cố tác giả Tống Khắc Hài trong cuốn “Bãi Cháy - Ngày ấy, bây giờ” (NXB Hồng Đức xuất bản tháng 10/2019) thì vào thời Pháp, trước khi Vùng mỏ giải phóng, du lịch đã manh nha ở Bãi Cháy...

Cơ sở hạ tầng tại khu du lịch Bãi Cháy trước đây. Ảnh: Tư liệu.

Ông chủ tên là Lapique, nguyên là một sĩ quan hải quân có công của Pháp, sau khi xuất ngũ được toàn quyền Pháp ở Đông Dương đồng ý cho không hòn đảo Bãi Cháy để kinh doanh du lịch. Ông ta đã mở đường, xây bến tắm, sắm tàu và thuê người trồng thông lấy nhựa trên khắp các quả đồi của Bãi Cháy.

Chính Lapique cũng là người làm những tờ quảng cáo du lịch Hạ Long tại Pháp. Trên đó, ngay từ năm 1938, Lapique đã gọi Vịnh Hạ Long là Kỳ quan thứ tám của thế giới. Năm ấy, Lapique đã có 4 tàu tham quan Vịnh Hạ Long, mỗi tàu có từ 6 đến 12 phòng riêng biệt và một buồng tối để khách in, rửa ảnh. Các tàu đều mang tên các loại ngọc như Saphiare, Émérode, Rubi…

Như vậy, người Pháp đã nhìn ra vị thế tiềm năng của du lịch Hạ Long từ rất sớm và có sự đầu tư để kinh doanh du lịch tại đây.

Các vũ công trình diễn trong Carnaval Hạ Long - Quảng Ninh 2015, sự kiện tạo điểm nhấn đặc biệt của du lịch Quảng Ninh những năm gần đây.

Tôi còn nhớ cách đây hơn 30 năm, khi bố tôi, người thợ lò bậc cao, thỉnh thoảng lại được đơn vị cho đi nghỉ mát tại Bãi Cháy. Khi về, ông lại kể những câu chuyện khi tham quan vịnh Hạ Long, thưởng thức những món ngon từ biển… Niềm mơ ước về một vùng du lịch đầy thôi thúc trong suy nghĩ non nớt hồi ấy của tôi.

Và lớn hơn một chút, tôi cũng đã hiện thực hóa được mơ ước đến tham quan Bãi Cháy, khi được các anh, chị phụ trách Đội tổ chức cho lớp học sinh cấp II chúng tôi ngày ấy đi tham quan. Thời điểm đó, du lịch nơi đây thật đơn sơ. Những hàng phi lao xanh cao vút chạy dài, bãi biển với hệ thống hàng quán, khách sạn khi ấy vẫn còn thưa thớt…

Hạ Long còn thế, du lịch những vùng miền khác trên địa bàn tỉnh có thể nói gần như chưa có gì. Nhưng du lịch Hạ Long đã có sự phát triển khá nhanh chóng trong những năm gần đây.

Cách đây gần 20 năm, khi tôi phỏng vấn một chuyên gia từng tham gia trong đoàn công tác của Việt Nam bảo vệ hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận Vịnh Hạ Long là Di sản thiên nhiên thế giới lần thứ nhất, ông đã có những chia sẻ rất tâm huyết về việc bảo vệ Vịnh Hạ Long trước sự khai thác, phát triển du lịch bắt đầu mạnh mẽ tại đây.

Và vị khách châu Âu đi cùng ông thì thẳng thắn trải lòng: Tôi đã từng đến Vịnh Hạ Long và tôi thích vẻ hoang sơ của nơi này trước đây hơn. Nhưng du lịch với các bạn là một ngành kinh tế quan trọng nên điều đó thật khó…

Tàu chở khách tham quan trên Vịnh Hạ Long.

Quả thực, bài toán bảo tồn và phát triển cho thấy cơ hội nhưng đồng thời cũng luôn đặt ra những thách thức cho du lịch.  

Để kích cầu du lịch Hạ Long, trung tâm du lịch lớn và phát triển sớm nhất của Quảng Ninh, cách đây hơn 20 năm, tỉnh đã có sáng kiến tổ chức Tuần du lịch Hạ Long với nhiều sự kiện văn hóa, thể thao là điểm nhấn khởi động cho mùa du lịch hè vốn là cao điểm sôi động nhất của du lịch Quảng Ninh.

Sau này, Tuần Du lịch Hạ Long – Quảng Ninh mặc dù trọng tâm vẫn là TP Hạ Long nhưng ngày càng kéo dài hơn về thời gian, mở rộng về không gian, phong phú hơn về các hoạt động văn hóa, thể thao tổ chức ở nhiều địa phương trong toàn tỉnh.

Đặc biệt phải kể đến chương trình Carnaval Hạ Long – Quảng Ninh. Lễ hội đường phố này được sáng tạo, thay đổi theo mỗi mùa tổ chức, là sự kiện tạo điểm nhấn đặc biệt, là thương hiệu của du lịch Quảng Ninh một thời gian dài.

Sau khi Vịnh Hạ Long 2 lần được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới, lại được công nhận là một trong 7 Kỳ quan thế giới mới thì sức hút du lịch tại trung tâm Hạ Long trở nên lớn hơn bao giờ hết.

Nơi đây trở thành điểm đến không thể thiếu của du khách, trung bình mỗi ngày Vịnh Hạ Long đón tới cả chục nghìn lượt khách tham quan trong nước và quốc tế. Hạ Long cũng thu hút mạnh mẽ các nhà đầu tư lớn đầu tư hệ thống các khách sạn, khu nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí hiện đại, sang trọng bậc nhất…

Du lịch tâm văn hóa tâm linh được đầu tư phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây. Ảnh chụp tại khu di tích - danh thắng Yên Tử năm 2019.

Sự phát triển với các dịch vụ du lịch quá tập trung tại Hạ Long đã được nhiều chuyên gia khuyến cáo về tính bền vững cũng như bài toán bảo vệ môi trường và các giá trị của di sản. Vì vậy, để giảm tải cho trung tâm du lịch Hạ Long, tỉnh chủ trương mở rộng về không gian phát triển du lịch sang các địa phương khác.

Theo đó, không gian du lịch Quảng Ninh hiện đang hình thành theo 4 trung tâm trọng điểm: Khu vực Uông Bí - Đông Triều - Quảng Yên tập trung các sản phẩm du lịch tâm linh, văn hóa; khu vực TP Hạ Long và vùng phụ cận đẩy mạnh du lịch cảnh quan, văn hóa, mua sắm và vui chơi giải trí; khu vực Vân Đồn - Cô Tô  du lịch tâm linh, biển đảo, vui chơi giải trí; khu vực Móng Cái du lịch biển, kết hợp biên mậu…

Bên cạnh đó còn có nhiều không gian du lịch mới ở Hải Hà, Cô Tô, Cẩm Phả, Tiên Yên, Bình Liêu nhằm tạo ra các sản phẩm du lịch đa dạng hơn. Đầu năm nay, Quảng Ninh đã sáp nhập huyện Hoành Bồ với TP Hạ Long, nhằm tạo không gian xứng tầm để phát huy tiềm năng, lợi thế đa dạng các loại hình du lịch của địa phương.

Cùng với việc mở rộng không gian du lịch ra các vùng, miền khác trong toàn tỉnh, các loại hình, sản phẩm du lịch của Quảng Ninh cũng phong phú hơn, không chỉ khai thác lợi thế du lịch biển đảo mà còn phát triển du lịch văn hóa tâm linh, du lịch cộng đồng…

Nhiều sản phẩm mới cũng được các địa phương, doanh nghiệp đang tiếp tục đầu tư nhằm đưa vào phục vụ du khách trong thời gian tới, như: Công viên Tùng trên đảo Cô Tô, các sản phẩm du lịch mới tại Khu di tích - danh thắng Yên Tử, Công viên Sunworld Hạ Long, Khu nghỉ dưỡng Suối khoáng Onsen Quang Hanh, du lịch khám phá Khu bảo tồn đa dạng sinh học Đồng Sơn - Kỳ Thượng, chương trình bay dù lượn tại khu vực vùng cao của Hạ Long, Bình Liêu…

Sân golf tại Quần thể khu du lịch nghỉ dưỡng sinh thái FLC Hạ Long, được đầu tư và đi vào hoạt động từ cuối năm 2018.

Du lịch Quảng Ninh sau cả chặng đường dài mấy chục năm, giờ đây rất phát triển với những con số biết nói. Toàn tỉnh hiện có 33 tuyến, 88 điểm du lịch và 3 khu du lịch cấp quốc gia, cấp tỉnh được công nhận. Trên địa bàn tỉnh có gần 1.400 cơ sở lưu trú du lịch đã được xếp hạng với trên 25.000 phòng.

Năm 2019, Quảng Ninh đón trên 14 triệu lượt khách, tăng 14% so với năm 2018, trong đó khách quốc tế đạt 5,75 triệu lượt, tăng 10%. Tổng thu từ du lịch đạt trên 29.400 tỷ đồng, tăng 25% so với năm 2018, thu ngân sách từ du lịch đạt trên 3.500 tỷ đồng, chiếm 10,7% tổng thu nội địa.

Sự phát triển du lịch đã góp phần thay đổi diện mạo đô thị và nông thôn, tạo thêm khoảng 100.000 việc làm cho lao động trực tiếp và gián tiếp, góp phần cải thiện cuộc sống người dân.

Những tháng đầu năm nay, du lịch Quảng Ninh nằm trong bối cảnh khó khăn chung của cả nước do tác động của dịch Covid-19. Thiết nghĩ, đây là vấn đề có tính thời điểm nhưng ảnh hưởng của nó rất nặng nề, tỉnh cần có những giải pháp cụ thể để vực dậy ngành du lịch sau đại dịch.

Bên cạnh đó là những vấn đề tồn tại lâu dài của du lịch Quảng Ninh, về khai thác đi đôi với giữ gìn, bảo vệ di sản, bảo vệ môi trường sống của người dân; về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ du lịch và quản lý tốt môi trường kinh doanh du lịch; về giảm thiểu tính mùa vụ và đa dạng hóa các sản phẩm du lịch phục vụ du khách…

Tiếp tục tháo gỡ, giải quyết những vấn đề này là cơ sở để du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp tích cực vào xu hướng phát triển xanh, bền vững của Quảng Ninh.

Phan Hằng

[links()]