Nguy cơ hàng nghìn hướng dẫn viên hoạt động phạm luật

“Phần lớn trong số hơn 20.000 hướng dẫn viên (HDV) được cấp thẻ hiện nay hành nghề tự do, không thuộc quân số đơn vị nào và không có một tổ chức nào quản lý đội ngũ HDV”, ông Vũ Thế Bình, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Du lịch (HHDL) Việt Nam, Chủ tịch HH Lữ hành Việt Nam đưa ra thông tin này tại Hội nghị Ban chấp hành lâm thời kỳ họp thứ nhất Hội HDV Du lịch Việt Nam.Thành lập Hội hướng dẫn viên Du lịch Việt Nam

Ngày 3.11, tại Hà Nội, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã tổ chức lễ công bố Quyết định thành lập Hội Hướng dẫn viên (HDV) Du lịch Việt Nam (tên tiếng Anh Vietnam Tour , đồng thời tổ chức Hội nghị Ban chấp hành lâm thời kỳ họp thứ nhất Hội HDV Du lịch Việt Nam.

Theo đó, thực hiện Mục 3, Điều 58, Luật Du lịch 2017, được sự ủng hộ và tham gia của Tổng cục Du lịch, Hội HDV Du lịch Việt Nam được thành lập theo quyết định số 66/QĐ-HHDL ngày 10.10.2017 của Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam. Hội HDV Du lịch Việt Nam là tổ chức xã hội nghề nghiệp của những công dân Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực hướng dẫn du lịch, Hội đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp của Hội viên là HDV Du lịch Việt Nam. Hội có trụ sở chính tại Hà Nội và 02 văn phòng đại diện tại Đà Nẵng và TP.HCM.

Ban chấp hành lâm thời Hội HDV Du lịch Việt Nam gồm 41 thành viên, bao gồm đại diện của các vùng miền, đại diện bộ phận hướng dẫn của các công ty, các HHDL các tỉnh, thành phố, đại diện của các CLB HDV đang hoạt động hợp pháp trong các tổ chức của HHDL Việt Nam. Ban Chấp hành lâm thời sẽ triển khai ngay các công việc cần thiết, đồng thời hoàn thiện các văn bản cần thiết để tổ chức Đại hội lần thứ nhất Hội HDV Du lịch Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2018.

Để chuẩn bị cho sự ra đời và xây dựng kế hoạch hoạt động cho Hội HDV Du lịch Việt Nam, HHDL Việt Nam đã tổ chức 3 cuộc Hội thảo ở 3 miền, đã làm việc với nhiều công ty lữ hành, với các HDV tiêu biểu để xây dựng Hệ thống thông tin về HDV Du lịch Việt Nam.

Tại Kỳ họp này, HHDL Việt Nam công bố các quyết định, thông qua Quy chế và Kế hoạch hoạt động, phân công các thành viên Ban Chấp hành lâm thời Hội HDV Du lịch Việt Nam; trao đổi công tác phối hợp quản lý và hỗ trợ hoạt động hướng dẫn giữa Tổng cục Du lịch, các Sở Du lịch, Sở VHTTDL, HHDL Việt Nam, HHDL các địa phương và Hội HDV Du lịch Việt Nam.

Vàng thau lẫn lộn, nhiều HDV gạo cội bị tổn thương

Bà Phạm Lê Thảo, Phó vụ trưởng Vụ Lữ hành (TCDL) cho biết: “Từ năm 2016 đến nay, qua rà soát hệ thống hồ sơ, văn bằng, TCDL phát hiện 393 trường hợp sử dụng bằng đại học giả để xin cấp thẻ HDV (năm 2016 có 236 hồ sơ HDV giả và 10 tháng đầu năm 2017 có 157 hồ sơ HDV giả). TCDL đã luôn nhắc nhở và có biện pháp xử lý nhưng tình trạng làm giả hồ sơ để được cấp thẻ HDV vẫn không được giải quyết triệt để. Chúng tôi đã đề nghị cơ quan công an vào cuộc để xử lý hơn 300 trường hợp nói trên”.

HDV du lịch giới thiệu với du khách tại Bảo tàng Chứng tích chiến tranh Ảnh: N.N

“Qua tố giác của HDV, TCDL đã thành lập đoàn kiểm tra và phát hiện người sử dụng bằng đại học giả làm thẻ HDV đầu tiên tại Bắc Giang vào năm 2010. Không chỉ sử dụng bằng đại học giả trong nước, nhiều trường hợp còn sử dụng cả bằng đại học nước ngoài giả một cách hết sức tinh vi. Điều này càng gây khó khăn hiện cho các đơn vị thẩm định cấp thẻ HDV của Sở Du lịch, Sở VHTTDL các địa phương và TCDL”, bà Phạm Lê Thảo cho biết thêm.

Hiện nay, công tác quản lý HDV gặp rất nhiều khó khăn vì đa số HDV hành nghề tự do. Đã xảy ra nhiều trường hợp HDV cầm tiền ứng trước của doanh nghiệp rồi bỏ tour, vi phạm hợp đồng, bỏ rơi khách, … Vì thế, Luật Du lịch 2017 có hiệu lực từ 1.1.2018 quy định HDV phải thuộc sự quản lý của doanh nghiệp du lịch, đơn vị chuyên cung ứng HDV hoặc Hội nghề nghiệp nói trên không chỉ để quản lý mà còn hỗ trợ đào tạo, nghiệp vụ, bảo vệ quyền lợi và phát hiện ra các sai phạm, đưa hoạt động hướng dẫn đi vào khuôn khổ.

Tình trạng hoạt động của HDV hiện nay càng ngày càng phức tạp, đặc biệt là ở những thị trường ngoại ngữ hiếm, có tốc độ tăng trưởng nhanh như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nga... Các chuyên gia du lịch tại Hội nghị đều cho rằng, những HDV không đủ tư cách cần phải được loại bỏ khỏi đội ngũ HDV Việt Nam. Việc các HDV chấp nhận là bù nhìn làm  “sitting guide”, tiếp tay cho người nước ngoài hoạt động hướng dẫn trái phép ở Việt Nam là không thể chấp nhận được, làm xấu đi hình ảnh du lịch Việt Nam và tổn thương tới các hướng dẫn viên chân chính, gạo cội.

Nếu không đáp ứng đầy đủ các điều kiện hành nghề, hàng ngàn HDV du lịch có nguy cơ… thất nghiệp. Trong ảnh: Anh Nguyễn Quốc Dũng có thâm niên 15 năm HDV du lịch (thông thạo tiếng của người Thái, tiếng Pháp, tiếng Anh) chuyên nhận hợp đồng theo các tour Sa Pa (Lào Cai), Mù Cang Chải (Yên Bái)

Không có tổ chức nào quản lý đội ngũ hướng dẫn viên

Cả nước hiện nay có 20.169 HDV được cấp thẻ, trong đó, có 20.138 HDV đang hoạt động, 3 HDV tạm dừng hoạt động và 28 HDV thẻ hết hạn.

Ông Vũ Thế Bình cho biết: “HDV là đội quân tiên phong của ngành Du lịch, có vai trò rất lớn đối với sự thành công của một tour du lịch và tạo ấn tượng với du khách, góp phần xây dựng hình ảnh đẹp cho du lịch Việt Nam. Tuy nhiên, hiện nay không có một tổ chức nào quản lý đội ngũ HDV, phần lớn HDV trên cả nước hành nghề tự do mà không thuộc quân số đơn vị nào. Điều này đã gây nên nhiều hệ lụy, lộn xộn trong đội ngũ HDV. Cả vấn đề đạo đức nghề nghiệp và trình độ chuyên môn của HDV đều chưa đáp ứng yêu cầu để có thể cạnh tranh với các nước trong khu vực”.

Trước tình hình đó, Luật Du lịch 2017 đã điều chỉnh lại quy định về điều kiện hành nghề của Hướng dẫn viên du lịch. Theo đó, HDV được phép hành nghề phải đảm bảo tiêu chuẩn: được cấp thẻ HDV và phải có hợp đồng lao động với công ty lữ hành, công ty chuyên cung cấp HDV hoặc là thành viên của Hội nghề nghiệp HDV. Đây là những điều kiện rất quan trọng để góp phần quản lý, chấn chỉnh đội ngũ HDV hiện nay. Việc thành lập Hội HDV Du lịch Việt Nam sẽ góp phần hỗ trợ hoạt động, bảo vệ quyền lợi, quản lý hội viên cũng như giúp các cơ quan nhà nước quản lý, nắm bắt hoạt động của lực lượng HDV du lịch.

Ông Nguyễn Thế Huệ, Phó chủ tịch HHDL Quảng Ninh trăn trở: “Việc thành lập Hội HDV Du lịch Việt Nam là rất cần thiết và kịp thời trước khi Luật Du lịch có hiệu lực vào ngày 1.1.2018. Bên cạnh đó, vấn đề quan trọng nữa là Hội bảo hộ được cho HDV có việc làm. Ở Quảng Ninh hiện nay, hơn 400 HDV du lịch quốc tế (nói tiếng Trung) không có việc làm trong khi khách Trung Quốc vào Quảng Ninh vẫn tăng”.

Tổng số HDV du lịch Việt Nam hiện nay là hơn 20.000 người nhưng trong đó có tới hơn 90% là HDV tự do (freeland). Với tốc độ độ tăng trưởng lượng khách như hiện nay, con số HDV sẽ lên tới 30.000 người. Nhưng do đặc thù nghề nghiệp, để quản lý lực lượng này không hề đơn giản, kể cả đã được quy định trong Luật. Do đó, bên cạnh việc thành lập tổ chức Hội HDV Du lịch Việt Nam, HHDL Việt Nam sẽ cùng Viettel xây dựng hệ thống thông tin hướng dẫn Du lịch Việt Nam để tích hợp các tính năng về quản lý, trao đổi thông tin, giám sát hoạt động hướng dẫn và phát hiện những trường hợp vi phạm.

Ông Nguyễn Tiến Đạt, Phó giám đốc Công ty du lịch Trần Việt (TransViet) Hà Nội đưa ra ý kiến: “Cần đẩy mạnh truyền thông về Luật Du lịch, Nghị định, Thông tư quy định chi tiết một số điều của Luật Du lịch vì hiện nay, hầu hết các HDV không hề biết về những quy định mới trong Luật Du lịch 2017. Vì thế, khi Luật có hiệu lực, sẽ dẫn tới tình trạng hàng nghìn HDV freeland có thẻ nhưng vẫn hành nghề trái phép”.

Nhấn mạnh việc bắt kịp cách mạng công nghiệp 4.0 vào hoạt động du lịch, công tác quản lý HDV, bà Trần Việt Hương, Công ty du lịch Vietravel cho rằng: “Nên cho đăng ký trở thành Hội viên của Hội HDV Du lịch Việt Nam online để quản lý thông tin tốt và dễ dàng hơn. Nếu quản lý online sẽ tạo được sự công bằng vì khi đó HDV được đi tour bằng năng lực của mình chứ không phải bằng “quan hệ”. Bên cạnh đó, cần tích hợp mã số quản lý HDV để quản lý tốt nhất và ít tốn kém nhất”.

Đại diện các Sở Du lịch, Sở VHTTDL tham gia Hội nghị cũng cho biết sẽ sớm tổ chức phổ biến triển khai Luật Du lịch 2017. Trước mắt, các địa phương sẽ tuyên truyền, hướng dẫn các HDV, doanh nghiệp thực hiện tuân thủ quy định của Luật; khi có Nghị định, Thông tư hướng dẫn cụ thể sẽ tiếp tục phổ biến, triển khai để Luật đi vào cuộc sống.

Theo Thuý Hà/ Báo Văn hóa