Bánh gio, mật mía Hải Hà

Ngoài những loại bánh nổi tiếng như bánh chưng cơm lông, bánh tày lồng ệp..., bánh gio là món ăn dân dã được thực khách ưa chuộng và tìm kiếm nhiều nhất khi đến với Hải Hà. Bánh có hương vị  thanh khiết, ngai ngái đặc trưng, nhưng khi chấm cùng mật mía thì lại rất hợp vị, càng ăn càng thấy ngon, lại không nóng, không ngán, rất hợp khi thưởng thức trong cái nóng nực của mùa hè.

Để làm một chiếc bánh gio phải trải qua rất nhiều công đoạn.

Bà Nguyễn Thị Tiến, phố Chu Văn An, thị trấn Quảng Hà, là người có thâm niên trong nghề làm bánh gio, cho biết: Để làm được một mẻ bánh gio thường phải mất rất nhiều thời gian, qua nhiều công đoạn. Bắt đầu từ khâu chế nước gio “tro”, ngâm rửa lá dong, ngâm gạo đến gói bánh và luộc bánh. Nguyên liệu chính từ gạo nếp, nước cốt tro của một loại cây đặc biệt mọc trên rừng mà chỉ người nghệ nhân mới biết. Hỗn hợp này đã tạo cho bánh gio hương vị thanh mát đặc biệt, màu vàng mật ngon mắt. Ngoài ra, trong khi làm, nghệ nhân đã khéo léo dùng thêm chút nước vôi trong, khiến bánh mềm mại, có hương vị giống với bánh đúc truyền thống.

Chế nước làm bánh gio cũng là một nghệ thuật, có bí quyết riêng. Nước gio làm bánh, nếu đậm quá bánh sẽ chát không thể ăn được, còn nhạt quá sẽ làm bánh bị nhão. Gio để làm bánh cũng được chế biến từ chất liệu đặc biệt, được nghiền nhỏ rồi lọc kỹ.

Lá dong để gói bánh gio.

Nước chấm bánh gio được làm từ đường của giống mía ngon nổi tiếng được trồng ngay trên mảnh đất Hải Hà. Vì vậy, nước chấm bao giờ cũng sánh, thơm và có màu vàng sậm đặc trưng không nơi nào có được. Trưa hè oi bức, bóc chiếc bánh gio chấm với mật mới cảm nhận được hết vị ngon, sự công phu mà nghệ nhân dày công làm, hương vị đất trời của gạo nếp, mật mía hòa quyện vào chiếc bánh.

Đối với người dân Hải Hà, từ xưa, chiếc bánh gio đã được coi như một sản vật quê nhà không thể thiếu trong mâm cỗ cúng gia tiên mỗi dịp lễ, tết của người dân nơi đây. Những dịp đặc biệt như ngày Tết Nguyên đán, giỗ chạp họ hay ngày rằm, mùng một... mỗi gia đình đều phải làm cho được mẻ bánh gio dâng lên tổ tiên. Đến nay, làm bánh gio đã trở thành nghề nuôi sống nhiều gia đình tại Hải Hà.

Đến Hải Hà, du khách đừng quên thưởng thức và mua một vài chiếc bánh gio về làm quà cho gia đình, người thân với giá chỉ từ 3.000 đồng đến 7.000 đồng/chiếc, tùy theo kích cỡ.

Hồng Nhung (Trung tâm TT-VH  Hải Hà)