Bắt bệnh cho du lịch Việt: Phúc thống phục nhân sâm

Tổng cục Du lịch vừa công bố kết quả điều tra khách quốc tế đến Việt Nam năm 2014, với những con số đáng…giật mình. 94,09% số khách được hỏi đã đánh giá du lịch Việt Nam ở mức tốt và rất tốt, 5,69% đánh giá trung bình, chỉ có 0,22% nhận xét du lịch Việt Nam ở mức kém và rất kém. Phải chăng con số này phản ánh đúng thực trạng của du lịch Việt khi mà nhiều chỉ số khác cho thấy tỉ lệ khách “không muốn quay lại Việt Nam” ở mức rất cao, thậm chí ngay cả người Việt cũng không đánh giá cao và hài lòng về mức độ dịch vụ, phục vụ của du lịch Việt.

Trước những con số “ấn tượng” về mức độ hài lòng của khách quốc tế, lãnh đạo Tổng cục Du lịch (TCDL) nhận định: Kết quả điều tra khách du lịch quốc tế sẽ giúp ngành DL tham khảo, đánh giá, phân tích và nhìn nhận một cách chính xác hoạt động kinh doanh của ngành DL, từ đó sẽ đưa ra những chính sách phù hợp để thu hút khách quốc tế, nâng cao hiệu quả hoạt động của ngành.

Song chính nhũng người trong cuộc lại khẳng định: Nếu cứ nhìn vào con số “trên trời” kia để lạc quan thì chẳng khác nào... đau bụng mà uống nhân sâm.

Thôi đừng chiêm bao

Theo TCDL, kết quả điều tra trên thu được từ một cuộc khảo sát 14.000 khách nước ngoài và VN định cư ở nước ngoài vào VN du lịch theo phương pháp chọn ngẫu nhiên tại 7 cửa khẩu, sau khi du khách kết thúc chuyến đi. Cuộc khảo sát này diễn ra vào thời điểm tháng 10-11.2014, thời điểm khách DL đến VN đông nhất.

Du lịch Việt có nhiều địa điểm giàu tiềm năng như Sơn Đoòng nhưng chưa biết cách thu hút khách du lịch.

Liên quan đến cuộc khảo sát này, một vài con số khác được đưa ra. Đó là mỗi khách DL nghỉ đêm tại các cơ sở lưu trú chi tiêu bình quân 1.114USD (hơn 24 triệu đồng) và khách tham quan trong ngày là 125USD (khoảng 2,7 triệu đồng). Như vậy, tổng chi tiêu của khách du lịch quốc tế đến VN năm 2014 đạt 8,39 tỉ USD (gồm 8,34 tỉ USD là chi tiêu của khách có nghỉ qua đêm tại các cơ sở lưu trú và 0,05 tỉ USD là chi tiêu của khách quốc tế tham quan trong ngày)…

Ngoài ra, kết quả khảo sát cũng cho thấy tỉ lệ khách quốc tế quay trở lại VN trong năm 2014 chiếm 32,98%, trong đó khách đến lần thứ hai chiếm 18,1% và khách đến lần thứ ba là 5,77%...

Rõ ràng đây là những con số quá đẹp đối với du lịch VN…

Thể trạng yếu kém

Có phải là ngành DL đang lạc quan tếu khi chính trong báo cáo của mình, TCDL lại đưa ra con số chứng minh ngược lại: Trong 4 tháng đầu năm 2015, lượng du khách đến VN chỉ là 2,69 triệu lượt, giảm 12,2%. “Hài lòng” nhưng không “quay lại” - đó là một thực tế đáng báo động.

Năm 2014, một tài liệu của Tổng cục Thống kê về “Kết quả điều tra chi tiêu của khách du lịch năm 2013” đã công bố: Trong năm 2013, 66,1% khách quốc tế đến VN lần đầu, 20,1% khách quốc tế đến lần 2 và 13,8% khách quốc tế đến lần 3. Như vậy tỉ lệ khách quốc tế quay lại VN là khoảng 34%. Mặc dù vậy, ở một cuộc khảo sát khác do BQL Chương trình phát triển năng lực DL có trách nhiệm với môi trường và xã hội (Dự án EU) công bố sau khi khảo sát ở 5 điểm là Sa Pa, Hạ Long, Huế, Đà Nẵng và Hội An, chỉ có khoảng 6% khách quốc tế (nói tiếng Anh) quay lại các điểm du lịch tại VN.

Có quá nhiều lý do để có thể nói du lịch Việt khó có thể khiến du khách “hài lòng”: Môi trường du lịch ô nhiễm, thái độ phục vụ chưa văn minh, hạ tầng yếu kém và sản phẩm du lịch nghèo nàn, đặc biệt là những sản phẩm mang tính đặc trưng…

Tháng 5.2015, Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) lại phát hành báo cáo về TTCI (Chỉ số Năng lực cạnh tranh ngành lữ hành và du lịch) thì VN tăng 5 bậc, đứng ở vị trí thứ 75/141, nhưng đánh giá cơ bản nhất là cơ sở hạ tầng bị đánh giá thấp nhất trong 4 tiêu chí, chỉ đạt 2,9 điểm trong thang điểm 7.

Một lý do khác khiến khách du lịch “chán” và “ngán” du lịch Việt là họ không có cơ hội để chi tiêu. Trong khi các du khách đi Nhật Bản, Hàn Quốc chi tiêu khoảng 1.000USD cho một lần mua sắm thì ở VN, khách DL tiêu không quá 300USD/lần. Lý do là VN chưa bao giờ là “thiên đường mua sắm” đối với khách DL và rất thiếu những sản phẩm độc đáo, mang tính đặc trưng văn hóa. Chính vì thế, lượng tiền khách bỏ ra mua quà, sản phẩm văn hóa - du lịch chỉ chiếm 15%, trong khi khách đến Singapore, Thái Lan đã “móc túi” hơn 50% cho các sản phẩm.

Theo đánh giá chung, du lịch Việt vẫn chỉ dừng ở mức “đến một lần cho biết, ngắm cảnh rồi chụp hình”, nếu chỉ vậy, rất khó hy vọng khách quay lại lần thứ hai.

Người trong cuộc: “Xạo thì cũng xạo vừa thôi”

Khi được hỏi về con số “trong mơ” mà TCDL đưa ra và đối chiếu với những khó khăn thực tế mà các doanh nghiệp làm DL hiện nay, nhiều ý kiến tỏ ra bức xúc. Ông Nguyễn Văn Mỹ - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty dã ngoại Lửa Việt - nói thẳng: “Xin đừng đùa dai trên tiền đóng thuế trả lương của dân”. Ông Mỹ cho rằng: “Kết quả khảo sát của TCDL vừa qua với “lời khen có cánh” của 94,09% khách quốc tế về DL VN là số liệu “tự sướng” của những người “điếc không sợ súng”. Nếu tính ra, tỉ lệ 0,22% khách cho rằng DL VN là “kém và rất kém”, còn ít hơn thông số lỗi kỹ thuật của hàng điện tử cho phép sai sót.

Nếu dựa vào thông số này để tham khảo và hoạch định chiến lược, thì e rằng, vài năm nữa, VN sẽ dẫn đầu DL… thế giới chứ không chỉ nhất ASEAN như hiện nay. Xin nói thẳng, nếu có nói xạo thì cũng nên xạo vừa thôi, làm gì có chuyện 1.000 doanh nghiệp, Cty lữ hành được tham gia khảo sát! Nhiều doanh nghiệp được hỏi đều lắc đầu không biết. Xin đừng đùa dai với những người đóng thuế trả lương cho mình. Xin các ông hãy hạ từ mây xanh xuống đất”.

Trong khi đó, ông Trần Văn Long - Tổng Giám đốc Công ty Du lịch Việt - khẳng định luôn: “Khách quốc tế thường không quay trở lại. Bản thân chúng tôi là những DN hoạt động trực tiếp, đang gặp rất nhiều khó khăn, đang tìm mọi cách níu kéo khách đến VN, trong khi lượt khách DL đang sụt giảm từng ngày, thì việc TCDL đưa ra con số trên là rất vô lý. Không biết căn cứ vào đâu mà họ có được kết quả như vậy. Bản thân DN của tôi chưa được ai hỏi han, tìm hiểu và cũng chưa nhận được văn bản nào về việc khảo sát này. Tôi đã đi nhiều nơi, và thấy rằng DL VN ngày càng đi xuống trầm trọng, khách quốc tế thường đến một lần rồi không quay trở lại. Một phần là vì tình hình kinh tế suy thoái, nhưng phần lớn là do VN chưa có một chương trình hành động nào cụ thể như hiện nay thì rất khó níu kéo khách. Những số liệu trên chỉ là mỹ từ, còn hiện nay, các công ty lữ hành chỉ mong bán hòa vốn, nhằm giữ chân khách để mong vượt qua giai đoạn cực kỳ khó khăn này”.

Đối với các DN đang làm DL thì việc TCDL “nhắm mắt” hài lòng với con số 94,09% để căn cứ phát triển thì chẳng khác nào câu chuyện dân gian: “Đau bụng mà uống nhân sâm” để rồi trang sau chỉ vẻn vẹn hai chữ “tắc tử”.

Theo Lao động