Dự án JICA - Giữ màu xanh cho Di sản Vịnh Hạ Long

Được đưa vào triển khai thực hiện từ tháng 6-2009 tại Vịnh Hạ Long, Dự án bảo vệ môi trường của JICA (do Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản tài trợ) đã có những đóng góp quan trọng đối với việc bảo vệ môi trường Vịnh Hạ Long...

Các tình nguyện viên đến từ Dự án JICA trồng rừng ngập mặn ven bờ Vịnh Hạ Long.

Dự án cơ sở JICA được chia làm 2 giai đoạn; giai đoạn 1 là dự án Hỗ trợ xây dựng hệ thống tuần hoàn tài nguyên trên Vịnh Hạ Long có sự tham gia của người dân địa phương, trong đó tập trung vào một số làng chài và tàu du lịch. Giai đoạn này có tổng kinh phí khoảng 50 triệu yên Nhật (khoảng 13 tỷ đồng), được tiến hành trong thời gian từ tháng 10-2009 đến tháng 9-2012 với mục tiêu cải thiện môi trường và xây dựng cộng đồng bền vững quanh Vịnh Hạ Long. Trong thời gian thực hiện dự án này, JICA đã phối hợp với Ban Quản lý Vịnh Hạ Long, Hội Phụ nữ, Đoàn thanh niên, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh thực hiện song song việc cải thiện môi trường Vịnh thông qua việc tiến hành điều tra thực trạng rác thải và nước thải sinh hoạt của làng chài Vông Viêng, Cửa Vạn, một số doanh nghiệp tàu du lịch. Đồng thời, tuyên truyền nâng cao ý thức cho người dân sinh sống tại các làng chài trên Vịnh về vấn đề bảo vệ môi trường. Kết thúc giai đoạn 1, Dự án đã triển khai được nhiều hoạt động hiệu quả trong việc bảo vệ môi trường Vịnh như: Giảm lượng chất thải lỏng bằng cách sử dụng giẻ rửa bát acrylic, giảm rác thải bằng cách ủ phân hữu cơ, xây dựng hệ thống tái chế rác, thử nghiệm hoạt động tàu chở rác, giáo dục truyền thông môi trường, trồng rừng ngập mặn...

Hiện nay, sau khi kết thúc giai đoạn 1, bước vào giai đoạn 2 Dự án, tiếp tục được triển khai với nội dung “Xây dựng hệ thống vận chuyển rác thải trên Vịnh Hạ Long”, thời gian thực hiện từ tháng 11-2013 đến tháng 9-2016, với 2 trọng tâm: Thiết lập một hệ thống vận chuyển rác thải bằng tàu chạy nhiên liệu sinh học trên Vịnh Hạ Long (thông qua việc đóng một chiếc tàu nhỏ thu gom rác, vận hành thử nghiệm tàu chờ rác chạy bằng nhiên liệu sinh học...) và thiết lập một hệ thống giáo dục môi trường, nâng cao nhận thức dựa trên việc trồng cây lấy dầu tại các khu vực mỏ than…

Trong giai đoạn 2 , Dự án JICA sẽ kết hợp với Dự án Satreps để triển khai Chương trình đối tác nghiên cứu khoa học và công nghệ phục vụ phát triển bền vững. (Satreps là một dự án nhằm giảm thiểu biến đổi khí hậu ở Việt Nam và các nước Đông Dương bằng cách sản xuất và sử dụng nhiên liệu dầu diezen sinh học từ hệ thống dầu thải và các cây lấy dầu được trồng tại các khu vực mỏ than và vùng đồi núi trọc. Hạ Long là một trong 5 địa phương trọng tâm của dự án nhằm hướng tới sử dụng nhiên liệu sinh học thay thế cho các nhiên liệu truyền thống). Hiện nay, Dự án Satreps đã tiến hành trồng thử nghiệm 100 cây Jatropha trên khu vực bãi thải của Công ty CP Than Núi Béo. Việc trồng các loại cây chứa tinh dầu này nhằm mục tiêu hoàn nguyên môi trường, phủ xanh các bãi thải sau khai thác than; ngăn ngừa lượng nước chứa nhiều kim loại nặng chảy ra Vịnh. Đồng thời, từ các loại cây này có thể chiết xuất dầu, có thể pha trộn với dầu diesel để tạo ra loại nhiên liệu sinh học sạch phục vụ cho hệ thống tàu du lịch trên Vịnh Hạ Long, giảm đáng kể lượng khí thải ảnh hưởng tới môi trường.

Có thể nói, từ khi triển khai đến nay, Dự án JICA đã đóng góp một phần quan trọng trong việc bảo vệ môi trường Vịnh Hạ Long. Ông Phạm Tuấn Anh, cán bộ Phòng Quản lý môi trường (Ban Quản lý Vịnh Hạ Long) cho biết: Cái được lớn nhất đó là Dự án đã xây dựng được hệ thống tuần hoàn tài nguyên, giảm thiểu một cách triệt để rác thải, nước thải, những nguyên nhân gây ra ô nhiễm môi trường cho Vịnh Hạ Long. Đồng thời đưa ra được định hướng phát triển kinh tế xanh cho tỉnh Quảng Ninh. Toàn bộ các hoạt động của Dự án đều hướng đến tạo một nền kinh tế xanh, tránh phụ thuộc vào nhiên liệu hoá thạch cũng như sử dụng một cách hiệu quả nhiên liệu sẵn có, giảm sự phụ thuộc vào các loại tài nguyên hữu hạn. Ngoài ra, Dự án còn đưa ra mô hình giáo dục môi trường cho các thế hệ trẻ ở Quảng Ninh. Đó là tiền đề cho hoạt động phát triển truyền thông giáo dục môi trường, nâng cao ý thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường nói chung, môi trường Vịnh Hạ Long nói riêng; hướng dẫn người dân thay đổi thói quen không tốt, sống bền vững, thân thiện với môi trường…

Cẩm Thu