Xây dựng văn hoá ứng xử trong du lịch

Du lịch là một trong những ngành kinh tế được tỉnh Quảng Ninh đặc biệt quan tâm đầu tư phát triển. Hiện số dân cư tham gia dịch vụ, phát triển kinh tế từ ngành du lịch khá đông và đảm bảo thu nhập, ổn định đời sống cho rất nhiều người. Vì vậy, để tạo được sức mạnh và phát huy lợi thế cạnh tranh của điểm du lịch, tỉnh đã quan tâm xây dựng văn hoá ứng xử trong cộng đồng du lịch đã được Quảng Ninh có nhiều chỉ thị, chủ trương, quyết sách để hành động. Dù đã đạt được kết quả nhất định, thế nhưng thực trạng du khách chỉ đặt chân đến một lần và không muốn quay trở lại vẫn xảy ra.

Tàu quốc tế đưa khách du lịch đến với Hạ Long. (Ảnh minh họa)

Nhìn từ thực trạng Bãi Cháy

Mặc dù đã thực hiện nghiêm chỉ đạo của tỉnh Quảng Ninh về gắn trách nhiệm quản lý của các đơn vị kinh doanh, cho thuê điểm kinh doanh, nhằm nâng cao trách nhiệm quản lý, ý thức của người kinh doanh, lành mạnh hoá môi trường du lịch, nhưng tình trạng làm ăn theo kiểu chộp giật cho thấy thái độ ứng xử cung cấp dịch vụ cho du khách ở khu du lịch Bãi Cháy vẫn chưa biến chuyển nhiều. Không ít người đã gọi chệch Bãi Cháy thành “Bãi chém” do hiện tượng ép giá, ép khách diễn ra ở đây. Đây là một vấn đề đã cũ nhưng vẫn luôn nóng bởi thực trạng nhiều năm chưa được giải quyết.

Anh Nguyễn Ngọc Tú, một du khách đến từ Hà Nội bức xúc phản ánh: Gửi ô tô 100.000 đồng/ lượt ở cảng tàu Bãi Cháy, tôi chưa bao giờ gửi xe với giá cắt cổ như thế dù đã vào Nam ra Bắc nhiều. Nếu các nhà quản lý không chấn chỉnh thì sẽ có nhiều du khách một đi không trở lại.

Tiếp cận một du khách trẻ ở Khu du lịch Bãi Cháy khi chị đang có thái độ rất gay gắt với các nhân viên bán hàng tại một quầy hàng, được biết chị là Nguyễn Thị Hương, phường Cao Xanh, TP Hạ Long. Chị Hương bức xúc cho biết: Cuối tuần gia đình chúng tôi sang đây chơi nhưng khi uống nước dừa thì bị chém 70.000 đồng/quả; nước lọc tinh khiết, cooca, pepsi hay các loại nước ngọt tương tự giá 40.000 đồng/ chai 500ml. Dù đã chấp nhận mức giá quá cao để được ngồi ghế nhưng đến khi thanh toán chúng tôi vẫn bị tính 70.000 đồng/ghế. Chúng tôi không chấp nhận mức tính tiền vô lý này thì bị nhân viên cửa hàng đe là nếu không thanh toán thì khó bước chân ra khỏi khu vực này.

Một phóng viên báo trung ương thường trú tại Quảng Ninh cũng chia sẻ: Năm ngoái, khi các phóng viên của báo này về Quảng Ninh tham quan, một nhóm hơn 10 người uống trà đá tại khu du lịch quốc tế Hoàng Gia nhưng các anh đã bị một cú “chém đẹp” với giá 40.000 đồng/ly - gấp hơn 10 lần so với một ly trà đá ở khu dân cư cách đó không xa. Và dù phóng viên bản địa có giải thích thế nào thì các đồng nghiệp của anh cũng không “nuốt” trôi được cục tức khi phải trả 300 ngàn đồng/một con mực nướng (loại 10 con một kg), trong khi giá thị trường từ 600-700 ngàn đồng đồng/kg. Ngay cả các phóng viên bản địa cũng phát “sốt” với nhát “chém” không nương tay đó.

Bên cạnh thái độ cung cấp dịch vụ ở Bãi Cháy thì thái độ ứng xử của dân cư nhất là dân cư sống trong lòng di sản Hạ Long cũng còn nhiều vấn đề phải bàn. Dù tỉnh đã di dời phần lớn các nhà bè sinh sống trên Vịnh và thực hiện tích cực công tác tuyên truyền và xử lý bằng nhiều biện pháp như thực hiện các dự án của JICA cấp lồ đựng rác cho các hộ nhà bè, nhưng thói quen xả rác thẳng ra Vịnh của nhiều người dân chài vẫn khó bỏ, hay tình trạng tranh chấp khách du lịch ở một số hộ kinh doanh cá nhân vẫn xảy ra đã khiến nhiều du khách cảm thấy mất thiện cảm.

Những cách ứng xử thiếu văn hoá, thiếu trách nhiệm cộng đồng của một bộ phận dân cư, đơn vị kinh doanh ở khu vực di sản thiên nhiên thế giới hoàn toàn không xứng tầm với di sản. Thực trạng trên ngày càng để lại ấn tượng xấu trong con mắt du khách, nhất là đối với khách quốc tế, làm giảm sức hấp dẫn của du lịch Quảng Ninh. Chính vì vậy, vấn đề cấp thiết là chú trọng đến việc xây dựng thương hiệu văn hoá du lịch như “điểm đến an toàn”, “điểm đến thân thiện” cho du khách…

Cần tạo được sức mạnh và phát huy lợi thế cạnh tranh

Trước đây chất lượng lao động của Hạ Long nói chung và Quảng Ninh nói riêng còn rất nhiều hạn chế, nổi cộm nhất là vẫn giữ cách giao tiếp ứng xử của những nông, ngư dân miền biển với khách du lịch; thái độ và cách quản lý bán hàng của các cơ sở kinh doanh tại khu vực du lịch; thiếu sự chuyên nghiệp trong phục vụ khách… Tỉnh đã và đang tập trung đổi mới mạnh mẽ công tác tuyên truyền cả chiều rộng lẫn chiều sâu trong việc vận động người dân chấp hành tốt quy chế quản lý du lịch. Đặc biệt là nâng cao ý thức và kỹ năng nghiệp vụ, cũng như văn hoá giao tiếp, ứng xử du lịch cho người dân và những người tham gia hoạt động du lịch. Do vậy chất lượng phục vụ kinh doanh dịch vụ du lịch từng bước được nâng lên.

Tuy nhiên, thái độ văn hoá ứng xử của một bộ phận dân cư, một số cửa hàng, đơn vị, doanh nghiệp kinh doanh trong cộng đồng du lịch ở Hạ Long nói chung và Quảng Ninh nói riêng đối với chính di sản của mình còn thiếu trách nhiệm, nhận thức về sự phát triển du lịch bền vững còn hạn chế. Sự quan tâm của một số cơ quan chức năng còn thiếu sâu sát trong vấn đề quản lý du lịch.

Quảng Ninh thực sự tạo được sức hút của điểm đến, để hoạt động du lịch phát triển và mang lại những lợi ích thiết thực cho cộng đồng dân cư và địa phương, thì cộng đồng dân cư phải được tham gia vào hoạt động du lịch như một chủ nhân và được hưởng những lợi ích chính đáng từ du lịch. Người dân cần phải có trách nhiệm với cộng đồng, đồng thời các cơ quan chức năng cũng cần có giải pháp cho bài toán nâng cao chất lượng giao tiếp ứng xử của cộng đồng dân cư. Chính quyền, nhà quản lý du lịch và doanh nghiệp phải thực sự đồng tâm, hiệp lực để bàn tính, đưa ra những giải pháp hiệu quả. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong cộng đồng nhằm thay đổi nhận thức văn hoá, trách nhiệm của mỗi người đối với hoạt động du lịch trên địa bàn. Đối với các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch cần coi văn hoá ứng xử trong kinh doanh, dịch vụ là nền tảng của sự phát triển bền vững. Ngành du lịch cần xây dựng những doanh nghiệp điển hình về văn hoá ứng xử cộng đồng; trong doanh nghiệp cần xây dựng nhân tố điển hình. Ngành Giáo dục cũng cần quan tâm bổ sung các chương trình giáo dục cho trẻ ngay từ trong nhà trường về văn hoá ứng xử du lịch cộng đồng để tạo nền tảng suy nghĩ, hành động, nhận thức cần ứng xử văn hoá đối với cộng đồng du lịch cho mỗi con người ngay từ khi còn nhỏ. Trong mỗi gia đình cũng cần giáo dục con cái về nhận thức, ứng xử văn hoá trong cộng đồng du lịch xung quanh mình…

Một mùa lễ hội du lịch Quảng Ninh sắp đến, việc thực hiện những giải pháp đồng bộ để Quảng Ninh không chỉ “khoe sắc” với du khách ở phong cảnh đẹp mà còn hút hồn khách ở nét văn hoá, cách ứng xử, thái độ thân thiệnn

Thanh Hằng