Để xây dựng và định vị thương hiệu du lịch Quảng Ninh

Từng giữ cương vị Trưởng Ban Quản lý Vịnh Hạ Long, Giám đốc Sở Du lịch Quảng Ninh, Chủ tịch UBND TP Hạ Long và nhất lại là công dân “made in Quang Ninh”, vì vậy Tổng Cục trưởng Tổng Cục Du lịch Việt Nam Nguyễn Văn Tuấn luôn hướng về quê hương với những tình cảm sâu nặng. Không chỉ vậy, ở cương vị hiện tại, góc nhìn của ông về du lịch Hạ Long - Quảng Ninh được định vị rõ nét, chuẩn xác hơn. Đó cũng là lý do Báo Quảng Ninh đề nghị ông tham gia trả lời phỏng vấn trên số báo đặc biệt này chào mừng Carnaval Hạ Long 2013.

PV: Ông đánh giá như thế nào về sự phát triển của du lịch Quảng Ninh trong những năm gần đây?

Ông Nguyễn Văn Tuấn, Tổng Cục trưởng Tổng cục Du lịch Việt Nam.

Ông Nguyễn Văn Tuấn: Tôi nghĩ những gì mà ngành Du lịch Quảng Ninh đạt được trong khoảng 15 năm qua là to lớn và rất đáng tự hào. Là người đã gắn bó nhiều năm với ngành Du lịch Quảng Ninh, nên dù ở gần hay xa Hạ Long, tôi vẫn lắng nghe và dõi theo từng bước đi của du lịch Quảng Ninh.

Có lẽ vào những năm 1998-2000, không ai nghĩ sau 10 năm, du lịch Quảng Ninh có được những thành tựu ấy. Thứ nhất, du lịch đã thực sự trở thành ngành kinh tế có ý nghĩa quan trọng đối với tỉnh Quảng Ninh. Tập trung phát triển du lịch, khai thác lợi thế tài nguyên về du lịch là vấn đề đã nhận được sự đồng thuận của các cấp các ngành và toàn xã hội. Thứ hai, Quảng Ninh đã có các chính sách thu hút các nguồn lực đầu tư phát triển du lịch, tạo nên được hệ thống cơ sở hạ tầng, cơ sở lưu trú, dịch vụ, phương tiện vận tải, đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn hiện nay. Thứ ba, sự định hình về tổ chức không gian du lịch và phát triển sản phẩm. Trong 10 năm qua, bên cạnh điểm đến truyền thống là Vịnh Hạ Long, chúng ta có thêm khu du lịch và giải trí quốc tế Tuần Châu, khu danh thắng Yên Tử, gần 170 tàu chở khách lưu trú trên Vịnh Hạ Long. Diện mạo đô thị TP Hạ Long, nhất là khu du lịch Bãi cháy đã có nhiều thay đổi theo hướng tích cực. Thứ tư, lượng khách quốc tế vào nội địa đã không ngừng tăng nhanh, nhất là sau khi Vịnh Hạ Long được công nhận là một trong 7 kỳ quan thiên nhiên của thế giới, đóng góp quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Quảng Ninh. Du lịch phát triển đã mang lại nhiều việc làm, thu nhập cho nhân dân trong tỉnh, làm thay đổi diện mạo đô thị ở những nơi du lịch đã phát triển. Thứ năm, du lịch phát triển đã biến Quảng Ninh trở thành điểm hội tụ giao thoa, là nơi gặp gỡ và tổ chức nhiều sự kiện trong nước với quốc tế. Sự phát triển của du lịch Quảng Ninh đã có đóng góp quan trọng cho ngành Du lịch Việt Nam nói chung.

PV: Những thành tựu đó thật đáng tự hào. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đó, sự phát triển của du lịch Quảng Ninh thời gian qua đặt ra những vấn đề gì cần khắc phục?

Ông Nguyễn Văn Tuấn: Như đã nói ở trên, tôi đã gắn bó với tỉnh Quảng Ninh trong hơn hai mươi năm và chủ yếu là với ngành Du lịch, tôi có đóng góp chút ít vào kết quả nói trên nhưng cũng là người có trách nhiệm về những gì mà du lịch Quảng Ninh chưa làm được.

Nhìn lại, chúng ta thấy rõ là du lịch Quảng Ninh đang tập trung tăng trưởng về số lượng. Hiệu quả mang lại chưa cao. Nếu so sánh doanh thu 4.000 tỷ trên 6 triệu khách đến Quảng Ninh như công bố của ngành Du lịch Quảng Ninh thì có nghĩa là mỗi khách du lịch đến Quảng Ninh chỉ chi tiêu bình quân 32 USD, với thời gian lưu trú rất ngắn. Vấn đề duy trì chất lượng dịch vụ, quản lý điểm đến, đảm bảo an toàn cho khách du lịch, quản lý môi trường còn rất nhiều bất cập. Chất lượng nguồn nhân lực, hoạt động quảng bá xúc tiến, phát triển sản phẩm, xây dựng thương hiệu chưa được đầu tư đúng mức. Thực sự, tôi nghĩ du lịch Quảng Ninh đang đứng trước thời điểm phải có sự chuyển hướng có ý nghĩa quyết định.

PV: Đó là điều rất thú vị. Vậy theo ông, du lịch Quảng Ninh cần phải có sự chuyển hướng như thế nào?

Ông Nguyễn Văn Tuấn: Đó là sự chuyển hướng từ phát triển trên diện rộng sang phát triển theo chiều sâu, lấy chất lượng, hiệu quả, thương hiệu, khả năng cạnh tranh làm mục tiêu phát triển. Thay vì tiếp tục thu hút số lượng khách, nhất là khách quốc tế thì cần tập trung để giữ khách lưu trú dài hơn và chi tiêu nhiều hơn. Phải có giải pháp để tạo ra ấn tượng rằng: Quảng Ninh - Hạ Long là một điểm đến hấp dẫn, dịch vụ tốt, an toàn, tin cậy, đáng để nghỉ dưỡng, khám phá và trải nghiệm. Tôi rất mừng và đồng tình với chủ trương của tỉnh Quảng Ninh là chuyển hướng sang phát triển kinh tế xanh và bền vững, lấy dịch vụ du lịch làm động lực. Muốn làm được điều này, theo tôi, Quảng Ninh cần tập trung gỡ 5 nút thắt:

Thứ nhất, về phát triển sản phẩm: Ngoài tham quan, khám phá Vịnh Hạ Long, cần tập trung phát triển các sản phẩm mới dựa vào những thế mạnh và sự độc đáo về tài nguyên du lịch ở khu vực Hòn Gai cũ để tạo ra những sản phẩm hấp dẫn và khác biệt. Không có sản phẩm khác biệt không thể thu hút được khách du lịch. Hạ Long luôn là một điểm đến hàng đầu, nhưng ngay cả ở Vịnh Hạ Long cũng phải có ý tưởng và giải pháp tạo ra những sản phẩm mới và biết làm mới sản phẩm đã có. Từ trọng tâm là Hạ Long, có chính sách đầu tư phát triển một số điểm đến gắn với các sản phẩm tại các địa phương khác. Ngay ở khu vực Bãi Cháy, Hùng Thắng cũng cần tạo ra một diện mạo mới.

Thứ hai, về hạ tầng. Hiện nay, du khách rất mệt mỏi khi di chuyển từ Hà Nội tới Hạ Long với thời gian khoảng 4 tiếng. Tuy nhiên, vấn đề này đã có hướng giải quyết. Khi đường cao tốc từ Hà Nội - Hải Phòng - Hạ Long hoàn thành, vấn đề này sẽ được giải quyết một cách cơ bản.

Thứ ba, vấn đề môi trường. Áp lực đối với môi trường ở Quảng Ninh, TP Hạ Long hiện nay đã rất lớn do tác động của các hoạt động phát triển công nghiệp, dịch vụ, đô thị hoá. Vấn đề đặt ra là cần phải có giải pháp để không làm gia tăng thêm nguy cơ ô nhiễm và có giải pháp giảm thiểu dần mức độ ô nhiễm. Một điểm đến bị ô nhiễm không bao giờ là một điểm đến hấp dẫn.

Thứ tư, vấn đề quản lý điểm đến, bao gồm các yếu tố: Sự an toàn, độ tin cậy, chất lượng dịch vụ, vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm và cùng với đó là chất lượng nguồn nhân lực, vai trò của các cơ quan quản lý nhà nước có ý nghĩa quyết định đối với vấn đề này.

Thứ năm, vấn đề xây dựng và quảng bá thương hiệu du lịch. Chúng ta đã có một di sản thiên nhiên thế giới, một kỳ quan Hạ Long hội tụ đủ những yếu tố nổi bật về sự khác biệt, giá trị cảnh quan, địa chất địa mạo, đa dạng sinh thái, văn hoá độc đáo, có khả năng định vị trong cảm xúc và trí nhớ của khách du lịch. Cần dựa vào đó để xây dựng và định vị thương hiệu cho du lịch Quảng Ninh với thông điệp: Hãy đến Việt Nam để chiêm ngưỡng Hạ Long, chưa xem Hạ Long chưa thật biết Việt Nam. Điều này đã có nhiều người nói. Để tạo nên một thương hiệu nổi tiếng thì phải có ý tưởng, kỹ năng và có đầu tư.

PV: Tôi rất đồng ý với cách tiếp cận của ông. Là người từng gắn bó và tâm huyết với Hạ Long, với Quảng Ninh, bây giờ với cương vị là người lãnh đạo ngành Du lịch Việt Nam, ông sẽ làm gì để hỗ trợ cho ngành Du lịch Quảng Ninh?

Ông Nguyễn Văn Tuấn: Ngay sau khi Vịnh Hạ Long được công nhận là kỳ quan thiên nhiên thế giới, chúng tôi đã chuẩn bị để Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cùng với tỉnh Quảng Ninh tổ chức một Hội thảo quốc tế với chủ đề: Công tác quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị di sản Vịnh Hạ Long - tầm nhìn mới. Đây là một hội thảo được tổ chức nhằm tạo ra nhận thức đúng và sự đồng thuận trong ứng xử với Vịnh Hạ Long trong tương lai. Nhiều ý kiến tâm huyết có giá trị đã được đề xuất tại Hội thảo này.

Hiện nay, Tổng cục Du lịch - thông qua Dự án do EU tài trợ đang hỗ trợ cho Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch Quảng Ninh và Ban Quản lý Vịnh Hạ Long các chương trình về quản lý điểm đến và xây dựng thương hiệu cho du lịch Hạ Long. Nhiều chuyên gia quốc tế và trong nước có chuyên môn sẽ tham gia vào chương trình này. Vấn đề phát triển sản phẩm sẽ là mối quan tâm và trách nhiệm không chỉ của Quảng Ninh. Hạ Long là một điểm đến hàng đầu, là thương hiệu du lịch quốc gia, bởi vậy, Tổng cục Du lịch sẽ dành sự quan tâm và hỗ trợ tích cực nhất có thể cho Quảng Ninh và Hạ Long.

Cá nhân tôi, tôi luôn yêu quý Hạ Long, tâm huyết và trăn trở với Hạ Long và luôn làm những gì có thể trong khả năng và thẩm quyền của mình để đóng góp cho Hạ Long.

PV: Vâng, tôi cảm nhận được tình cảm và sự tâm huyết của ông với Hạ Long. Nhân dịp này, ông có thể chia sẻ với bạn đọc Quảng Ninh về những định hướng mà du lịch Việt Nam sẽ phát triển trong thời gian tới?

Ông Nguyễn Văn Tuấn: Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 30-12-2011 đã nêu rõ quan điểm, mục tiêu, giải pháp phát triển du lịch Việt Nam trong thập kỷ tới. Theo đó, 5 quan điểm được xác định là: Phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn; du lịch chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong cơ cấu GDP, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; phát triển du lịch theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, có trọng tâm, trọng điểm; chú trọng phát triển theo chiều sâu đảm bảo chất lượng và hiệu quả, khẳng định thương hiệu và khả năng cạnh tranh; phát triển đồng thời cả du lịch nội địa và du lịch quốc tế; phát triển du lịch bền vững gắn chặt với việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá dân tộc; giữ gìn cảnh quan, bảo vệ môi trường; bảo đảm an ninh, quốc phòng, trật tự an toàn xã hội; Đẩy mạnh xã hội hoá, huy động mọi nguồn lực cả trong và ngoài nước cho đầu tư phát triển du lịch; phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế quốc gia về yếu tố tự nhiên và văn hoá dân tộc, thế mạnh đặc trưng các vùng, miền trong cả nước; tăng cường liên kết phát triển du lịch.

Để thực hiện các quan điểm trên, chiến lược cũng đã đề ra các giải pháp 7 nhóm giải pháp chủ yếu gồm: Phát triển sản phẩm du lịch; phát triển cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch; đào tạo và phát triển nguồn nhân lực; phát triển thị trường, xúc tiến quảng bá và thương hiệu du lịch; đầu tư và cơ chế chính sách; hợp tác quốc tế về du lịch; quản lý nhà nước về du lịch.

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông về cuộc phỏng vấn này và xin chúc ông tiếp tục có nhiều đóng góp cho ngành Du lịch Việt Nam và luôn quan tâm hỗ trợ cho du lịch Quảng Ninh.

Thu Hương (Thực hiện)