Cần nâng cao chất lượng đội ngũ hướng dẫn viên du lịch trên Vịnh Hạ Long

Có thể nói, những năm gần đây, cùng với sự phát triển chung về du lịch và sự hấp dẫn đặc biệt riêng có của di sản, kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long, lượng du khách đến Quảng Ninh liên tục tăng. Mỗi năm, riêng Vịnh Hạ Long đã đón hàng triệu lượt khách tham quan. Trong đó, phần lớn lượng khách đều có nhu cầu được cung cấp dịch vụ thông tin, tuyên truyền và hướng dẫn để mở rộng thêm kiến thức và hiểu biết về một vùng di sản thiên nhiên nổi tiếng thế giới này. Thế nhưng, so với yêu cầu đặt ra thì hoạt động hướng dẫn tham quan trên Vịnh hiện nay vẫn còn hạn chế, chưa thật sự tương xứng với tiềm năng, quy mô và tốc độ phát triển du lịch Vịnh Hạ Long.

Hiện nay, đội ngũ hướng dẫn viên của Ban Quản lý Vịnh Hạ Long có khoảng hơn 30 người, trực thuộc các trung tâm bảo tồn di sản, trong đó tập trung chủ yếu ở trung tâm bảo tồn công viên Vạn Cảnh, trung tâm bảo tồn công viên hang động và trung tâm bảo tồn văn hoá biển, còn lại các trung tâm bảo tồn, phát triển, giải trí biển và trung tâm bảo tồn Vịnh Bái Tử Long hiện chưa có hướng dẫn viên du lịch. Đội ngũ hướng dẫn viên công tác tại một số địa điểm chính như: Cảng tàu du lịch Bãi Cháy, động Thiên Cung, hang Đầu Gỗ, Sửng Sốt, trung tâm Văn hoá nổi Cửa Vạn… tập trung vào 2 loại hình phục vụ hướng dẫn cho khách tham quan trên các chuyến tàu tham quan Vịnh và tại các điểm hang động.

Sẽ tốt hơn nếu du khách tham quan Vịnh Hạ Long có một hướng dẫn viên đi cùng...

Nếu nhìn vào số lượng, có thể nhận thấy trong khi khách du lịch đến tham quan Vịnh Hạ Long liên tục tăng, thì số lượng hướng dẫn viên trực thuộc Ban Quản lý Vịnh Hạ Long không tăng mà còn giảm so với trước đây. Hỏi thì được biết là do một số hướng dẫn viên dày dặn kinh nghiệm thực tế đã được điều chuyển sang làm công việc khác, trong khi đó lại chưa tuyển được lớp hướng dẫn viên mới. Mặt khác, thực tế hiện nay, phần lớn các đoàn khách đến tham quan Vịnh Hạ Long thường đi theo tour của các công ty lữ hành. Mà những công ty này đã có hướng dẫn viên của mình rồi... Nói thì vậy nhưng rõ ràng với con số thực tế hướng dẫn viên trên Vịnh như hiện nay, vẫn chưa thể đáp ứng được yêu cầu phục vụ khách đến tham quan Vịnh ngày càng tăng. Nếu so với tiềm năng phát triển du lịch cùng với hàng triệu khách du lịch tham quan di sản mỗi năm thì số lượng hướng dẫn viên như vậy quả là một con số quá ít…
Có một thực tế, cho đến nay, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long vẫn coi việc phục vụ thông tin hướng dẫn cho khách đến tham quan Vịnh là hoạt động miễn phí. Việc này, tuy có mặt tích cực nhưng lại nảy sinh những vấn đề bất hợp lý, đó là cùng một đối tượng khách đến tham quan, có người được phục vụ hướng dẫn, có người lại không được hưởng dịch vụ hướng dẫn đó. Điều này dẫn đến sự không công bằng trong cách nhìn nhận của một bộ phận du khách. Còn đối tượng khách được phục vụ hướng dẫn thì lại coi đó là trách nhiệm của cơ quan quản lý di sản bởi họ cho rằng trong lệ phí tham quan đã bao hàm cả dịch vụ này (mà thực tế không phải như vậy). Cũng cơ chế phục vụ miễn phí trên đã dẫn đến hệ quả thực tế là một số du khách được cung cấp thêm dịch vụ hướng dẫn, tuy nhiên, họ chưa thực sự coi đó là sản phẩm du lịch đích thực mình được hưởng. Còn đối với đội ngũ hướng dẫn viên, việc làm “miễn phí” này khiến họ thiếu đi sự kích thích, hào hứng để nỗ lực vươn lên trong công việc. Mặc dù hiện nay, đội ngũ hướng dẫn viên có tỷ lệ đại học tương đối cao, chiếm 3/4 tổng số hướng dẫn viên của Ban Quản lý Vịnh, nhưng trình độ chuyên môn còn chưa đồng đều. Một bộ phận hướng dẫn viên còn yếu về ngoại ngữ, vốn hiểu biết về lịch sử, văn hoá, địa lý và giao tiếp ứng xử còn hạn chế. Thêm nữa, do điều kiện làm việc xa bờ khó khăn cho việc giám sát nên công tác quản lý còn nhiều hạn chế. Nhiều khi đội ngũ hướng dẫn viên còn thiếu nhiệt tình trong công việc, đôi khi còn tỏ thái độ thờ ơ, từ chối yêu cầu của khách.

Theo khảo sát, hiện nay có tới trên 90% các đoàn khách quốc tế đến tham quan Vịnh Hạ Long có hướng dẫn viên của công ty lữ hành đi cùng làm nhiệm vụ hướng dẫn tại các điểm tham quan. Trong số đó, bên cạnh rất nhiều hướng dẫn viên am hiểu về Vịnh Hạ Long thì cũng có không ít hướng dẫn viên mà kiến thức và sự hiểu biết về Vịnh Hạ Long và vùng đất Quảng Ninh còn nhiều hạn chế. Như vậy, trong chừng mực nào đó có thể làm cho khách du lịch có sự hiểu biết không đúng về Vịnh Hạ Long.

Khách du lịch khi đến tham quan Vịnh Hạ Long, ngoài mong muốn chiêm ngưỡng di sản, kỳ quan thiên nhiên vô giá, họ còn hy vọng sẽ nhận được những bài thuyết minh hấp dẫn về các địa danh và sự phục vụ nhiệt tình chu đáo từ các dịch vụ du lịch. Đội ngũ hướng dẫn viên trên Vịnh không những phải thể hiện được vai trò là đại diện cho những người quản lý khu di sản mà còn mang đến cho du khách những hiểu biết sâu sắc hơn về ý nghĩa, giá trị của di sản và công tác quản lý khai thác Vịnh, để từ đó nâng cao được ý thức bảo vệ cảnh quan, môi trường thiên nhiên nơi du khách đến tham quan. Chính vì vậy, việc nâng cao chất lượng đội ngũ hướng dẫn viên du lịch trên Vịnh là hết sức cần thiết. Để làm được điều đó, thiết nghĩ cần quy về một mối, ngoài việc thành lập một trung tâm quản lý hướng dẫn viên trực thuộc Ban Quản lý Vịnh Hạ Long, cần tổ chức các chương trình đào tạo hệ thống về chuyên môn, nghiệp vụ, ngoại ngữ, các cuộc hội thảo tập huấn, các chuyến đi giao lưu, nghiên cứu, học tập trong và ngoài nước cho đội ngũ hướng dẫn viên. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu và đề xuất cơ chế thu phí phù hợp cho dịch vụ hướng dẫn viên, cơ quan quản lý cần tổ chức sát hạch thường xuyên để nâng cao chất lượng đội ngũ hướng dẫn viên…

Thu Nguyên