PrEP - Hiệu quả trong dự phòng lây nhiễm HIV

Từ tháng 4/2019, Quảng Ninh bắt đầu triển khai điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP). Toàn tỉnh hiện có 121 khách hàng sử dụng PrEP tại 3 phòng khám Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Bệnh viện Đa khoa TP Cẩm Phả và Trung tâm Y tế huyện Vân Đồn. Để tìm hiểu rõ hơn về hiệu quả của PrEP trong dự phòng lây nhiễm HIV, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với bác sĩ Lê Thị Hoa, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh.

Thạc sĩ, bác sĩ Lê Thị Hoa, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh kết luận tại buổi giám sát công tác phòng chống HIV tại Trạm Y tế xã Lê Lợi, TP Hạ Long.

- Bác sĩ có thể cho biết những hiệu quả khi điều trị PrEP?

+ Việt Nam là một trong số ít quốc gia trên thế giới triển khai thí điểm điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) bằng thuốc kháng vi rút từ năm 2017. Sau thí điểm đã mở rộng ra 26 tỉnh/thành phố, trong đó có Quảng Ninh.

Điều trị dự phòng trước phơi nhiễm với HIV (PrEP) là việc sử dụng (uống) thuốc kháng HIV (ARV) để dự phòng lây nhiễm HIV cho người chưa nhiễm HIV nhưng có các hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV cao. 

Điều trị PrEP bằng thuốc ARV về cơ bản là an toàn và hiệu quả và đã được WHO khuyến cáo sử dụng. Chỉ một số ít người gặp tác dụng phụ như buồn nôn, đau đầu… nhưng các tác dụng phụ thường nhẹ và chấm dứt sau 1-2 tuần đầu tiên.

Điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) được dùng cho người nam có quan hệ tình dục đồng giới; người chuyển giới nữ; người bán dâm; người tiêm chích ma túy; bạn tình của người nhiễm HIV và người nhiễm HIV đó chưa điều trị ARV hoặc điều trị ARV nhưng tải lượng HIV trên 200 bản sao/ml máu.

Nếu người sử dụng PrEP tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, PrEP sẽ hầu như loại bỏ nguy cơ bạn bị nhiễm HIV với hiệu quả dự phòng nhiễm HIV lên đến trên 90%.

Tuy nhiên, không phải ai có nguy cơ lây nhiễm HIV cũng dùng được PrEP. Những đối tượng sau không sử dụng được PrEP: Người có HIV dương tính hoặc chưa xác định được; người có dấu hiệu hoặc triệu chứng của nhiễm HIV cấp tính; những người rối loạn chức năng thận; người dị ứng với thuốc (Tenofovir và Emtricitabine). Vì vậy, một người muốn dùng PrEP cần phải được bác sĩ tư vấn, khám và làm xét nghiệm trước khi chỉ định dùng.

- Bác sĩ có thể cho biết thêm quy trình cung cấp dịch vụ PrEP?

+ Khách hàng có nhu cầu sử dụng dịch vụ PrEP, trước tiên cần đến một cơ sở điều trị PrEP và tiến hành làm xét nghiệm HIV. Điều này được thực hiện để chắc chắn rằng bạn không nhiễm HIV. Nếu bạn đã nhiễm HIV thì việc sử dụng PrEP có thể làm tăng khả năng kháng thuốc và khiến việc điều trị HIV trở nên khó khăn hơn.

Ngoài ra, bạn cần thực hiện một số xét nghiệm khác trước khi bắt đầu sử dụng PrEP như: Xét nghiệm Creatinine, xét nghiệm viêm gan B, viêm gan C và xét nghiệm các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Khi sử dụng PrEP, bạn cần đến gặp bác sĩ để kiểm tra thường xuyên theo yêu cầu của bác sĩ (khoảng 3 tháng/lần).

Năm 2019, Quảng Ninh đã triển khai chương trình điều trị PrEP tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

- Thời gian tới, đơn vị sẽ phối hợp triển khai những giải pháp như thế nào để thu hút nhiều khách hàng tham gia hơn, thưa bác sĩ?

+ Trong bối cảnh hiện chưa có vắc-xin để phòng ngừa HIV, phương pháp dự phòng bằng thuốc ARV được coi là một giải pháp hữu hiệu.

Năm 2019, Quảng Ninh đã triển khai chương trình điều trị PrEP tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh. Năm 2020 thêm 2 cơ sở tại Bệnh viện Đa khoa Cẩm Phả và Trung tâm Y tế huyện Vân Đồn, hiện đã có 121 người tham gia chương trình.

Số người tiếp cận chương trình chưa cao hầu hết do rào cản tâm lý. Thời gian tới chúng tôi sẽ tăng cường các hoạt động truyền thông, đa dạng hoá các hình thức tiếp cận nhóm có hành vi nguy cơ cao, mở rộng nhiều điểm cung cấp dịch vụ để những người có nguy cơ cao nhiễm HIV có thể dễ dàng tiếp cận chương trình.

Nguyễn Hoa (Thực hiện)