Hội chứng ngưng thở khi ngủ

Hội chứng ngưng thở khi ngủ là một bệnh lý thường gặp hiện nay, có khả năng gây nguy hiểm và cả những biến chứng tử vong. Phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh đã trao đổi cùng thạc sĩ, bác sĩ Phan Thanh Nghĩa, Phụ trách Khoa Hô hấp, Bệnh viện Đa khoa tỉnh về bệnh này.

Nội soi tai - mũi - họng tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

- Xin bác sĩ cho biết, những biểu hiện nào để biết bị mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ?

+ Hội chứng ngưng thở khi ngủ là một rối loạn đặc trưng bởi sự ngừng thở từng lúc khi ngủ trong thời gian từ 10 giây trở lên, hay giảm thông khí lặp đi lặp lại nhiều lần trong đêm, kèm triệu chứng ngủ ngáy và ngủ ngày quá mức; sau đó động tác hô hấp hoạt động trở lại thường phối hợp với sự thức dậy ngắn. Điều này dẫn đến giảm nồng độ oxy trong máu.

Chứng ngưng thở khi ngủ được chia làm 3 loại: Ngưng thở tắc nghẽn (OSA), ngưng thở trung ương (CSA) và ngưng thở hỗn hợp (MSA). Ngưng thở tắc nghẽn là tình trạng hay gặp nhất, biểu hiện sự ngừng luồng khí thở do tắc nghẽn đường hô hấp trên và các cử động ngực - bụng được duy trì. Ngừng thở trung ương ít gặp, biểu hiện sự ngừng luồng khí qua mũi, miệng và không có cử động ngực và bụng do trung tâm hô hấp không hoạt động; bệnh thường có kết hợp với bệnh lý thần kinh cơ. Ngừng thở hỗn hợp là phối hợp hai loại trên.

Khi bị hội chứng ngưng thở khi ngủ, người bệnh có các triệu chứng: Ngủ ngáy (dấu hiệu phổ biến nhất); có những cơn ngưng thở về đêm, thở phì phò, hổn hển và cuối kỳ ngưng thở; ngáy to nhất khi nằm ngửa, giảm khi nằm nghiêng; thức dậy nhiều lần trong giấc ngủ; ngủ chập chờn; đi tiểu nhiều lần trong đêm.

Bệnh nhân còn thấy mệt mỏi cả ngày, khó tập trung trong công việc, suy giảm trí nhớ, thay đổi tính tình, dễ cáu gắt; buồn ngủ vào ban ngày; đau đầu khi thức dậy.

Trường hợp hội chứng ngưng thở khi ngủ trung ương do bệnh lý thần kinh có thể có những triệu chứng: Chóng mặt khi đứng ở mọi tư thế, ngồi hoặc nằm; khó nuốt; yếu hay tê cóng toàn thân.

- Nguyên nhân nào gây hội chứng ngưng thở khi ngủ, thưa bác sĩ?

+ Nguyên nhân thường là do béo phì, bất thường cấu trúc đường hô hấp trên (phì đại VA, amidan hoặc lưỡi); các vấn đề về xoang; uống nhiều rượu bia, sử dụng thuốc an thần hoặc trong gia đình có người bị chứng ngưng thở khi ngủ.

Hội chứng ngừng thở trung ương là hậu quả của một số bệnh lý của thân não. Có thể do người bệnh mắc một số bệnh lý nội khoa như: Rung nhĩ, suy tim ứ huyết; bệnh lý thần kinh; Cheyne – stoke; ngủ ở độ cao; sử dụng thuốc nhóm Opioids như Morphin và Codein trên 2 tháng; do tuổi già...

Các mô mềm ở phía trước cổ họng chèn ép xuống trong khi ngủ là một trong những nguyên nhân gây ngưng thở khi ngủ (theo vnexpress.net)

Ngưng thở khi ngủ có thể gây ra thiếu oxy toàn thân, ảnh hưởng đến các cơ quan, như tim, phổi, thận, tuyến tụy, não,… từ đó gây rối loạn chuyển hóa, tăng huyết áp, tăng nguy cơ đột quỵ do nhồi máu não, nhồi máu cơ tim, tình trạng bệnh đái tháo đường khó kiểm soát và xuất hiện tình trạng kháng insulin. Tình trạng ngưng thở khi ngủ kéo dài có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và có nguy cơ gây đột tử.

- Cách điều trị bệnh như thế nào, thưa bác sĩ?

+ Khi có dấu hiệu về hội chứng ngưng thở lúc ngủ, người bệnh nên đến các chuyên khoa hô hấp khám ngay để được điều trị sớm nhất có thể.

Trước hết, bệnh nhân cần tập thói quen đi ngủ sớm và đúng giờ; tư thế nằm nghiêng khi ngủ; tránh nằm gối cao. Cần giảm cân với người bị béo phì. Không uống rượu. Tránh sử dụng thuốc ngủ, thuốc an thần, thuốc chống động kinh... vào ban đêm. Tránh uống các chất kích thích (cafe). Không sử dụng chất gây nghiện. Ngưng hút thuốc lá. Không tập thể dục vào ban đêm.

Nên sử dụng thiết bị trong miệng ở các trường hợp bệnh nhân có hàm dưới nhỏ và đưa ra sau; hoặc bệnh nhân được điều trị bằng việc thở máy không xâm nhập...

Điều trị ngoại khoa với trường hợp bệnh nhân không cải thiện với các biện pháp điều trị nội khoa hoặc không muốn điều trị nội khoa lâu dài. Bệnh nhân có thể được chỉ định phẫu thuật mũi (tái tạo vách mũi, giải phẫu xoang), cắt amidan khi có amidan phì đại; phẫu thuật chỉnh sửa lưỡi gà, vòm hầu, họng, lưỡi; phẫu thuật làm nhô ra trước xương hàm dưới và cơ cằm lưỡi; phẫu thuật treo xương móng.

 Với bệnh nhân bị ngưng thở trung ương được điều trị các bệnh lý nội khoa; giảm liều dùng nhóm thuốc Opioid; được chỉ định dùng thuốc; thở oxy khi ngủ; thở máy không xâm nhập.

- Xin cám ơn bác sĩ!

Thu Nguyệt (Thực hiện)