Hiệu quả từ các mô hình, CLB dân số

Công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) trên địa bàn tỉnh thời gian qua không chỉ giữ ổn định về quy mô dân số, mà còn chú trọng vào nâng cao chất lượng dân số. Đạt được kết quả này là do các địa phương đã chủ động thực hiện hiệu quả các mô hình, CLB về dân số, được người dân đồng tình hưởng ứng.

Cán bộ dân số xã Đồng Tâm (huyện Bình Liêu) tuyên truyền phòng, chống tảo hôn cho người dân thôn Phiêng Chiểng. Ảnh: La Lành (CTV)

Một trong những thách thức đối với công tác DS-KHHGĐ nhiều năm qua, đó là tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Thông qua nhiều cuộc khảo sát thực tế, các ngành, đơn vị liên quan đã chỉ ra nguyên nhân dẫn đến thực trạng này là do những hủ tục còn “ăn sâu, bám rễ” trong tư duy của một số bà con vùng dân tộc thiểu số; bên cạnh đó là những hạn chế trong tiếp cận thông tin, đời sống kinh tế khó khăn…

Trước thực trạng này, các địa phương trong tỉnh đã tích cực triển khai CLB can thiệp giảm tảo hôn, hôn nhân cận huyết, chủ yếu tập trung ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, như: Bình Liêu và Ba Chẽ với 8 CLB, Tiên Yên 12 CLB, Đầm Hà 10 CLB...

Các CLB này duy trì sinh hoạt đều đặn, tổ chức các buổi tuyên truyền, nói chuyện chuyên đề tại cộng đồng với các nhóm đối tượng là thanh niên, vị thành niên, phụ huynh, học sinh, cha mẹ vị thành niên. Bên cạnh đó, tham gia, tổ chức tọa đàm giao lưu tìm hiểu pháp luật về hôn nhân và gia đình, về tảo hôn và hôn nhân cận huyết… Các hoạt động truyền thông lồng ghép được thực hiện hiệu quả, gắn với công tác tuyên truyền cho người dân thông qua các CLB tiền hôn nhân, tuổi trẻ với hôn nhân; tư vấn sức khỏe sinh sản; mô hình không sinh con thứ ba…

CLB Vị thành niên với giáo dục tình dục toàn diện (Trường PTDT Nội trú tỉnh) tổ chức sinh hoạt chuyên đề liên quan đến chăm sóc SKSS. Ảnh: Trúc Linh

Nhìn chung, việc triển khai các hoạt động của mô hình CLB giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết thông qua những hình thức như: Truyền thông nhóm; trao đổi, nói chuyện chuyên đề tại các bản gắn với các hoạt động văn hóa, văn nghệ tại cộng đồng, đã có tác động trực tiếp đến nhận thức, từng bước làm thay đổi nếp nghĩ của các bậc phụ huynh và trẻ vị thành niên.

Những tháng đầu năm nay, Hội KHHGĐ tỉnh đã tổ chức 3 cuộc sinh hoạt về chăm sóc sức khỏe sinh sản  của CLB Vị thành niên với giáo dục tình dục toàn diện ở các Trường: THPT Chuyên Hạ Long, PTDT Nội trú tỉnh, TH-THCS-THPT Văn Lang, thu hút 400 vị thành niên tham gia.

Theo bà Phạm Thị Thu, Trưởng Phòng Truyền thông (Hội KHHGĐ tỉnh): Thông qua các buổi sinh hoạt CLB này, học sinh ở lứa tuổi vị thành niên, thanh niên được cung cấp đầy đủ kiến thức về phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục, tình dục an toàn; phòng tránh mang thai ngoài ý muốn và tác hại của phá thai không an toàn. Đồng thời, được tư vấn, khám sức khỏe trước hôn nhân; tư vấn sử dụng các biện pháp tránh thai phù hợp…

Một mô hình dân số khác đã và đang được triển khai hiệu quả là CLB tư vấn sức khỏe tiền hôn nhân. Mô hình này được Chi cục DS-KHHGĐ (Sở Y tế) triển khai với mục tiêu nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hành chăm sóc sức khỏe sinh sản trong vị thành niên - thanh niên. Hiện tại nhiều địa bàn dân cư, mô hình đã trở thành kênh thông tin hữu ích của nhiều bạn trẻ về những kiến thức chăm sóc ức khỏe sinh sản, tâm sinh lý lứa tuổi… Qua đó, giúp giới trẻ thay đổi nhận thức, chủ động tham gia khám sức khỏe trước khi kết hôn, biết sử dụng các biện pháp tránh mang thai ngoài ý muốn; khi mang thai đã đến cơ sở y tế để khám sàng lọc trước, trong và sau sinh.

Hoạt động ngoại khóa truyền thông về mất cân bằng giới tính khi sinh được Trung tâm Y tế huyện Đầm Hà tổ chức, thu hút nhiều học sinh trên địa bàn tham gia.

Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh còn triển khai hiệu quả nhiều mô hình khác, như: Sàng lọc trước sinh và sơ sinh; nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào dân tộc thiểu số; tư vấn và chăm sóc người cao tuổi dựa vào cộng đồng…

Để tiếp tục triển khai có hiệu quả các CLB dân số, thời gian tới Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh tăng cường khâu kiểm tra, giám sát trong quá trình thực hiện; đồng thời huy động sự đóng góp, chung tay của cộng đồng, có hình thức khen thưởng kịp thời các cá nhân, tập thể đạt thành tích để phát huy nhân rộng mô hình, CLB trong cộng đồng dân cư.

Vân Anh