Cách phòng tránh ngộ độc thực phẩm dịp Tết

Trong những ngày lễ, Tết có nhiều thức ăn, nếu không được bảo quản và chế biến đúng cách rất dễ gây ngộ độc thực phẩm. Phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh đã trao đổi cùng bác sĩ Nguyễn Minh Chung, Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh để giúp bạn đọc nắm tốt hơn cách thức phòng tránh ngộ độc thực phẩm trong dịp Tết.

Big C Hạ Long là một trong những địa chỉ được người dân lựa chọn thực phẩm dịp Tết Nguyên đán 2020.

- Xin bác sĩ cho biết, những nguyên nhân nào dẫn đến dễ bị ngộ độc thực phẩm trong dịp Tết?

+ Nguyên nhân chính dẫn đến ngộ độc thực phẩm là do ăn phải thực phẩm có chứa các yếu tố sau: Do vi sinh vật (bao gồm vi khuẩn và độc tố của vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng, nấm mốc, nấm men); thức ăn bị biến chất, ôi thiu; thực phẩm có chứa sẵn chất độc (cá nóc, con cóc, con so, mật cá trắm, nấm độc, rau quả độc, khoai tây mọc mầm…);  thực phẩm nhiễm các chất hóa học, kim loại nặng, dư lượng hóa chất bảo vệ thực vật, thuốc thú y, phụ gia thực phẩm, phẩm màu công nghiệp, chất phóng xạ, rượu có methanol…).

- Dấu hiệu nào để dễ nhận biết nhất về ngộ độc thực phẩm, thưa bác sĩ?

+ Người ăn uống phải thực phẩm bị nhiễm độc sau vài phút, vài giờ hoặc có thể sau một ngày. Tùy theo từng loại chất độc mà người bệnh xuất hiện một số triệu chứng như: Buồn nôn, nôn, đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, đau bụng, tiêu chảy (có thể một lần hoặc  nhiều lần, có thể phân có máu). Trường hợp nặng có thể có dấu hiệu mất nước nhiều, hoa mắt, chóng mặt, tụt huyết áp, hôn mê…

Do đó, nếu không phát hiện sớm ngộ độc thực phẩm và có biện pháp xử lý kịp thời có thể dẫn tới tử vong. Bởi vậy, khi nhận thấy những biểu hiện ngộ độc thực phẩm như trên, cần đưa người bị ngộ độc thực phẩm đến ngay cơ sở y tế gần nhất  để được cấp cứu và điều trị kịp thời.

Đoàn kiểm tra liên ngành Trung ương và tỉnh kiểm tra  VSATTP  tại cửa hàng kinh doanh hoa quả sạch Fuji Fruit (TP Cẩm Phả). Ảnh: Thùy Dung (Trung tâm TT-VH Cẩm Phả)

- Làm sao để phòng tránh ngộ độc thực phẩm trong dịp tết, thưa bác sĩ?

+ Để phòng ngộ độc thực phẩm trong dịp Tết, trước hết các gia đình cần quan tâm lựa chọn mua thực phẩm ở cở sở có uy tín, đáng tin cậy, có địa điểm, địa chỉ rõ ràng, được phép sản xuất kinh doanh thực phẩm. Nên mua số lương thực phẩm dự trữ vừa phải, không nên mua dự trữ quá nhiều bởi bảo quản không đúng cách sẽ dễ bị hư hỏng, biến chất.

Đối với cá cần quan tâm một số đặc điểm sau: Cá còn sống là tốt nhất; nếu cá đã chết thì thân cá phải còn cứng, để trên bàn tay không thõng xuống, nhãn cầu mắt lồi trong suốt, giác mạc đàn hồi, miệng ngậm chặt, mang dán chặt vào hoa khế màu đỏ tươi, không chảy nước nhớt, không có mùi hôi, vảy tươi óng ánh dính chặt vào thân, bụng thon không phồng, ấn ngón tay có độ đàn hồi không để lại vết lõm sâu.

Đối với thịt  lợn, bò, màu sắc tươi óng đặc trưng của thịt; thịt rắn chắc có độ đàn hồi, ấn ngón tay vào thịt không để lại vết lõm, khi bỏ tay ra không chảy nước, không bám dính; khi nấu canh hoặc luộc có mùi thơm ngon, nước trong, trên mặt nước có nổi lớp mỡ vết mỡ to.

Đối với rau quả có một số đặc điểm sau: Rau quả có hình dáng nguyên vẹn, màu sắc tự nhiên của từng loại rau quả, không dập nát, trầy xước; không thâm nhũn ở núm cuống, không có màu sắc và mùi hắc bất thường; cần cảnh giác với rau quả lạ, mập mạp, phổng phao, nhẹ bẫng  (có thể có chất kích thích tăng trưởng), ngửi thấy mùi hắc (có thể còn tồn dư hóa chất bảo vệ thực vật).

Đối với thực phẩm bao gói (bao gồm cả thực phẩm đóng hộp, đóng chai) phải còn nguyên vẹn, không thủng, rách, hộp không  phồng, óp méo, hoen gỉ; có đầy đủ thông tin trên nhãn mác về  tên sản phẩm, địa chỉ của nhà sản xuất, nhà phân phối, thành phần cấu tạo, hướng dẫn cách bảo quản, sử dụng, ngày sản xuất, hạn sử dụng, được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm, có công bố sản phẩm (đối với thực phẩm nhập khẩu phải có nhãn tiếng Việt Nam).

Thức ăn phải được sơ chế kỹ trước khi chế biến. Các loại rau  quả phải rửa kỹ nhiều lần dưới vòi nước chảy; không nên ăn sống đối với các loại thịt, hải sản, rau xanh tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm, nhiễm khuẩn hoặc ký sinh trùng, giun sán. Không để thức ăn sống đặt lẫn với thức ăn chín, không dùng chung dụng cụ (dao, thớt, đồ chứa đựng…) cho thức ăn sống và chín. Sử dụng nguồn nước ăn uống sạch an toàn.

Thức ăn sau khi nấu nên ăn ngay, không để quá 2 tiếng. Nếu để lâu hơn, nên bảo quản thức ăn trong tủ lạnh và hâm kỹ lại trước khi ăn.

Thực phẩm phải bảo quản với nhiệt độ phù hợp. Thịt, cá tươi nên rửa sạch cất vào ngăn đông, chia thành nhiều phần đủ cho một bữa ăn để tránh tình trạng lấy thực phẩm ra rã đông rồi cất trở lại. Các loại rau củ tươi để vào ngăn đựng rau củ, bọc kín thành các túi riêng.

Cần phải vệ sinh tủ lạnh thường xuyên, tránh tồn đọng quá nhiều thức ăn trong tủ lạnh khiến nhiệt độ lạnh không đảm bảo. Rửa tay sạch trước khi nấu ăn.

- Xin cám ơn bác sĩ!

Cầm Khuê (Thực hiện)