Công cụ đắc lực đảm bảo quyền lợi cho người lao động

Luật BHXH năm 2014 có hiệu lực năm 2016 quy định, ngành BHXH có quyền thanh tra, xử phạt hành vi vi phạm chính sách BHXH, BHYT, BHTN (gọi chung BHXH) ở cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp. Đây là công cụ đắc lực để thực hiện chính sách BHXH được hiệu quả, đảm bảo quyền lợi cho người tham gia.

Cơ quan chức năng do BHXH tỉnh chủ trì làm việc với 30 doanh nghiệp nợ đọng BHXH kéo dài với số tiền lớn (tháng 7/2018) để thực hiện nghĩa vụ nộp BHXH, thông báo vi phạm của doanh nghiệp trước khi đoàn thanh tra đến làm việc.

Những năm qua, tình trạng nợ, trốn đóng BHXH của Quảng Ninh chỉ ở mức trung bình so mặt bằng chung cả nước nhưng diễn biến với nhiều hình thức, thủ đoạn tinh vi. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, do nhận thức, ý thức tuân thủ pháp luật của các đơn vị, doanh nghiệp chưa cao, chế tài xử phạt chưa tương xứng, chưa đủ độ răn đe với các mức độ vi phạm. Từ năm 2016, tổ chức Công đoàn đại diện cho người lao động tham gia khởi kiện các đơn vị, doanh nghiệp vi phạm chính sách BHXH. Tuy nhiên, do sự chồng chéo của văn bản pháp luật liên quan nên việc xử lý doanh nghiệp nợ đọng BHXH tại tòa án gặp nhiều khó khăn, chưa mang lại hiệu quả.

Trong bối cảnh đó, Luật BHXH năm 2014 quy định, ngành BHXH được giao chức năng thanh tra việc thu, đóng BHXH tại các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp. Đây là công cụ có tính răn đe đối với hành vi trục lợi, vi phạm chính sách BHXH.

Bà Bùi Tuyết Nhung, Trưởng phòng Thanh tra (BHXH tỉnh) cho biết: Trước đây, cơ quan BHXH chỉ có nhiệm vụ kiểm tra, hướng dẫn, kêu gọi đơn vị vi phạm thực hiện chính sách BHXH theo quy định. Điều này không đủ sức răn đe, nên nhiều doanh nghiệp tiếp tục chiếm dụng, nợ đọng BHXH kéo dài, ảnh hưởng quyền lợi của người lao động. Từ giữa năm 2016, cơ quan BHXH được giao chức năng thanh tra, năm 2017, BHXH tỉnh đã ban hành kế hoạch về thực hiện thanh tra chung trên địa bàn tỉnh.

Trên cơ sở đó, xây dựng chi tiết kế hoạch các cuộc thanh tra, kiểm tra cụ thể từng tháng. Đồng thời, phối hợp với Sở LĐ-TB&XH, LĐLĐ, Công an, Cục Thuế tỉnh... thực hiện thanh tra liên ngành với các đơn vị, doanh nghiệp. Thanh tra, kiểm tra tập trung chủ yếu vào nội dung công tác thu BHXH, BHYT; chi chế độ BHXH một lần; chi chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe; các đơn vị nợ đọng BHXH.

Nhiều lao động làm việc tại Công ty CP Sản xuất VLXD Kim Sơn (TX Đông Triều) đang hoang mang khi sắp hết tuổi lao động công ty vẫn nợ đọng BHXH kéo dài trong nhiều năm qua.

Năm 2017, BHXH tỉnh đã tiến hành 61 cuộc thanh tra chuyên ngành tại các đơn vị nợ đọng BHXH với tổng số tiền thu hồi 50,6 tỷ đồng. Năm 2018 BHXH tỉnh tăng cường công tác thanh tra với tần suất cao hơn được xây dựng kế hoạch chi tiết gồm 123 cuộc liên quan chính sách BHXH. Đến hết tháng 8/2018, BHXH tỉnh đã tiến hành 84 cuộc thanh tra (đạt 71% kế hoạch) với tổng số tiền thu hồi 30,2 tỷ đồng. BHXH tỉnh đã thanh tra đột xuất 46 đơn vị, doanh nghiệp vi phạm về không tham gia đủ số lao động, đóng thiếu, chậm đóng BHXH… với số tiền được truy thu 1,9 tỷ đồng đảm bảo quyền lợi cho trên 300 lao động.

Hoạt động thanh tra đã có nhiều chuyển biến tích cực, những đơn vị, doanh nghiệp nợ đọng BHXH, sau khi thanh tra đã tuân thủ, chấp hành chi trả một phần hoặc toàn bộ số nợ theo quy định. Tuy nhiên, cá biệt có một số doanh nghiệp không phải khó khăn nhưng vẫn tiếp tục nợ đọng BHXH với thái độ chây ỳ, coi thường pháp luật. Các doanh nghiệp này thu tiền BHXH của người lao động nhưng không nộp cho cơ quan BHXH, khiến cho lao động không giải quyết được chế độ hưu trí khi hết tuổi lao động, chế độ ốm đau, thai sản... dẫn đến có đơn thư khiếu kiện. Tính đến hết tháng 8/2018, tổng số nợ đọng BHXH trên địa bàn tỉnh là 148 tỷ đồng.

Từ 1/1/2018 Bộ luật Hình sự năm 2015 chính thức có hiệu lực, quy định những đơn vị doanh nghiệp vi phạm chính sách pháp luật BHXH, BHYT, BHTN  sẽ bị phạt tiền lên tới 3 tỷ đồng và phạt tù cao nhất tới 7 năm tù giam. Theo bà Nhung, các doanh nghiệp sau khi đã thanh tra xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến chính sách BHXH, nhưng không thực hiện, BHXH tỉnh sẽ hoàn thiện hồ sơ để chuyển sang Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế (Công an tỉnh) để khởi tố theo quy định của pháp luật.

Dương Trường

[links()]