Cần khẩn trương hoàn thiện hạ tầng khu tái định cư Co Tăng, Nà Sau

Thời gian gần đây báo chí phản ảnh tình trạng các hộ dân ở khu tái định cư Co Tăng, xã Đồng Tâm và Nà Sau, xã Vô Ngại (huyện Bình Liêu) bỏ về nhà cũ, khiến 2 khu tái định cư này hoang phế, lãng phí đầu tư.

[links()]

Nước sinh hoạt đã được cấp cho từng hộ gia đình tại Nà Sau.

Chưa hoàn thiện hạ tầng, chưa cho dân ở

Khu tái định cư Co Tăng, Nà Sau do Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh làm chủ đầu tư, được triển khai từ năm 2013 - 2015, thuộc dự án di, giãn dân biên giới, nhằm mục tiêu tạo nơi ở mới an toàn, thuận lợi để người dân sản xuất, phát triển kinh tế lâu dài. Trong đó Co Tăng có 9 hộ dân, Nà Sau có 20 hộ dân. Tuy nhiên tính đến hết tháng 3 vừa qua, chỉ còn 5 hộ dân ở ổn định, trong đó 3 hộ ở Co Tăng, 2 hộ ở Nà Sau, số hộ còn lại đều "chân đi chân về" hoặc đã để nhà cửa bỏ hoang trong thời gian dài.

Tìm hiểu thực tế tại Co Tăng và Nà Sau mới thấu hiểu vì sao người dân 2 khu tái định cư này bỏ về nơi ở cũ. Cả 2 khu tái định cư này đều có mặt bằng khá đẹp, địa hình thoáng đãng, ổn định, Co Tăng đã có đường giao thông, Nà Sau đã hoàn thiện 1 phần, đặc biệt vị trí 2 khu tái định cư này đều gần sát với diện tích canh tác từ lâu đời của người dân nên thuận lợi để sản xuất. Tuy nhiên, hạn chế là đến thời điểm này Co Tăng và Nà Sau vẫn chưa có điện lưới.

Co Tăng còn chưa có nước sinh hoạt, khiến người dân sống trong cảnh tù mù, tạm bợ, không chỉ bất tiện trong sinh hoạt mà việc chăn nuôi, trồng trọt cũng bị hạn chế. Thiết kế nhà ở tại Nà Sau theo kiểu chia lô, các nhà đều có rất ít diện tích sân, vườn, khó phân định ranh giới giữa các lô liền kề… không phù hợp với đời sống của các hộ nông thôn miền núi. Bà Nguyễn Thị Tuyết Hạnh, Chủ tịch UBND huyện Bình Liêu thừa nhận: Thực tế thì Co Tăng, Nà Sau quá thiếu các công trình hạ tầng thiết yếu để phục vụ cuộc sống. Trong điều kiện ấy không buộc người dân ở lại bám đất, bám nhà được, không phải hộ dân nào cũng khắc phục được khó khăn để sinh sống ổn định và phát triển sản xuất. 

Cả Co Tăng và Nà Sau đều gần sát với diện tích canh tác của người dân.

Theo dự án được tỉnh phê duyệt, giá trị đầu tư cho Co Tăng là trên 1,1 tỷ đồng, Nà Sau là trên 2,5 tỷ đồng, tính trung bình trên 100 triệu đồng/hộ, khá thấp so với mặt bằng đầu tư một số khu tái định cư khác trên địa bàn tỉnh (tại Bản Sen là gần 800 triệu đồng/hộ; đảo Trần là 1,1 tỷ đồng/hộ). Quan trọng hơn, suất đầu tư trên mới bao gồm chi phí đầu tư hạng mục mặt bằng, xây dựng công trình nhà ở, nhà vệ sinh… còn lại các hạng mục điện chiếu sáng, nước sinh hoạt… đều nằm ngoài dự án.

Năm 2016 UBND tỉnh phê duyệt đầu tư thêm hạng mục cấp, dẫn nước sinh hoạt cho Nà Sau và năm 2017 hoàn thành, đưa vào sử dụng, còn hạng mục điện lưới chưa được đầu tư. Đối với khu tái định cư Co Tăng thì sau 3 năm đưa dân lên ở, đến nay vẫn chưa triển khai các hạng mục ngoài dự án này. Có lẽ chính do các hạng mục của Co Tăng và Nà Sau đầu tư riêng lẻ và thời gian kéo dài, không đồng bộ nên mới có chuyện hạng mục sau hoàn thành thì hạng mục trước đã xuống cấp. Ông Phùn Phu Voỏng, một trong 3 hộ dân ở ổn định tại Co Tăng phản ánh: Nhà tôi sống ở Co Tăng đã gần 5 năm, đến giờ điện, nước của nhà nước vẫn chưa có mà nền nhà thì đã có dấu hiệu nứt rồi.

Theo ông Mai Vũ Tuấn, Bí thư Huyện ủy Bình Liêu, Co Tăng và Nà Sau là dự án di, giãn dân vùng biên giới, mục tiêu sau cùng là giúp dân có nơi ở mới an toàn, rộng rãi, thuận lợi để sản xuất, phát triển kinh tế lâu dài nơi vùng ven biên. Chính bởi vậy nên khi hạ tầng chưa được đầu tư hoàn thiện, chưa đảm bảo cho cuộc sống thì chưa vội đưa người dân lên ở. Đặc biệt, đối tượng của dự án ở đây là các hộ đồng bào dân tộc thiểu số, vốn nhận thức cũng như điều kiện kinh tế còn nhiều thiếu thốn, hạn chế, khó có thể tự xoay xở để thích ứng được.

Nà Sau cũng đã được hoàn thiện 1 phần đường giao thông, đang chờ đấu nối với tuyến đường liên thôn thuộc dự án vốn 196.

Cần rà soát lại đối tượng

Theo ông Dương Minh Tuấn, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh, để thu hút người dân quay lại Co Tăng, Nà Sau sinh sống ổn định, theo đúng như mục tiêu di, giãn dân biên giới ban đầu đề ra, không cách nào khác là phải khẩn trương đầu tư hoàn thiện hạ tầng, trong đó trước mắt là các hạ tầng thiết yếu như điện, nước. Ông Voòng Chí Thềnh, hộ dân sống ổn định ở Co Tăng khẳng định: Nhà nước đã xây dựng cho nhà chắc chắn lắm rồi, đảm bảo sống được đến cuối đời, giờ chỉ cần có điện, nước, nuôi được con lợn, con bò, trồng rau, lúa là dân sẽ ra ở nhiều…

Được biết, mới đây UBND tỉnh đã phê duyệt và cấp vốn 25 tỷ đồng cho ngành Điện thực hiện dự án đầu tư lưới điện tại các cụm dân cư nhỏ lẻ (dưới 20 hộ dân) ở các vùng đồng bào vùng sâu, vùng xa, biên giới, trong đó có Co Tăng và Nà Sau. Đây là tín hiệu vui, là cơ sở để tháo gỡ khó khăn hiện nay tại 2 khu tái định cư, tuy nhiên hiện đã bước vào quý II nên cần thiết phải đẩy nhanh tiến độ triển khai, đặc biệt là các thủ tục đầu tư để đảm bảo có điện phục vụ các hộ dân trong năm nay.

Về phương án cấp nước sinh hoạt, tạm thời đang được Sở NN&PTNT phối hợp với huyện Bình Liêu huy động vốn xã hội hóa để đầu tư đường ống dẫn nước về từ các vị trí nước tự nhiên, đồng thời hỗ trợ mỗi hộ gia đình 1 téc để đựng nước. Sở NN&PTNT cũng cam kết hỗ trợ các hộ dân nguồn vật liệu xi măng để xây mới sân, sửa nền nhà. Riêng về đường giao thông, Ông Hoàng Ngọc Ngò, Phó Chủ tịch UBND huyện Bình Liêu cho biết: Hiện Co Tăng đã có đường đẹp, còn đường giao thông của Nà Sau đang chờ đấu nối vào dự án đường liên thôn thuộc vốn 196. Như vậy sắp tới không chỉ đáp ứng việc đi lại của người dân mà còn giải quyết được việc đưa con em họ tới trường học.

Một số đối tượng tái định cư tại Co Tăng, Nà Sau là hộ đơn thân hoặc chưa tách hộ, chưa thực sự thiện chí tham gia dự án.

Ngoài những giải pháp trên, theo các đơn vị chuyên môn, cần thiết phải rà soát lại trường hợp di, giãn dân tại Co Tăng và Nà Sau để lựa chọn đối tượng đúng quy định. Qua kiểm tra thực tế tại Co Tăng và Nà Sau cho thấy nhiều hộ gia đình chưa tách khẩu để trở thành hộ mới, vẫn nằm chung khẩu với người thân ở nơi ở cũ. Trong số 20 hộ dân tái định cư ở Nà Sau hiện nay có những hộ đơn thân, chỉ có 1 khẩu do chưa lập gia đình và chưa có con cái. Ông Nguyễn Hữu Giang, Giám đốc Sở NN&PTNT cho rằng, đối với những hộ dân này do thiếu kinh nghiệm, động lực và quyết tâm nên dễ nản chí, chưa chủ động khắc phục khó khăn để ổn định cuộc sống tại nơi ở mới.

Bên cạnh đó, nhiều hộ dân chưa thực sự thiện chí tham gia dự án. 2 hộ dân hiện đang sinh sống ổn định tại Nà Sau lại là 2 hộ chưa được cấp, dẫn nước sinh hoạt, đồng thời mặt bằng và vị trí chỗ ở không thuận lợi. Trong khi đó các hộ dân khác có điều kiện tốt hơn, được cấp nước đến tận nhà thì lại sớm trở về nơi ở cũ. Tại Co Tăng cũng vậy, mặc dù hiện tại điều kiện còn khó khăn, song so với nơi ở cũ (cách Co Tăng 5km) là không quá kém, thậm chí còn thuận lợi hơn do gần nơi canh tác. Vậy mà nhiều hộ dân vẫn lựa chọn trở về nơi ở cũ, chấp nhận ngày ngày đi qua Co Tăng để đến nơi canh tác trồng trọt…

Việt Hoa