Ra chợ, mua rau an toàn thế nào?

Các cụ vẫn thường dạy “Đói ăn rau, đau uống thuốc” nhưng bây giờ không chỉ người đói mà cả người đủ ăn, nhà giàu lẫn nhà nghèo, trong mâm cơm thường nhật, thiếu gì thì thiếu chứ nhất định không thể thiếu rau. Thế nhưng thực tế, số lượng rau an toàn, biết rõ nguồn gốc xuất xứ rất ít, đa phần các bà nội trợ vẫn phải mua rau trôi nổi ở chợ.
 

Chị Nguyễn Thị Hải bán rau cho khách.

Chúng tôi có mặt ở chợ Hạ Long II và thấy rằng hàng rau dường như vẫn đông nhất. Tuy nhiên, để mua được rau xanh an toàn là chuyện rất khó, buộc các bà, các chị phải là những người nội trợ thông thái, biết chọn hàng mà mua. Chị Nguyễn Thị Hải, một đầu mối cung cấp rau xanh ở đây cho biết, một ngày chị cung cấp cho bà con ở chợ Hạ Long II khoảng 1,5 tấn rau các loại. Đấy là chị bán đổ cho các đại lý để chia ra bán trong chợ, phần còn lại chị trực tiếp bán ở khu vực cổng chợ phía gần nhà xe.

Mới sáng sớm chị đã bày hàng và thỉnh thoảng đã có khách mua. Nhìn vào đôi mắt thâm có vẻ mệt mỏi của chị tôi hỏi chắc chị thiếu ngủ; chị kể sáng nào cũng vậy 4 giờ sáng là vợ chồng chị có mặt ở đây để phân phối rau cho bà con tiểu thương. Số còn lại chị bán đến khoảng 2 giờ chiều thì mới hết và được về nhà. Nhà chị ở huyện An Dương, thành phố Hải Phòng, khu vực có vựa rau xanh rất lớn. Mỗi buổi chiều sau khi ở Hạ Long về, vợ chồng chị lại đi thu mua từ các hộ trồng rau trên địa bàn. Khi chọn rau phải kỹ lưỡng, nếu có nghi ngờ về chất lượng, về sự an toàn thì dừng ngay không nhập. Đến khoảng 12 giờ đêm, anh chị lại bắt đầu đánh xe tải chở rau lên đường sang Quảng Ninh.

Tôi hỏi chị Hải có giấy tờ gì chứng minh nguồn gốc rau không, chị lắc đầu bảo cái đó ở siêu thị mới có chứ gần như toàn bộ tiểu thương bán rau ở chợ không ai có giấy tờ, nhãn mác gì cả. Chị cũng không có cách nào giám sát, nên chỉ có thể xây dựng niềm tin, uy tín và kêu gọi lương tâm của người trồng. Chị Hải chỉ nhập rau ở những mối quen đã làm ăn từ lâu nay với họ, bắt họ cam kết (bằng miệng) với mình, nếu không đảm bảo thì từ lần sau sẽ “cạch” mặt không hợp tác nữa. Nói gì thì nói chị vẫn phải giữ nghề cho mình, lợi nhuận là một chuyện đây còn là chuyện miếng cơm manh áo. Nếu rau mình buôn để mang ra Quảng Ninh cung cấp cho các bà nội trợ mà gây ngộ độc thì gia đình chị sẽ mất nghiệp. Chị Hải kể, gia đình mình thỉnh thoảng vẫn cung cấp một số lượng lớn rau xanh cho bếp ăn của một vài công ty bên Khu công nghiệp Cái Lân. Mỗi lần như vậy dù đã quen chị đều phải mang theo sổ hộ khẩu, chứng minh nhân dân và có cam kết rau đảm bảo an toàn thì hàng mới được nhập.

Cô Diệu Thu, một người bán rau khác ở chợ Hạ Long II cho biết mình thu mua rau từ một số người trồng nhỏ lẻ ở phường Hà Lầm. Đây là những hộ dân không phải canh tác rau chuyên nghiệp mà chỉ trồng cho gia đình mình ăn hàng ngày, ăn không hết mới bán ra ngoài. Bởi vậy, về sự đảm bảo an toàn thực phẩm có thể tin được. Cầm một mớ rau cải lên tay, cô Thu mách tôi cách mua rau đảm bảo rằng rau phải có màu xanh đậm, không được tươi non quá, trên lá rau phải có những chấm lỗ chỗ do sâu đục. Thêm nữa, khi mua rau nên lựa chọn những gian hàng không lớn, những bà bán rau nhỏ lẻ có một vài mớ không đăng ký gian hàng mà ngồi tạm ở nền chợ, cổng chợ.

Bà Thanh Tĩnh, một người nội trợ đang mua rau ở gần đó cũng đồng thuận với quan điểm của cô Thu. Bà Tĩnh cũng chia sẻ thêm, những người bán rau an toàn do nhà người ta trồng thường đến chợ muộn hơn nhiều so với các tiểu thương khác vì sáng ra còn bận hái rau. Nếu có đi gom ở nhà khác mang bán thì cũng mất thời gian vì mỗi người chỉ cung cấp số lượng rất ít. Tuy nhiên, bà Tĩnh cũng cảnh báo cũng có người lợi dụng niềm tin của khách hàng nhập số lượng rau lớn nhưng chia nhỏ hàng ra không bán ở quầy mà mang từng chút một ra bán ở góc chợ, dưới nền đất, cổng ra vào để giả làm rau nhà trồng, ăn không hết mang bán.

“Bữa cơm không thể thiếu rau nhưng rau ngoài chợ thì quá lộn xộn. Rau nào cũng phun thuốc sâu, thuốc kích thích. Người bán nào cũng nói rau sạch, còn mình thì vẫn phải mua. Ăn vào không chết ngay nhưng chất độc sẽ tích tụ trong người. Và vì thế nếu không tự trồng được thì nên mua của người thân thiết” - Một bà nội trợ bày tỏ băn khoăn với tôi khi đứng trước một hàng rau.

Huỳnh Đăng