Đối xử thế nào với “ông bạn gút” (gout)

Đọc tên bệnh thì nghe tốt (good) thế mà sao tôi lại khổ thế đau thế hả trời?

- Ông ơi, “gút” này là gout chứ không phải “good” tốt đâu. Mà nói theo các cụ ngày xưa là bệnh thống phong đấy, thống là đau, đau do phong thấp vì hay bị ở các khớp xương.

Nghe nói nó là bệnh của người giàu mà tôi có giàu đâu?

- Ông chả giàu thì cũng ăn uống sướng bằng trăm lần thời tem phiếu. Một bữa ông xơi thịt bằng cả tháng hồi xưa còn gì. Rồi chiều nào cũng la cà quán bia thì ông mắc bệnh nhà giàu là phải.

Nhưng bệnh gì mà oái oăm thế nhỉ, thế cứ ăn ngon uống say là bị trời phạt à.

- Nói theo y học thì đầu đuôi thế này. Có nguồn gốc sâu xa tại gene cả đấy, các nhà khoa học đã tìm ra có 2 gene ở gan và 3 gene ở tinh hoàn khi bị trục trặc thì gây bệnh. Vì có đến 3 gene ở “của quý” của ông nên bệnh này đa số đàn ông bị. Còn phụ nữ ít bị hơn nhiều, bà nào nam tính quá thì cũng có nguy cơ bị như đàn ông thôi. Tuổi trung niên, tuổi sồn sồn tiền mãn dục và mãn dục có tỉ lệ bệnh cao cũng do nguyên nhân tuổi này bắt đầu trục trặc về đường tình ái tình dục, phong độ thi đấu kém ổn định, chân sút kém thì thành chân “gút” thôi.

Ông nói thế là xúc phạm người cao tuổi nhá, ối các cụ hưu mà cái kia có hưu đâu.

- Thì xin lỗi các cụ. Nhưng đúng là đâu phải ông nào cũng bị vì còn nhiều yếu tố khác. Bệnh “gút” do rối loạn chuyển hóa chất purin trong cơ thể do bản thân tế bào người sinh ra hay do nguồn thức ăn có nhiều purin như thịt đỏ, phủ tạng, hải sản… Khi vào cơ thể sinh nhiều purin và các gốc tự do bất hảo khác gây tăng acide uric trong máu. Acide uric lại kết hợp với natri sẵn có trong cơ thể thành muối urat natri lắng đọng thành từng ổ tại các khớp. Các muối này có dạng tinh thể hình kim la bàn nhọn cả 2 đầu nên gây đau nhức khủng khiếp. Đó là nguyên cớ tại sao “gút” gây sưng đau dữ dội ở các khớp chân tay, đặc biệt các khớp nhỏ, lâu ngày còn biến dáng sưng to đầu khớp, không đi lại vận động được.

Thế bệnh “gút” chỉ bị ở chân tay xương khớp thôi, không chết đâu nhỉ?

- Chết ngay thì chưa, nhưng không chữa khỏi thì nguy cơ cao suy gan suy thận. Mà để suy gan suy thận thì gay đấy. Chết hay không là ở chỗ ấy. Chắc ông không muốn phải chạy thận nhân tạo hay ghép gan ghép thận.

Tôi cũng hãi rồi, nhưng phòng ngừa chữa chạy có khó không, còn kịp không?

- Kịp chứ, có điều ông phải giác ngộ như Phật tử ấy mới phòng được.

Sao lại phải giác ngộ?

- Vì lối sống thói quen ăn uống sinh hoạt đâu dễ sửa. Đầu tiên là giảm cân chống béo phì. Tiếp theo là hạn chế tối đa chuyện rượu bia. Bia và rượu mạnh sinh ra nhiều acide lactic trong cơ thể, tranh chỗ được đào thải của acide uric làm ứ đọng ổ “gút”. Ngoài rượu thì các món ăn cao cấp bổ béo lại là nguyên nhân trực tiếp và tức thì gây những cơn “gút” cấp tính. Tóm lại là 3 yếu tố đơn giản vừa kể lại rất khó thực hiện được nên mới phải nói giác ngộ, hiểu ra nhưng phải có gan tu tập mới có sức khỏe tốt được.

Thôi thì tôi sẽ giác ngộ nhưng phải xem tôi có bị “gút” không đã?

- Chẩn đoán không khó. Người béo thừa cân dễ bị nhưng người gầy cũng vẫn bị. Chế độ ăn uống như vừa nói trên, lại bia rượu tràn trề. Tối trước vừa nhậu nhẹt, sáng hôm sau đau dữ dội ở các khớp. Không sốt, không do chấn thương nhưng khớp sưng đỏ. Đi khám xét nghiệm sinh hóa máu có chỉ số acide uric cao quá ngưỡng. (Bình thường nam 180-420, nữ 150-360). Đó là với cơn “gút” cấp đầu tiên, sau đó bị tái phát, tự bệnh nhân biết ngay là “gút”. Chữa cơn cấp tính hiện đã có colchicines, allopurinol, các thuốc giảm đau không steroid, chưa kể các loại thuốc dòng thảo dược và thực phẩm chức năng hỗ trợ. Năm ngoái đã thành lập Viện Gút ở TPHCM và chi nhánh ở Hải Dương. Vậy chữa khỏi đau thì khỏi lo. Nhưng phòng tránh vẫn là chính, tuy hơi khó cho các quí ông.

Cảm ơn bác sĩ, khó cũng phải cố mà làm thôi.

BS Đào Thế Tân