Vì sao Quảng Thịnh nhiều trẻ em suy dinh dưỡng?

Nằm cách trung tâm huyện khoảng 7km, Quảng Thịnh, một xã miền núi của huyện Hải Hà có 6 thôn nằm trải rộng trên diện tích 30km2. Những năm qua, mặc dù xã có nhiều cố gắng trong công tác phòng chống suy dinh dưỡng, song tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng nơi đây vẫn cao hơn so với mặt bằng chung toàn tỉnh.

Cho đến thời điểm này, Quảng Thịnh có 230 trẻ dưới 5 tuổi. Để phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ, đội ngũ cán bộ y tế nơi đây khá vất vả. Ngoài tuyên truyền chung về phòng chống suy dinh dưỡng, cân đo cho trẻ tại trạm vào các đợt tiêm chủng 25 hàng tháng, họ còn tranh thủ các buổi họp thôn để đến lồng ghép tuyên truyền. Hệ thống loa đài của xã, của thôn cũng được tận dụng. Ngoài cân cho trẻ tại trạm, đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế xã còn kết hợp với trường mầm non để cân cho trẻ 3-5 tuổi. Mạng lưới cộng tác viên nơi đây đầy đủ. Cả 6 thôn đều có người làm công tác dinh dưỡng. Nhờ vậy, các buổi thực hành dinh dưỡng được tổ chức khá thuận lợi, xuống được đến tận các thôn, bản. Chị Nguyễn Thu Hà, cán bộ y tế xã Quảng Thịnh cho biết: “Trung bình hàng năm, mỗi thôn chúng tôi đều tổ chức 1 buổi thực hành dinh dưỡng cho bà mẹ có con dưới 5 tuổi”.

Cán bộ y tế xã Quảng Thịnh tuyên truyền phòng chống suy dinh dưỡng cho các gia đình có con dưới 5 tuổi trên địa bàn xã.

Mặc dù có nhiều cố gắng, song tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi trên địa bàn xã Quảng Thịnh vẫn cao, đến hết năm 2011 là 20,7% và tỷ lệ suy dinh dưỡng về chiều cao chiếm tới 44,7%, trong khi tỷ lệ suy dinh dưỡng về cân nặng toàn tỉnh chỉ có 16,5%. Bác sĩ Bùi Văn Được, Trạm trưởng Trạm Y tế xã Quảng Thịnh, cho biết: “Tỷ lệ này cao, nhưng tập trung nhiều ở thôn 3. Do điều kiện kinh tế của 111 gia đình ở thôn này còn khó khăn, kèm theo sinh nhiều con nên họ không có thời gian chăm sóc cho con, cháu”. Được biết, thôn 3 là thôn dân tộc Dao ở Quảng Thịnh. Thôn này địa bàn khá rộng trải dài hơn 5km, bà con sống rải rác không tập trung. Thêm vào đó, nơi đây vẫn còn nhiều hủ tục lạc hậu, tư tưởng không sinh con một bề ăn sâu vào nhận thức của người dân. Bởi vậy gần như gia đình nào ở thôn ít thì cũng 3 con, nhiều 6-7 con. Ngoài cày cấy, người dân thôn này lên rừng suốt ngày. Con cái vất vưởng, đứa lớn 5-6 tuổi trông đứa bé từ vài tháng đến 2 tuổi. Ngoài bữa cơm tối, trẻ ở đây chủ yếu ăn cháo. Thức ăn đạm bạc, thịt, cá hiếm hoi. Việc tuyên truyền, tác động vào nhận thức của bà con nơi đây về phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ khó khăn bởi bà con vẫn trông chờ, ỉ lại vào Nhà nước. Nếu không có tiền bồi dưỡng, mời bà con đến các buổi thực hành dinh dưỡng rất khó. Chính nhận thức hạn chế, tư tưởng trông chờ, ỉ lại, không quan tâm chăm sóc con cái mà tỷ lệ suy dinh dưỡng ở thôn này luôn đứng đầu xã. Năm 2011, toàn xã có 45 trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng về cân nặng thì ở thôn 3 chiếm tới 33 trẻ. Hàng năm, Trạm Y tế phải điều phối kinh phí trong chương trình phòng chống suy dinh dưỡng quốc gia cấp về xã, bớt kinh phí của những thôn gần trạm, đời sống, nhận thức của bà con phát triển hơn; còn lại dồn lực để tập trung tổ chức các hoạt động lên thôn 3.

Bên cạnh đó, Quảng Thịnh cũng khó khăn trong việc phát huy vai trò của đội ngũ cộng tác viên dinh dưỡng. Trước đây, đội ngũ này được hỗ trợ 10.000 đồng/tháng để hoạt động. Dù không đủ chi phí đi lại, song cũng động viên họ chút ít. Nhưng từ 3 năm trở lại đây, nguồn hỗ trợ ít ỏi này cũng không còn. Trong khi đó việc theo dõi sát sao tình hình suy dinh dưỡng của trẻ dưới 5 tuổi, cân cho trẻ 3-4 tuổi của xã không đi học mẫu giáo và vận động đến từng hộ gia đình gần như phụ thuộc nhiều vào đội ngũ này. Chưa kể đến hộ dân ở các thôn cách xa nhau, chi phí đi cũng tốn kém... Chính vì vậy, nhiều người không muốn tiếp tục làm cộng tác viên dinh dưỡng. Cán bộ y tế xã phải động viên, họ mới giúp, nhưng sự nhiệt tình cũng không được như trước. Điều này ảnh hưởng rất nhiều đến chương trình phòng chống suy dinh dưỡng của Quảng Thịnh.

Được biết, chế độ phụ cấp cho cộng tác viên dinh dưỡng hiện nay bị cắt không chỉ ở Quảng Thịnh mà ở tất cả các nơi, trừ những xã, phường, thị trấn trọng điểm nằm trong chương trình giám sát tỷ lệ suy dinh dưỡng quốc gia do Viện Dinh dưỡng quốc gia chọn ngẫu nhiên hàng năm. Quảng Ninh mỗi năm chỉ có 20/186 xã, phường, thị trấn nằm trong chương trình này. Bởi vậy để chương trình phòng, chống suy dinh dưỡng cho trẻ dưới 5 tuổi ở Quảng Thịnh nói riêng, toàn tỉnh nói chung phát huy hiệu quả, ngoài sự vào cuộc của chính quyền các cấp, các tổ chức đoàn thể thì cũng cần nghiên cứu có chế độ hỗ trợ động viên cho đội ngũ cộng tác viên dinh dưỡng. Bởi hơn ai hết, họ chính là người trực tiếp tác động đến từng hộ gia đình trong phòng, chống suy dinh dưỡng cho trẻ.

Thu Nguyệt