Tăng thời gian nghỉ thai sản

Dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi) đang lấy ý kiến đóng góp và tới đây sẽ trình Quốc hội thông qua. Một trong những vấn đề được bàn thảo nhiều đó là tăng thời gian nghỉ thai sản cho lao động nữ từ 4-6 tháng?

Tiêm chủng cho trẻ em tại Trạm Y tế phường Hồng Gai (TP Hạ Long).

Theo chế độ hiện hành, lao động nữ được nghỉ trước và sau khi sinh con, cộng lại từ 4-6 tháng, tuỳ theo điều kiện lao động, tính chất công việc nặng nhọc, độc hại và nơi xa xôi, hẻo lánh. Nếu sinh đôi trở lên thì tính từ con thứ 2 trở đi, cứ mỗi con, người mẹ được nghỉ thêm 30 ngày. Theo các chuyên gia y tế, trẻ cần được bú hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời, và như vậy theo quy định hiện hành thì chế độ nghỉ thai sản cho lao động nữ như hiện nay khó có thể thực hiện được. Chưa kể nhiều lao động nữ, vì muốn đảm bảo sức khoẻ cho ngày “vượt cạn” nên xin nghỉ làm trước khi sinh từ 15 ngày đến 1 tháng. Như vậy, thời gian nghỉ sau khi sinh sẽ bị rút ngắn, khiến nhiều trẻ nhỏ rơi vào tình trạng đói sữa mẹ, ảnh hưởng rất nhiều đến sức khoẻ của trẻ cũng như của người mẹ.

Theo Dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi) thì lao động nữ làm việc trong điều kiện bình thường được nghỉ trước và sau khi sinh con cộng lại là 5 tháng và được hưởng trợ cấp thai sản theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội; lao động nữ làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, làm theo chế độ 3 ca, làm việc thường xuyên ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số từ 0,7 trở lên, lao động nữ là người khuyết tật, thì thời gian nghỉ thai sản là 6 tháng. Trường hợp lao động nữ sinh đôi trở lên thì được tính từ con thứ 2 trở đi, cứ mỗi con người mẹ được nghỉ thêm 30 ngày. Uỷ ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội cũng đã tiến hành thẩm tra sơ bộ Dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi); về cơ bản, xu hướng tăng thời gian nghỉ thai sản cho lao động nữ là quy định tiến bộ, hướng đến mục tiêu bảo vệ thế hệ tương lai và chất lượng giống nòi. Trong điều kiện hiện nay, nếu thời gian nghỉ thai sản là 6 tháng, theo tính toán của cơ quan bảo hiểm xã hội, thì quỹ bảo hiểm xã hội có thể cân đối được. Tuy nhiên, việc xác định cụ thể thời gian phụ thuộc vào các yếu tố khác, như: Tác động của việc tăng thời gian nghỉ thai sản đối với người sử dụng lao động, nhất là với các doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động nữ để hài hoà lợi ích của cả hai bên; tác động đối với các nhóm phụ nữ khác nhau và tác động chung đối với phát triển kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn. Có ý kiến cho rằng, nếu mục đích chính là hướng tới trẻ em, thì không nên phân biệt thời gian nghỉ như quy định của dự thảo là 5 tháng đối với lao động nữ làm việc trong điều kiện bình thường và 6 tháng đối với lao động nữ làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, mà nên thống nhất cùng được hưởng chế độ nghỉ 6 tháng như nhau. Theo đó, nên quy định linh hoạt đối với vấn đề này bằng việc đưa ra mức sàn tối thiểu, có thể là 4 tháng và cho phép thời gian nghỉ thai sản tối đa là 6 tháng, trên cơ sở đó tuỳ theo điều kiện mà lao động nữ có quyền lựa chọn, quyết định thời gian nghỉ từ 4-6 tháng với các điều kiện khác nhau cho phù hợp với công việc, cuộc sống của mình.

Sở LĐ-TB&XH tỉnh đã tham gia ý kiến vào Dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi) gửi Uỷ ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội, đồng tình với việc tăng thời gian nghỉ thai sản của lao động nữ lên 6 tháng. Đồng thời nêu rõ: Việt Nam hiện vẫn nằm trong nhóm 20 quốc gia có tỷ lệ trẻ em thấp, còi, cao nhất thế giới. Việc tăng thời gian nghỉ thai sản lên 6 tháng sẽ giúp trẻ em được bú mẹ nhiều hơn, góp phần cải thiện chiều cao và sức khoẻ trong giai đoạn tương lai. Theo thống kê mới nhất của Bộ Y tế năm vừa qua cho thấy, chỉ có hơn 18% trẻ em Việt Nam được bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu. Không được nuôi dưỡng bằng sữa mẹ, phần lớn trẻ em đứng trước nguy cơ suy dinh dưỡng, thừa cân, béo phì.

Hiện người dân trong tỉnh cũng có nhiều ý kiến về vấn đề này. Cụ thể: Cần thiết quy định tăng thời gian nghỉ thai sản cho lao động nữ lên 6 tháng; tăng thời gian nghỉ thai sản cũng nên chú ý đến thời gian trước sinh; tăng thời gian nghỉ thai sản, người lao động có phải đóng phí bảo hiểm; quỹ bảo hiểm xã hội hiện có đủ chi trả cho lao động khi thời gian nghỉ tăng lên; nếu chỉ sửa đổi quy định chế độ nghỉ thai sản từ 4-6 tháng thì chưa đảm bảo bình đẳng quyền lợi giữa phụ nữ sinh con ở khu vực nông thôn với phụ nữ làm trong công ty, với CBCCVC; nâng thời gian nghỉ thai sản không chỉ tạo điều kiện nuôi con bằng sữa mẹ, mà còn góp phần giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ v.v..

Nghiên cứu thời gian nghỉ thai sản là cần thiết, phản ánh tâm tư, nguyện vọng của lao động nữ, góp phần đảm bảo sức khoẻ cho bà mẹ và trẻ em, thực hiện tốt các chính sách việc làm bền vững, xây dựng môi trường an toàn, bình đẳng.

Nguyễn Huế - Minh Thu