Vụ việc tranh chấp 16m2 đất ở phường Việt Hưng, TP Hạ Long: Đã đến lúc cần được chấm dứt

Trong 2 ngày (26 và 30-9-2016) TAND TP Hạ Long đã xét xử sơ thẩm vụ án hành chính: Ông Phan Xuân Thụ và bà Lê Thị Kim khởi kiện Quyết định số 644/QĐ-UBND ngày 14-3-2016 của Chủ tịch UBND TP Hạ Long. Tuy chỉ là phiên toà sơ thẩm xét xử vụ án hành chính, nhưng lại thu hút sự quan tâm, chú ý của dư luận. Bởi, đây là lần thứ 4 toà án các cấp tổ chức xét xử vụ việc liên quan đến... 16m2 đất, xuất phát từ tranh chấp giữa hộ bà Nguyễn Thị Kim Dung và hộ ông Phan Xuân Thụ, trú tại tổ 1, khu 11, phường Việt Hưng (TP Hạ Long) đã kéo dài suốt từ năm 2005 đến nay.

16m2 đất... mất tình làng, nghĩa xóm

Chia sẻ với chúng tôi câu chuyện suốt gần 10 năm theo kiện để “đòi” 16m2 đất, bà Nguyễn Thị Kim Dung, tổ 1, khu 11, phường Việt Hưng, TP Hạ Long không giấu được sự mệt mỏi. Bà cho biết: “4 lần ra tòa, khi thì là nguyên đơn; khi là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, tôi thực sự rất mệt mỏi. Tôi chỉ mong sự việc sớm được giải quyết dứt điểm; đảm bảo đúng quyền lợi cho gia đình mình”.

Quang cảnh phiên toà xét xử sơ thẩm vụ án hành chính: Ông Phan Xuân Thụ và bà Lê Thị Kim khởi kiện Quyết định số 644/QĐ-UBND ngày 14-3-2016 của Chủ tịch UBND TP Hạ Long, ngày 26-9-2016.

Theo các tài liệu chúng tôi được cung cấp, tháng 10-2004, khi tiến hành đo vẽ lại thửa đất số 51, tờ bản đồ 82 (được chính quyền đo vẽ năm 2003) thuộc gia đình đang quản lý, sử dụng, bà Dung nhận thấy trích thửa địa chính không đúng theo diện tích gia đình đã đóng thuế, quản lý và sử dụng (thiếu hơn 30m2). Vì vậy, bà đã có đơn đề nghị phường đo lại diện tích đất của gia đình. Tháng 12-2004, thửa đất của hộ bà Dung đã được cơ quan chức năng đo vẽ lại với diện tích 124,3m2; đồng thời, được hộ bà Đỗ Thị Nhàn, ông Nguyễn Ngọc Bắc (hàng xóm) ký giáp ranh. Tuy nhiên hộ ông Phan Xuân Thụ (cũng là hàng xóm của bà Dung) lại không ký giáp ranh. Ông Thụ cho rằng, ông không mượn đất của bà Dung; phần diện tích bà Dung kêu thiếu thuộc thửa đất số 50, tờ bản đồ số 82 do UBND phường Việt Hưng quản lý. Phần diện tích này cũng đang được sử dụng là ngõ đi chung của gia đình ông Thụ và gia đình bà Lê Thị Kim. Cũng từ đây đã xảy ra tranh chấp giữa hộ bà Dung và hộ ông Thụ. Bà Dung bức xúc kể: “Năm 1987, tôi nhận chuyển nhượng của anh Nguyễn Chiến Thắng thửa đất có diện tích 270m2, hình chữ nhật, chiều ngang bám mặt đường 18A là 18m, chiều sâu là 15m. Năm 1997, khi ông Thụ xây nhà, có hỏi mượn đất của tôi để mở rộng đường vận chuyển vật liệu. Nghĩ tình làng, nghĩa xóm, tôi đã đồng ý phá dỡ hàng rào cây râm bụt, xây dịch tường rào lui vào phần đất phía trong của gia đình khoảng 1,8m chiều rộng và 16m chiều dài. Tuy dịch tường nhưng hàng năm tôi vẫn đóng thuế đầy đủ cho nhà nước toàn bộ phần diện tích của gia đình. Năm 2003, đoàn đo đạc địa chính phường đến đo đất, vợ chồng tôi đều đi vắng nên không thể xác nhận việc này. Khi biết diện tích đất bị thiếu, tôi đã đề nghị phường được đo lại. Diện tích đo lại đều được các ông, các bà, những người sống lâu năm ở đây xác nhận, làm chứng. Thế nhưng phía hộ ông Thụ lại không chấp nhận, buộc lòng tôi phải gửi đơn lên chính quyền và khởi kiện ra tòa”. Cũng phải nói thêm, tuy diện tích bị thiếu là trên 30m2 nhưng sau khi đo vẽ lại, gia đình bà Dung đã thống nhất chỉ “đòi” lại 16m2; phần diện tích còn lại sẽ để lại cho đường xóm được rộng rãi hơn.

Từ năm 2005, sau khi nhận được đơn đề nghị giải quyết tranh chấp đất của gia đình bà Dung, UBND phường Việt Hưng đã tổ chức họp hòa giải, xác minh nguồn gốc phần diện tích đất tranh chấp. Tuy nhiên, cuộc hòa giải không thành vì ông Thụ không đồng ý với các ý kiến nêu tại cuộc họp (thành phần được triệu tập gồm đại diện Đảng ủy, HĐND, UBND, các đoàn thể chính trị-xã hội, cán bộ tư pháp, địa chính, cán sự khu phố và các hộ dân liên quan. Cuộc họp đã xác đinh phần ngõ đi chung của gia đình ông Thụ và bà Kim trước đây chiều ngang rộng khoảng 1m; số diện tích còn lại sau khi đã trừ 1m, thuộc gia đình bà Dung quản lý). Do hòa giải không thành, UBND phường Việt Hưng đã hướng dẫn bà Dung khởi kiện ra tòa.

Qua 11 năm phân xử...

Năm 2007, Tòa án nhân dân (TAND) TP Hạ Long đã chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Dung, buộc ông Thụ trả lại bà Dung 16m2 đất, có kích thước chiều rộng 1m, chiều dài 16m... Ngay sau đó, ông Thụ, bà Kim đã làm đơn kháng cáo, yêu cầu tòa cấp phúc thẩm xét xử lại vụ án. Tại bản án phúc thẩm số 19/2007, ngày 28-6-2007 của TAND tỉnh Quảng Ninh quyết định hủy bản án sơ thẩm của TAND TP Hạ Long và đình chỉ giải quyết vụ án dân sự, trả lại đơn khởi kiện cho bà Dung vì cho rằng không thuộc thẩm quyền giải quyết của TAND. Không đồng ý với bản án trên, bà Dung đã có đơn khiếu nại bản án phúc thẩm. Tại Quyết định kháng nghị số 329/2010/KN-DS ngày 24-5-2010, Chánh án TAND tối cao đã kháng nghị bản án số 19/2007 của TAND tỉnh Quảng Ninh và cho rằng, trên ngõ đi chung có đường ống nước, có tường bao của gia đình bà Dung nên tranh chấp có liên quan đến vật kiến trúc, tòa án cấp sơ thẩm thụ lý giải quyết là đúng thẩm quyền. Cũng tại quyết định giám đốc thẩm số 886/2010/DS-GĐT ngày 23-12-2010 của Tòa dân sự TAND tối cao quyết định hủy bản án dân sự phúc thẩm số 19/2007 vì cho rằng thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án; giao hồ sơ vụ án cho TAND tỉnh xét xử phúc thẩm lại.

Năm 2011, TAND tỉnh đã xử phúc thẩm và phán quyết chấp nhận đơn kháng cáo của ông Thụ và bà Kim, sửa bản án sơ thẩm, không chấp nhận yêu cầu đòi quyền sử dụng 16m2 của bà Dung với lý do bà Dung không đưa ra được chứng cứ chứng minh 16m2 thuộc thửa đất số 50, tờ bản đồ 82 là của mình, đồng thời nhân chứng mà hai bên đương sự đưa ra mỗi người khai một cách khác nhau. Năm 2014, TAND tối cao đã xử giám đốc thẩm và phán quyết chấp nhận quyết định kháng nghị số 511/2013/KN-DS ngày 31-10-2013 của chánh án TAND tối cao, hủy bản án dân sự phúc thẩm số 39/2011/DSPT ngày 30-12-2011 của TAND tỉnh và hủy bản án dân sự sơ thẩm của TAND TP Hạ Long giữa nguyên đơn là bà Dung với bị đơn là ông Thụ, bà Kim, giao hồ sơ cho TAND TP Hạ Long xét xử sơ thẩm lại với lý do thửa đất số 50 là thửa đất mang tên UBND phường Việt Hưng (trước đây là xã Việt Hưng), vì vậy bà Dung kiện ông Thụ là không đúng, đồng thời yêu cầu phải đưa UBND phường Việt Hưng vào tham gia tố tụng ngay từ thủ tục sơ thẩm, từ đó xác định lại tư cách của các đương sự trong vụ án. Ngày 9-10-2014, TAND TP Hạ Long ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án với lý do bà Dung rút đơn khởi kiện.

Bao giờ đến hồi kết?

Trước đó, tháng 8-2014, do không đồng ý với nội dung biên bản làm việc của Hội đồng xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) phường Việt Hưng (họp ngày 20-8-2014), ông Thụ và bà Kim đã làm đơn khiếu nại đến chủ tịch UBND phường Việt Hưng vì hội đồng đã thống nhất xác định, nguồn gốc phần diện tích 16m2 thuộc ngõ đi chung trước đây là do gia đình bà Dung quản lý. Ngày 12-1-2016, Chủ tịch UBND phường Việt Hưng ban hành Quyết định số 11/QĐ-UBND giải quyết khiếu nại của ông Thụ, bà Kim với nội dung giữ nguyên nội dung kết luận của Hội đồng xét cấp GCNQSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền; xét bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai phường Việt Hưng. Không đồng ý với nội dung giải quyết khiếu nại đó, ông Thụ, bà Kim tiếp tục làm đơn khiếu nại đến Chủ tịch UBND TP Hạ Long. Ngày 14-3-2016, Chủ tịch UBND TP Hạ Long ban hành Quyết định số 644//QĐ-UBND ngày 14-3-2016 về việc giải quyết khiếu nại của ông Thụ và bà Kim với nội dung: Không chấp nhận nội dung khiếu nại của ông Thụ, bà Kim; công nhận và giữ nguyên nội dung quyết định giải quyết khiếu nại số 11. Tiếp đó, ông Thụ, bà Kim đã có đơn khởi kiện tại tòa vì cho rằng Quyết định 644 của Chủ tịch UBND TP Hạ Long là ban hành trái pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của ông, bà.

Ngày 26-9-2016, TAND TP Hạ Long đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hành chính: Ông Phan Xuân Thụ và bà Lê Thị Kim khởi kiện Quyết định số 644/QĐ-UBND ngày 14-3-2016 của Chủ tịch UBND TP Hạ Long. Tại phiên tòa, cả người đại diện và người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cho ông Thụ, bà Kim là ông Nguyễn Văn Chung và luật sư Mai Thị Lan đều cho rằng, việc giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND TP Hạ Long và Chủ tịch UBND phường Việt Hưng không có sự thống nhất trong việc áp dụng pháp luật đất đai; UBND phường Việt Hưng áp dụng Thông tư số 06/2007/TT-BTNMT ngày 2-7-2007 hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị định 84/2007/NĐ-CP là thông tư đã hết hiệu lực pháp luật để tổ chức lấy ý kiến khu dân cư và họp xét cấp GCNQSDĐ cho bà Dung là trái pháp luật... Tuy nhiên, những ý kiến trên đều đã bị phản bác bằng những chứng lý thuyết phục khẳng định, Quyết định số 644 của Chủ tịch UBND TP Hạ Long được ban hành đúng trình tự, thủ tục và thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Theo đó, ngày 30-9-2016, tòa đã bác đơn khởi kiện của ông Thụ và bà Kim về việc yêu cầu tuyên hủy Quyết định số 644/QĐ-UBND ngày 14-3-2016 của Chủ tịch UBND TP Hạ Long về việc giải quyết khiếu nại của ông Phan Xuân Thụ và bà Lê Thị Kim, trú tại tổ 1, khu 11, phường Việt Hưng, TP Hạ Long. Cũng tại phiên tòa, đại diện phường Việt Hưng đã nhận trách nhiệm việc chính quyền xã thời điểm những năm 2004-2005 đã thiếu trách nhiệm, không giải quyết kịp thời và chỉnh lý diện tích đất cho bà Dung khi bà phát hiện sai sót khi đo vẽ ở thời điểm năm 2003. Bà Dung cũng đã yêu cầu chính quyền đo vẽ, xác định lại ngay sau đó.

Được biết, hiện nay phía ông Thụ và bà Kim vẫn tiếp tục gửi đơn kháng cáo yêu cầu phúc thẩm vụ án. Điều này cũng có nghĩa, vụ việc liên quan đến tranh chấp 16m2 đất vẫn chưa có hồi kết...

Cẩm Nang- Thanh Hoa