Cần truy xét lại quá trình cấp sổ đỏ cho các hộ dân

Vừa qua, Báo Quảng Ninh nhận được đơn của 41 hộ dân trú tại khu 1, 3A, 3B, 4A, 4B và khu 5, 6 phường Quang Hanh (TP Cẩm Phả). Trong nội dung đơn, các hộ kiến nghị cơ quan chức năng phải thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB) khi thu hồi phần diện tích đất hành lang đường mà các hộ đã sử dụng ổn định từ trước đến nay khi triển khai Dự án nâng cấp, cải tạo QL18A đoạn Hạ Long - Mông Dương.

Người dân đang chịu thiệt?

Bà Nguyễn Thị Khánh, tổ 1, khu 4A, phường Quang Hanh (TP Cẩm Phả) bức xúc: Thửa đất của gia đình tôi bám sát mặt đường 18A, được khai hoang từ trước năm 1980 và được UBND TX Cẩm Phả (nay là UBND TP Cẩm Phả) cấp giấy phép xây dựng ngày 28-12-1980 với diện tích 280m2. Năm 1995, UBND tỉnh thực hiện cắm mốc giới hành lang an toàn giao thông (ATGT). Theo đó, đoạn qua Quang Hanh có lộ giới là 34m, trong đó mặt đường 14m, vỉa hè mỗi bên (hoặc hành lang đường) là 10m. Khi thực hiện cắm mốc giới này, gia đình tôi cũng như các hộ dân bám đường quốc lộ đều không được thu hồi đất và bồi thường GPMB. Diện tích trong hành lang đó, gia đình tôi vẫn quản lý, sử dụng ổn định nhiều năm nay. Thời điểm năm 1999-2002, thực hiện dự án nâng cấp QL18A, thửa đất của gia đình tôi bị chiếm dụng vào một phần diện tích là 55,2m2 đất ở, đã được bồi thường GPMB. Nhưng đến năm 2015, Nhà nước tiếp tục thực hiện nâng cấp QL18A thì lại không thực hiện bồi thường GPMB phần đất nằm trong hành lang đường mà chúng tôi vẫn quản lý và sử dụng?.

Bà Nguyễn Thị Lan cho biết phần tường bao của nhà bị nứt do việc thi công QL18A gây ra.

Không riêng bà Khánh, trong đơn kiến nghị gửi toà soạn Báo Quảng Ninh, 40 hộ dân còn lại đều khẳng định đã sinh sống ở đây trước ngày 15-10-1993, trong đó, nhiều hộ là người dân tộc Sán Dìu sinh sống từ thời Pháp thuộc. Họ đã khai phá đất và để lại cho đời con cháu sử dụng. Đất của các hộ đều bám QL18A, sử dụng ổn định đến nay không có tranh chấp.

Bà Nguyễn Thị Phương, tổ 1, khu 4A, phường Quang Hanh, cho biết: Thời điểm năm 2005, khi gia đình tôi làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), phần đất thuộc hành lang ATGT mà gia đình tôi vẫn quản lý và sử dụng đã bị địa phương cắt trừ đi nhưng không được bồi thường. Chúng tôi không đồng ý với việc cắt trừ này thì được cán bộ địa chính và lãnh đạo phường giải thích, cắt trừ diện tích trong mốc giới để thực hiện theo quy hoạch chỉ giới; sau này, nhà nước mở rộng đường 18A, diện tích đất đó vẫn đang thuộc quyền quản lý và sử dụng của gia đình thì sẽ được bồi thường. Vì thế, chúng tôi mới yên tâm làm thủ tục cấp sổ. Trên thực tế chúng tôi vẫn sử dụng ổn định, liên tục phần đất nằm trong hành lang đường đến nay.

Ngoài nội dung kiến nghị trên, các hộ dân cũng bày tỏ sự lo lắng khi tiến hành thi công, nâng cấp QL18A đã làm ảnh hưởng đến công trình sinh hoạt của nhiều hộ dân. Bà Nguyễn Thị Lan, tổ 4, khu 4, phường Quang Hanh cho biết: Gia đình tôi cũng như nhiều hộ bám mặt đường đã bị nứt nhà, tường bao ngay sau khi đường được tổ chức thi công. Tuy lãnh đạo phường đứng ra tổ chức buổi làm việc với các hộ dân, chủ đầu tư và thống nhất, sau khi thực hiện dự án xong chủ đầu tư sẽ thực hiện hỗ trợ, bồi thường cho chúng tôi. Nhưng điều mà chúng tôi còn rất băn khoăn là khi thực hiện xong công trình, chủ đầu tư, bên thi công di chuyển đi nơi khác, chúng tôi biết tìm ai để đòi bồi thường?.

Chính quyền khẳng định: Kiến nghị không có cơ sở

Liên quan đến nội dung kiến nghị của các hộ dân, Trưởng Ban Tiếp công dân TP Cẩm Phả Bùi Đăng Triệu cho biết: Sau khi nhận được đơn của các hộ dân đề nghị xem xét hỗ trợ đất trong hành lang đường, thành phố đã thành lập đoàn công tác, làm việc với từng hộ dân; đồng thời, tiến hành kiểm tra, rà soát thực tế tại hiện trường. Kết quả rà soát cho thấy, đại đa số các hộ đã được cấp GCNQSDĐ. Theo GCNQSDĐ của các hộ đều thể hiện hành lang ATGT là khoảng cách từ mép QL18A vào đến ranh giới (phía tiếp giáp QL18A - PV) thửa đất của các hộ là 11m hoặc trên 11m, khoảng cách từ tim đường QL18A vào ranh giới đất của các hộ dân là 17m hoặc trên 17m.

Phó Chánh Thanh tra TP Cẩm Phả Phạm Thị Hải Yến cũng khẳng định thêm: Căn cứ mặt bằng hướng tuyến dự án và bản đồ hiện trạng GPMB cũng như thi công thực tế tại hiện trường, phần diện tích mà dự án đang thực hiện hoàn toàn nằm trong ranh giới đất hành lang đường đã được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 2135/QĐ-UBND ngày 23-9-1995 và không chiếm dụng vào ranh giới trong GCNQSDĐ đã cấp cho các hộ (thửa đất các hộ được cấp GCNQSDĐ cách tim đường 17m - PV). Do đó, việc các hộ đề nghị được bồi thường đất nằm trong hành lang ATGT QL18A là không có cơ sở xem xét, giải quyết.

Mới đây, UBND TP Cẩm Phả cũng đã ban hành văn bản số 2409/UBND ngày 19-9-2016 trả lời các hộ dân. Theo đó, khẳng định việc các hộ dân phường Quang Hanh đề nghị bồi thường đất nằm trong hành lang đường quốc lộ và nằm ngoài GCNQSDĐ (công nhận quyền sử dụng đất) của các hộ dân là không có cơ sở. Điều này, càng khiến người dân thêm bức xúc.

Thực hư kiến nghị của người dân

Trước phản ánh của người dân, chúng tôi đã lật tìm lại hồ sơ cấp GCNQSDĐ cho một số hộ dân tại phường Quang Hanh thời điểm năm 2005-2008. Kết quả cho thấy, hầu hết các hộ được cấp GCNQSDĐ đều thể hiện phần diện tích được cấp cách mép đường 18A từ 11m trở lên, cách tim đường từ 17m trở lên (thửa đất giáp với mép ngoài của hành lang đường quốc lộ). Theo hồ sơ cấp GCNQSDĐ của hộ bà Nguyễn Thị Khánh, thửa đất gia đình bà Khánh khai hoang trước năm 1980, đến ngày 28-12-1980 được UBND TX Cẩm Phả cấp giấy phép xây dựng số 220/UB sử dụng diện tích 280m2. Năm 2000, thực hiện GPMB nâng cấp QL18A, theo phương án bồi thường hỗ trợ, thửa đất của gia đình bà Khánh được xác định cách mép đường QL18A là 7m. Theo trích lục thửa địa chính của gia đình bà Khánh được đo vẽ vào năm 2003, sau thời điểm GPMB năm 2002, thửa đất của gia đình bà Khánh cách mép đường quốc lộ từ 7,32m đến 7,65m (tương ứng cách tim đường từ 13,87m đến 14,2m, do đoạn quốc lộ qua thửa đất của bà Khánh thời điểm này có mặt đường rộng 12,11m). Như vậy, sau thời điểm GPMB năm 2002 thì một phần thửa đất của gia đình bà Khánh quản lý, sử dụng vẫn nằm trong hành lang đường (có chiều dài khoảng 3,13m đến 3,8m). Theo quy định tại khoản 3, Điều 97, Luật Đất đai 2003 (thời điểm cấp GCNQSDĐ năm 2005, Luật Đất đai 2003 có hiệu lực thi hành) quy định “người đang sử dụng đất được pháp luật thừa nhận mà đất đó nằm trong hành lang bảo vệ an toàn công trình thì được tiếp tục sử dụng đất theo đúng mục đích đã được xác định và không gây cản trở cho việc bảo vệ an toàn công trình...”. Cùng với đó, tại điểm c, khoản 4, điều 92 Nghị định 181/2004/NĐ-CP quy định “đất trong hành lang an toàn công trình được cấp GCNQSDĐ theo quy định tại các điều 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55 của nghị định này, trừ trường hợp phải di dời hoặc thu hồi mà đã có quyết định di dời hoặc quyết định thu hồi đất. Người được cấp GCNQSDĐ chỉ được sử dụng đất theo quy định tại điểm b khoản này”. Theo quy định này, đất trong hành lang an toàn công trình vẫn được xem xét cấp GCNQSDĐ nếu có giấy tờ theo quy định tại các khoản 1, 2 và 5, điều 50 của Luật Đất đai năm 2003 hoặc không có giấy tờ theo quy định tại các khoản 1, 2 và 5 Điều 50 của Luật Đất đai năm 2003 nhưng sử dụng đất từ trước khi có quy hoạch được duyệt, quy định phạm vi hành lang công trình đã được công bố, cắm mốc, không lấn chiếm, chuyển mục đích trái phép.

Như vậy, có cơ sở cho rằng phần đất nằm trong hành lang đường mà gia đình bà Khánh vẫn quản lý, sử dụng có đủ điều kiện được cấp GCNQSDĐ. Tuy nhiên, năm 2005, khi cấp GCNQSDĐ cho hộ bà Khánh, TP Cẩm Phả đã cắt trừ phần đất nằm trong hành lang đường này đi, thửa đất cấp cho gia đình bà Khánh được xác định cách tim đường QL18A là 17m theo đúng mốc giới được cắm năm 1995. GCNQSDĐ được cấp cho gia đình bà Khánh cũng khá “cẩu thả” khi sơ đồ thửa đất không được đánh số ký tự.

Cần truy xét rõ

Từ những chứng lý trên, cơ quan chức năng cần làm rõ việc cấp GCNQSDĐ thời điểm năm 2005 trên địa bàn phường Quang Hanh như vậy đã thực sự chuẩn chỉnh, đúng quy định của pháp luật hay chưa? Bởi theo quy định tại Luật Đất đai năm 2013, GCNQSDĐ là chứng thư pháp lý để nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất của người có quyền sử dụng đất là một trong những điều kiện được bồi thường về đất khi thu hồi đất nhưng việc căn cứ vào GCNQSDĐ chỉ khi GCNQSDĐ đã được cấp đúng quy định của pháp luật.

Cùng với đó, cơ quan chức năng cần xác định diện tích đất nằm trong hành lang đường mà các hộ vẫn quản lý, sử dụng ổn định đến nay có đủ điều kiện được cấp GCNQSDĐ hay không; để từ đó có cơ sở được bồi thường theo quy định hay không? Cần phải xem xét ngọn ngành toàn bộ nguồn gốc đất, quá trình sử dụng đất của từng hộ tại các thời điểm trước khi cắm mốc, sau khi thực hiện việc cắm mốc, phương án bồi thường GPMB thời điểm năm 2000-2002... (không loại trừ những trường hợp hộ dân có thửa đất nằm trong hành lang đường nhưng không bị dự án hiện tại chiếm dụng vào; hoặc những trường hợp tái lấn chiếm sau khi đã được bồi thường trước đó; những trường hợp khai hoang, sử dụng sau thời điểm cắm mốc hành lang,... không đủ điều kiện bồi thường, hỗ trợ về đất)...

Đối với nội dung, đề nghị bồi thường, hỗ trợ cho các hộ bị nứt nhà do nhà thầu thi công dự án, sau khi nhận được kiến nghị của các hộ dân, trong các ngày 20, 25 và 26-8-2016, UBND phường Quang Hanh đã phối hợp với chủ đầu tư và các bên liên quan trực tiếp kiểm tra hiện trường từng hộ dân bị ảnh hưởng. Ngày 12-9-2016, UBND phường đã phối hợp với Công ty CP BOT Biên Cương (chủ đầu tư) làm việc với các hộ dân để giải quyết kiến nghị của các hộ có nhà bị ảnh hưởng bởi việc thi công dự án.

Trao đổi với chúng tôi, ông Trần Mạnh Thắng, Trưởng Phòng Quản lý thi công Công ty CP BOT Biên Cương khẳng định: Tại buổi làm việc, hầu hết các hộ dân đồng ý với phương án xem xét giải quyết sau khi hoàn thành hạng mục lu lớp mặt thì sau khi thi công xong lớp mặt sẽ tổ chức giám định lần cuối, hoàn thiện hồ sơ hỗ trợ thiệt hại (nếu có) để tránh thiệt thòi cho người dân nhưng nếu các hộ dân có yêu cầu kiểm tra, giải quyết ngay thì Công ty cũng sẵn sàng tiếp nhận đơn và xử lý ngay. Quá trình làm việc, Công ty tích cực phối hợp với chính quyền địa phương để giải quyết những phát sinh. Trụ sở của Công ty được đặt tại TP Hạ Long, đơn vị cũng đã ký kết hợp đồng với UBND tỉnh trong thời hạn 29 năm nên bà con hoàn toàn có thể yên tâm.

Cẩm Nang - Thanh Hoa