Chính quyền phường làm sai sao không chịu sửa?

Dự án Khu đô thị mới Nam ga Hạ Long là một trong những dự án có nhiều “điển hình”, như: Chậm tiến độ, chậm giải phóng mặt bằng (GPMB) và phức tạp trong công tác giải quyết đơn thư khiếu nại. Vụ việc của bà Bùi Thị Thu Hiền trú tại tổ 6, khu 3, phường Giếng Đáy là một trong những vụ việc điển hình của những bất cập trong công tác quản lý nguồn gốc đất, lập phương án bồi thường khi thực hiện GPMB tại Dự án này.

Bà Vũ Thị Hiên (người đứng) đại diện cho bà Hiền tại buổi họp giải quyết đơn thư khiếu nại của các hộ dân liên quan đến Dự án Khu đô thị mới Nam ga Hạ Long do UBND TP Hạ Long tổ chức.

Theo trình bày của bà Hiền, năm 2001 bà nhận chuyển nhượng 360m2 đất vườn trồng cây hàng năm của gia đình ông, bà Phạm Văn Đào - Nguyễn Thị Hoè, trú tại tổ 5A, khu 4B (nay là tổ 10, khu 4) phường Giếng Đáy (TP Hạ Long). Phần đất này có diện tích 1.123,9m2 do  ông Đào mua lại của ông Hoàng Văn Tuân từ năm 1998. Bà Hiền đã nộp thuế sử dụng diện tích đất nhận chuyển nhượng từ năm 2006 đến năm 2010.

Năm 2009, TP Hạ Long triển khai việc đền bù GPMB để thu hồi đất thực hiện Dự án Khu đô thị mới Nam ga Hạ Long. Ngày 3-12-2010, UBND TP Hạ Long đã có Quyết định số 2280/QĐ-UBND phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho gia đình ông Phạm Văn Đào với số tiền 1.972.178.000 đồng. Trong số diện tích đất ông Đào được đền bù, hỗ trợ có cả diện tích 360m2 đất đã chuyển nhượng cho bà Hiền từ năm 2001. Sau khi gia đình ông Đào nhận tiền bồi thường, bà Hiền đã làm đơn đề nghị TP Hạ Long lập riêng phương án bồi thường, hỗ trợ cho gia đình bà với lý do phần đất đó ông Đào đã bán cho bà.

Trao đổi với chúng tôi bà Hiền cho biết: Việc mua bán chuyển nhượng đất giữa bà và ông Đào do hai bên tự thoả thuận bằng hình thức viết giấy chuyển nhượng nhưng TP Hạ Long cũng đã biết có việc chuyển nhượng này. Bằng chứng là UBND phường Giếng Đáy đã hai lần tổ chức cuộc họp, mời các bên liên quan tới họp để giải quyết về nội dung kiến nghị của bà Hiền. Tại cuộc họp ông Đào cũng đã công nhận có bán đất cho bà Hiền và thừa nhận đã nhận tiền đền bù cả phần đất đã bán, đồng thời cam kết sẽ trả tiền lại cho bà Hiền. Tuy nhiên đến nay ông Đào vẫn chưa thực hiện trả lại tiền bồi thường cho bà Hiền với lý do ông đã tiêu hết số tiền đó và hiện không có khả năng thanh toán.

UBND TP Hạ Long cũng đã giao cho Thanh tra thành phố thẩm tra, xác minh và đã có văn bản số 1827/UBND ngày 21-6-2011 với nội dung thống nhất theo đề nghị của bà Hiền là lập phương án bồi thường cho bà, thu hồi tiền đã chi trả cho ông Đào đồng thời kiểm điểm những cán bộ làm sai. Những tưởng sự việc đã được xác minh làm rõ, bà Hiền sẽ đòi lại được quyền lợi cho mình, nhưng thật lạ lùng, ngày 3-5-2013, Chủ tịch UBND TP Hạ Long đã ban hành Quyết định số 915/QĐ-UBND với nội dung: “Không chấp nhận nội dung khiếu nại của bà Bùi Thị Thu Hiền vì bà Hiền không phải là đối tượng thu hồi đất để lập phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB Dự án Khu đô thị mới Nam ga Hạ Long tại phường Giếng Đáy”.

Tìm hiểu quá trình thực hiện việc đền bù, hỗ trợ cho hộ ông Đào, chúng tôi nhận thấy, TP Hạ Long chưa thực hiện đúng theo quy định tại Điều 49 Quyết định số 499/QĐ-UBND của UBND tỉnh. Cụ thể: Khi kiểm đếm, xác lập nguồn gốc đất đai của đối tượng có đất bị thu hồi, phải căn cứ vào việc tổ chức thu thập ý kiến của Mặt trận Tổ quốc cấp xã và những người đã từng cư trú cùng thời điểm bắt đầu sử dụng đất để làm căn cứ xác nhận nguồn gốc sử dụng đất theo quy định tại Khoản 4 Điều 3 Nghị định số 84/2007/NĐ-CP và theo mẫu số 1 của Thông tư 06/2007/TT-BTNMT ngày 15-6-2007. Mặt khác, trong quá trình giải quyết đơn khiếu nại của bà Hiền, TP Hạ Long còn có những quan điểm chưa thống nhất, cụ thể: Tại văn bản 1827/UBND ngày 21-6-2011, TP Hạ Long đã khẳng định nội dung kiến nghị của bà Hiền là có cơ sở. Tuy nhiên, đến ngày 3-5-2013 TP Hạ Long lại ra Quyết định số 915/QĐ-UBND ngược lại với những điều đã công nhận.

Xét nguồn gốc đất của bà Hiền cho thấy, ông Đào nhận chuyển nhượng lại của ông Hoàng Văn Tuân sau năm 1998 và trước ngày 1-7-2004. Bà Hiền nhận chuyển nhượng lại đất của ông Đào năm 2001. Như vậy, về thời điểm chuyển nhượng đều nằm trong thời gian Luật Đất đai năm 1993 có hiệu lực và trong mốc thời gian được hưởng chính sách như nhau theo quy định của Luật Đất đai năm 2003 khi thực hiện bồi thường. Do đó ông Đào được hưởng chính sách bồi thường như thế nào thì bà Hiền được bồi thường như vậy để đảm bảo sự công bằng trước pháp luật.

Căn cứ quy định tại Điều 11 Nghị định 84/2007/NĐ-CP của Chính phủ: “Trường hợp người đang sử dụng đất do nhận chuyển nhượng, nhận thừa kế, nhận tặng cho quyền sử dụng đất hoặc nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở (nhận chuyển quyền) trước ngày 1-7-2004, có giấy tờ về việc chuyển quyền sử dụng đất có chữ ký của bên chuyển quyền (không có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về việc chuyển quyền) thì không phải thực hiện thủ tục chuyển quyền sử dụng đất, người nhận chuyển quyền nộp hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận theo quy định tại khoản 1 Điều 135 hoặc khoản 1 Điều 136 Nghị định số 181/2004/ NĐ-CP”. Theo quy định nêu trên và một số quy định khác về điều kiện được đền bù, bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi thì bà Hiền đủ điều kiện được công nhận quyền sử dụng đất và được bồi thường, hỗ trợ khi bị thu hồi đất. Vì vậy TP Hạ Long cần phải có trách nhiệm thu hồi số tiền đã bồi thường sai cho ông Đào và lập phương án bồi thường riêng cho bà Hiền.

Qua việc giải quyết đền bù Dự án Khu đô thị mới Nam ga Hạ Long cho thấy những yếu kém của chính quyền cơ sở trong công tác quản lý đất đai. Cụ thể: Công tác quản lý lập sổ bộ và thu thuế sử dụng đất nông nghiệp của UBND phường không đúng theo quy định, quản lý lỏng lẻo. Việc xác nhận tờ khai nộp thuế của công dân không được kiểm tra, xác minh dẫn đến thu khống; việc theo dõi quản lý thuế chưa đưa vào phục vụ công tác kiểm tra xác minh nguồn gốc sử dụng đất. Từ những thiếu sót, hạn chế, tắc trách trên của chính quyền phường Giếng Đáy đã gây khó khăn trong việc xác lập nguồn gốc đất, khiến cho việc lập phương án bồi thường cho người có đất bị thu hồi không chính xác. Bên cạnh đó, những sai sót, yếu kém của một số cán bộ khi thực thi nhiệm vụ cũng góp phần làm cho Dự án Khu đô thị mới Nam ga Hạ Long kéo dài, gây lãng phí tài nguyên, kéo theo nhiều hệ lụy khác.

Hà An