Xử lý nghiêm hành vi vi phạm phòng, chống dịch Covid-19

Dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp trên thế giới và Việt Nam cũng không nằm ngoài vùng ảnh hưởng. Mặc dù Chính phủ đã có nhiều biện pháp triển khai hoạt động phòng chống dịch, tuy nhiên, vẫn có nhiều hành vi vi phạm, gây ảnh hưởng đến công tác phòng chống dịch cũng như an toàn của cộng đồng. Để làm rõ trách nhiệm và các mức xử phạt đối với hành vi vi phạm phòng chống dịch Covid-19, phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh đã có cuộc trao đổi với ông Lê Cao Long, Giám đốc Công ty Luật Tân Long, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh về nội dung này.

Luật sư Lê Cao Long.

- Luật sư có thể cho biết sự cần thiết của việc ban hành các quy định về xử lý vi phạm phòng chống Covid-19?

+ Đại dịch Covid-19 đang diễn ra trên phạm vi toàn cầu, với tính chất phức tạp và khó lường. Tổng số ca mắc bệnh hiện nay trên phạm vi toàn cầu đã lên đến con số hơn 71 triệu ca, gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế, đồng thời cũng là gánh nặng đối với lĩnh vực y tế. Tại Việt Nam, nếu dịch bệnh Covid-19 bùng phát, có thể dẫn đến nguy cơ thiếu trang thiết bị và nguồn nhân lực y tế, tạo gánh nặng và ảnh hưởng đến toàn bộ đời sống của người dân.

Vì vậy, việc hướng dẫn, ban hành các biện pháp, các quy định pháp luật về việc phòng, chống Covid-19 sẽ là biện pháp hiệu quả, nhanh chóng nhất và mang tính bắt buộc thực hiện để hạn chế tối đa những ảnh hưởng của dịch Covid-19.

- Hiện nay các hành vi vi phạm phòng chống Covid-19 được xử lý theo quy định, văn bản nào, thưa luật sư?

+ Hiện nay, những quy định về phòng, chống bệnh truyền nhiễm; kiểm dịch y tế biên giới; chống dịch; các điều kiện bảo đảm cho công tác phòng, chống bệnh truyền nhiễm ở người được quy định tại Luật phòng, chống bệnh truyền nhiễm được Quốc hội ban hành năm 2007. Bên cạnh đó còn có những văn bản hướng dẫn thi hành, như: Hoạt động kiểm dịch y tế biên giới theo Nghị định 89/2018/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật phòng chống truyền nhiễm về kiểm dịch y tế biên giới; tiến hành các hoạt động cách ly y tế theo Nghị định 101/2010/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật phòng, chống bệnh truyền nhiễm về áp dụng biện pháp cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế và chống dịch đặc thù trong thời gian có dịch.

Riêng việc xử phạt vi phạm hành chính các hành vi vi phạm phòng chống Covid-19 được xử lý theo Nghị định 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9/2020 của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế đối với những hành vi gây nguy hiểm cho xã hội có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 240 “Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người” theo Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Các lái xe, phụ xe, hành khách đến và đi qua Bến xe Bãi Cháy đều thực hiện đeo khẩu trang trong suốt hành trình. Ảnh: Nguyễn Trang

-  Luật sư có thể cho biết một số hành vi vi phạm phòng chống Covid-19 thường gặp phải và mức xử phạt tương ứng?

+ Một số hành vi vi phạm phòng chống Covid-19 thường gặp hiện nay như: Người không đeo khẩu trang nơi công cộng, không thực hiện biện pháp bảo vệ cá nhân đối với người tham gia chống dịch và người có nguy cơ mắc bệnh dịch theo hướng dẫn của cơ quan y tế bị phạt tiền tối đa đến 3.000.000 đồng theo điểm a khoản 1 Điều 12 Nghị định số 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9/2020 của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế.

Người vứt khẩu trang đã sử dụng không đúng nơi quy định tại nơi công cộng bị phạt tiền tối đa đến 5.000.000 đồng; nếu vứt ra vỉa hè, đường phố bị phạt tiền tối đa đến 7.000.000 đồng theo điểm c, d khoản 1 Điều 20 Nghị định số 155/2016/NĐ-CP ngày 18/11/2016 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường.

Che giấu tình trạng bệnh của mình hoặc của người khác khi mắc bệnh truyền nhiễm bị phạt tiền tối đa đến 10.000.000 đồng theo điểm a khoản 2 Điều 12 Nghị định số 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9/2020 của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế.

Không thực hiện quyết định áp dụng biện pháp tạm đình chỉ hoạt động của cơ sở dịch vụ ăn uống công cộng có nguy cơ làm lây truyền bệnh dịch tại vùng có dịch thì bị phạt tiền tối đa đến 20.000.000 đồng theo điểm a khoản 3 Điều 12 Nghị định 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9/2020 của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế.

Không thực hiện quyết định áp dụng biện pháp hạn chế tập trung đông người hoặc tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh, dịch vụ tại nơi công cộng thì bị phạt tiền tối đa đến 20.000.000 đồng theo điểm c khoản 3 Điều 12 Nghị định 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9/2020 của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế.

Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí duy trì nghiêm việc phân luồng, sàng lọc người vào bệnh viện. Ảnh: Nguyễn Hoa

Không thực hiện quyết định kiểm tra, giám sát, xử lý y tế trước khi ra vào vùng có dịch thuộc nhóm A bị phạt tiền tối đa đến 30.000.000 đồng theo điểm a khoản 4 Điều 12 Nghị định 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9/2020 của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế.

Từ chối hoặc trốn tránh việc áp dụng quyết định cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế đối với người mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A đối tượng kiểm dịch y tế biên giới mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A hoặc khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu có thể bị xử phạt hành chính tối đa đến 20.000.000 đồng theo điểm b khoản 2 Điều 11 Nghị định 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9/2020 của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế; hoặc bị xử lý theo Điều 240 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 trong trường hợp gây truyền dịch bệnh cho người khác.

Người nào trốn khỏi nơi cách ly; không tuân thủ quy định về cách ly; từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly mà làm gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh Covid-19 thì bị xử lý theo Điều 295 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Che giấu, không khai báo hoặc khai báo không kịp thời, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối gây lây truyền dịch bệnh Covid-19 có thể bị xử phạt hành chính tối đa lên đến 20.000.000 đồng hoặc bị xử lý theo Điều 240 Bộ luật Hình sự.

Người nào đưa lên mạng máy tính, mạng viễn thông thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, thông tin xuyên tạc về tình hình dịch bệnh Covid-19 có thể bị xử phạt hành chính tối đa đến 10.000.000 đồng điểm a khoản 1 Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP ngày 03/02/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử; hoặc bị xử lý theo Điều 288 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Người có hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác cản trở người thi hành công vụ trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 thì bị xử lý theo Điều 330 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Chủ cơ sở kinh doanh, người quản lý cơ sở kinh doanh dịch vụ (như quán bar, vũ trường, karaoke, dịch vụ mát-xa, cơ sở thẩm mỹ...) thực hiện hoạt động kinh doanh khi đã có quyết định tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh để phòng chống dịch bệnh Covid-19, gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh thì bị xử lý theo Điều 295 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Người có hành vi lợi dụng sự khan hiếm hoặc tạo sự khan hiếm giả tạo trong tình hình dịch bệnh Covid-19 để mua vét hàng hóa đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố là mặt hàng bình ổn giá hoặc hàng hóa được Nhà nước định giá nhằm bán lại để thu lợi bất chính thì bị xử lý về tội đầu cơ theo quy định tại Điều 196 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Cán bộ Trung tâm Y tế TP Hạ Long hướng dẫn các quy trình phòng chống dịch tại khách sạn Grand Hạ Long.

- Luật sư có đánh giá gì về mức xử phạt, tính răn đe của các khung hình phạt?

+ Theo quy định cũ trong Nghị định 176/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013, hầu hết mức xử phạt trong khoảng từ 100.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với cá nhân, 20.000.000 đồng đối với tổ chức. Từ ngày 15/11/2020, Nghị định 117/2020/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế có hiệu lực thay thế cho Nghị định 176/2013/NĐ-CP đã tăng mức xử phạt vi phạm hành chính, nhiều khung xử phạt tăng gấp đôi, thậm chí gấp mười lần.

Ngoài ra, ngày 30/3/2020, Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao đã ban hành Công văn số 45/TANDTC-PC về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19. Thông qua đó, hướng dẫn các ngành chức năng áp dụng pháp luật và tổ chức xét xử đối với một số hành vi vi phạm pháp luật phổ biến có đủ yếu tố cấu thành tội phạm trong phòng, chống dịch bệnh.

Tôi cho rằng nâng cao mức xử phạt, đồng thời siết chặt hơn các biện pháp giám sát quá trình phòng, chống dịch bệnh, có thể nâng cao ý thức người dân trong việc phòng, chống Covid-19; góp phần bảo vệ bản thân, cùng nhau đẩy lùi dịch Covid-19, từ đó tạo điều kiện để Nhà nước phục hồi thúc đẩy nền kinh tế sau đại dịch.

Hoàng Quỳnh (Thực hiện)