Bài 1: Cây cầu PPP đầu tiên

Còn nhớ 5 năm trước khi Quảng Ninh đề xuất được ứng vốn ngân sách tỉnh để giải phóng mặt bằng làm cao tốc Hạ Long - Hải Phòng (trong đó có dự án cầu Bạch Đằng), một số đồng chí lãnh đạo các bộ đã nói vui “Quảng Ninh húng quá”. Bởi từ trước đến nay việc làm cao tốc, nhất là làm các cây cầu lớn đều nằm trong danh mục chi thuộc nhiệm vụ ngân sách trung ương và Quảng Ninh mặc dù đã là địa phương tự cân đối, có một phần đóng góp về ngân sách trung ương nhưng cũng chưa phải là giàu để làm được việc chưa có tiền lệ này. Hơn nữa, trong bối cảnh thời điểm đó nguồn thu của tỉnh phần lớn cũng vẫn đang phụ thuộc vào than và đất, mà lúc đó ngành Than đang gặp nhiều khó khăn từ khai thác đến tiêu thụ, thị trường bất động sản vẫn đóng băng…

Khu vực thi công cầu Bạch Đằng trước đây là đầm lầy cửa sông

“Nhưng không “húng” không được, nếu trông chờ vào ngân sách trung ương thì chưa biết đến bao giờ dự án đã được ấp ủ qua rất nhiều nhiệm kỳ, thế hệ lãnh đạo của tỉnh mới thực hiện được. Bên kia dòng sông Bạch Đằng lịch sử, tuyến cao tốc Hà Nội – Hải Phòng đã được hoàn thành, chỉ còn 25km nữa thôi thì Hạ Long sẽ kết nối vào tuyến cao tốc quan trọng này trong hành lang phát triển kinh tế khu vực phía Bắc. Cũng trong bối cảnh đó, hàng loạt các tuyến cao tốc nối lên các tỉnh Tây Bắc đều đang được rầm rộ đầu tư?”- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Thành chia sẻ.

Quyết ứng ngân sách tỉnh để giải phóng mặt bằng làm cao tốc (việc chưa có tiền lệ ở Việt Nam) và xin chủ trương Trung ương đồng ý cho kêu gọi đầu tư làm đường, làm cầu không phải là “tiếng gáy của những chú gà trống” mà Quảng Ninh nhìn thấy rất rõ xu thế phát triển của đất nước, của thế giới. Từ suy nghĩ đó, Quảng Ninh đã chủ động đề xuất và được Chính phủ cho phép tự huy động các nguồn vốn hợp pháp để triển khai cao tốc Hạ Long – Hải Phòng thông qua việc huy động các nguồn lực hợp pháp. Từ nguồn ngân sách, tỉnh đã sớm triển khai tuyến cao tốc đầu tiên nối TP Hạ Long đến bờ sông Bạch Đằng khởi công tháng 9/2014. Trong giai đoạn này, phương án vượt sông Bạch Đằng là trở ngại lớn nhất. Bởi, lưu vực hai bờ sông Bạch Đằng rộng, nền đường nối chủ yếu là đầm lầy, thời điểm đó phương án phà vượt sông được tính đến khi tuyến cao tốc hoàn thành. Lý do là vì nếu làm cầu sẽ gặp nhiều yếu tố thi công phức tạp do khu vực bị ảnh hưởng không lưu cảng hàng không Cát Bi (TP Hải Phòng), dự toán vốn đầu tư phải trên 7.000 tỷ đồng mới thi công được. Trong khi sử dụng vốn từ tiết kiệm chi của tỉnh theo tính toán phải mất gần 10 năm.

Tại một buổi làm việc với các nhà đầu tư cùng chung ý tưởng tham gia làm cầu diễn ra vào đầu năm 2014, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh khi đó là đồng chí Phạm Minh Chính đã quyết định: Cây cầu có vốn đầu tư lớn, trong khi thời gian gấp rút, phải hoàn thành đồng bộ với tuyến cao tốc Hạ Long - cầu Bạch Đằng. Vì thế, Quảng Ninh sẽ huy động sức mạnh tập thể, yêu cầu các nhà đầu tư thành lập liên danh để cùng góp vốn làm cầu Bạch Đằng.

Sau quyết định trên, liên danh 8 nhà đầu tư đã được lập, các phương án thiết kế, thủ tục pháp lý, doanh nghiệp dự án được gấp rút triển khai. Từ phương án kết cấu cầu thép, cầu dây văng một mặt phẳng để giảm trọng lượng, đối phó với vấn đề nền móng yếu và rút ngắn thời gian thi công... lần lượt được các cơ quan có trách nhiệm tham góp ý kiến và thống nhất phương án thi công cầu Bạch Đằng là cầu dây văng nhiều nhịp hệ cáp 2 mặt phẳng. Dự án chính thức được khởi công ngày 25/1/2015 bên bờ sông lịch sử Bạch Đằng.

Đỗ Phương - Hùng Sơn - Lương Công

Bài 2: Cây cầu "made in Việt Nam"