Người tiễn chân Binh đoàn Than ra chiến trường

Không chỉ là lãnh đạo ngành Than với những quyết sách đúng đắn, ông Lê Vinh (tên thật là Tạ Quang Bức) còn là người động viên thợ mỏ lên đường chi viện cho miền Nam đánh Mỹ. Trong đoàn quân của Binh đoàn Than năm ấy, có cả con trai ông, người đã được ông động viên nhập ngũ.

Ông Lê Vinh là người được ngành Than tin tưởng giao trọng trách lãnh đạo nhiều mỏ than. Từ năm 1959 đến hết năm 1961, ông là Bí thư Đảng ủy kiêm Giám đốc mỏ Mạo Khê. Ở Mạo Khê, ông Lê Vinh đã góp phần thanh toán nạn mù chữ cho thợ mỏ và thợ cơ khí qua các lớp nghiệp vụ, khôi phục cải tạo xã hội chủ nghĩa, làm thay đổi sâu sắc bộ mặt của mỏ Mạo Khê. Với những thành tích đó, mỏ Mạo Khê đã được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao Động hạng Nhì vào năm 1959.

Ông Lê Vinh (bên phải) trong buổi tiễn chân Binh đoàn Than ra trận. Ảnh: Quang Sơn.

Năm 1962, ngành Than điều ông Lê Vinh từ mỏ Mạo Khê về làm Giám đốc mỏ Đèo Nai. Về Đèo Nai, ông làm giám đốc đến hết năm 1966. Trong hồi ký của mình, ông Lê Vinh kể: “Đèo Nai là đơn vị khai thác than lộ thiên, trong khi Mạo Khê là mỏ hầm lò cho nên về đây ban đầu tôi khá bỡ ngỡ. Khi Chính phủ đưa về cho mỏ Đèo Nai những máy móc, phương tiện hiện đại, sản lượng khai thác than tăng vọt. Đèo Nai cũng phải đào tạo cấp tốc công nhân kỹ thuật, xin thêm các cán bộ tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng, đại học ở nơi khác về. Nhờ đó, hàng năm mỏ Đèo Nai luôn gánh sản lượng lớn của toàn ngành, luôn đạt hơn 1 triệu tấn trong số 4 triệu tấn của ngành Than”.

“Năm 1963, nhà nước rót 1 triệu đồng (to hơn 1 tỷ bây giờ) về cho Đèo Nai, tôi đã cùng công đoàn, Đảng ủy xây nhà cho công nhân, xây hội trường biểu diễn văn nghệ, xây khu vui chơi giải trí. Chúng tôi bố trí cho công nhân nghèo vào ở những ngôi nhà tập thể đó. Chúng tôi lo bữa ăn cho công nhân trên khai trường để đảm bảo sức khỏe cho anh em làm việc. Nhà ăn than Trụ mà Bác Hồ về thăm lúc đó đã trở thành điển hình trong toàn ngành”- ông Lê Vinh viết tiếp.

Năm 1966, Công ty Than Hòn Gai (tiền thân của TKV) điều ông Lê Vinh từ Đèo Nai về làm Giám đốc Xí nghiệp Tuyển than Hòn Gai (tiền thân của Công ty Tuyển than Hòn Gai bây giờ). Sau đó, ông làm Phó Giám đốc Công ty Than Hòn Gai, chức danh tương đương với Phó Tổng Giám đốc TKV bây giờ. Mặc dù là lãnh đạo ngành Than, ông vẫn để con trai mình là Tạ Quang Truyện sinh năm 1947 lên đường nhập ngũ vào Binh đoàn Than. Khi ngành Than tuyển quân, chàng trai Tạ Quang Truyện hăng hái viết đơn xung phong nhập ngũ. Vì lúc đó người quá thấp bé lại thiếu cân nên chàng trai Tạ Quang Truyện phải đeo đá đầy các túi quần áo khi kiểm tra cân nặng. Cuối cùng, thợ mỏ Tạ Quang Truyện vẫn được đặc cách nhập ngũ.

Ông Lê Vinh, Giám đốc Xí nghiệp Tuyển than Hòn Gai, giới thiệu với Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Đức Tâm về hệ thống than tự động do Xí nghiệp thiết kế. Ảnh tư liệu của Công ty Tuyển than Hòn Gai.

Ngày 27/7/1967, ông Lê Vinh động viên con mình là Tạ Quang Truyện cùng với gần 2.000 chiến sĩ Binh đoàn Than chào từ biệt người thân và quê hương Vùng mỏ vào Nam chiến đấu. Chiến sĩ Tạ Quang Truyện luôn tự hào về xuất thân của mình, trong giấy tờ tùy thân luôn viết quê quán là địa chỉ của cha: Công ty Than Hòn Gai, thay vì viết Quảng Ninh. Chính vì vậy, sau khi hy sinh, trên bia mộ của liệt sĩ Truyện có dòng đặc biệt ghi quê quán là nơi công tác của cha mình: Công ty Than Hòn Gai. Đây là điều xưa nay chưa từng có tiền lệ. 

Ông Lê Vinh mất đã lâu nhưng câu chuyện về người lãnh đạo ngành Than quyết đoán, hết mình vì nhiệm vụ chung thì vẫn còn được kể. Anh Tạ Phước Sơn, cháu nội ông Lê Vinh kể: “Sinh thời, ông tôi vẫn thường kể cho chúng tôi nghe về truyền thống gia đình, truyền thống của những người thợ mỏ. Cha tôi, chú tôi đều đã được ông giáo dục nghiêm khắc. Không chỉ có chú tôi tự hào là người quê than mà cả gia đình chúng tôi luôn tự hào là người của ngành Than”.

Huỳnh Đăng

[links()]