Phát huy dân chủ, đồng thuận xã hội qua kênh giám sát của MTTQ - Bài 2: Rõ trách nhiệm, vai trò của Mặt trận Tổ quốc

Trước yêu cầu của thời kỳ đổi mới, hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) tỉnh liên tục có những chuyển biến tích cực cả về lượng và chất; khẳng định hiệu quả trong từng khâu lựa chọn lĩnh vực, vấn đề, điều chỉnh về quy trình, phương thức triển khai.

Phối hợp hiệu quả

Nhằm phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong nhiệm vụ kiểm tra, thanh tra, giám sát, từ năm 2017, nội dung giám sát, phản biện của MTTQ tỉnh được tích hợp vào chương trình chung của toàn tỉnh. Từng nhiệm vụ cụ thể được phân công rõ cơ quan chủ trì, cơ quan phối hợp giữa các cơ quan thanh tra, kiểm tra của Đảng, HĐND, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội. Chỉ đạo chung là triển khai các cuộc giám sát theo hướng chuyên sâu, tập trung giải quyết dứt điểm, thỏa đáng những vấn đề, lĩnh vực khó, nhạy cảm.

Hội nghị giao ban công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra tháng 8/2019, tổng hợp, đồng bộ giữa chương trình của Đảng, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể. Ảnh: Nguyễn Thanh

Với cơ chế này, phạm vi giám sát của MTTQ tỉnh đã xác định rõ trọng tâm, trọng điểm; khắc phục được tình trạng bỏ sót, lọt đối tượng, lĩnh vực, nội dung. Trong quá trình thực hiện, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy là đầu mối điều phối thực hiện chương trình; tiếp nhận báo cáo công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, các kết luận, kiến nghị của các cơ quan, đơn vị... để theo dõi, điều phối và tổng hợp báo cáo Thường trực Tỉnh ủy. Do đó, các báo cáo kết quả giám sát, kiến nghị của MTTQ tỉnh được xem xét tổng thể, đồng thời với kết luận giám sát của các cơ quan, đảm bảo cho kết luận cuối cùng được đa chiều, khách quan, không bỏ sót. Qua đó, tạo được sự thống nhất trong phối hợp theo dõi, đôn đốc tổ chức, cá nhân khắc phục, xử lý các vi phạm, thiếu sót đã chỉ ra sau giám sát; đồng bộ xử lý kỷ luật đảng với kỷ luật hành chính nhà nước.

Nhiệm kỳ 2014-2019, Ủy ban MTTQ tỉnh liên tục chủ trì giám sát nhiều vấn đề thời sự trong tỉnh, như: Việc hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt cho đồng bào dân tộc thiểu số, đồng bào nghèo ở vùng đặc biệt khó khăn; đảm bảo chế độ chính sách cho cán bộ không chuyên trách cấp xã, thôn, khu; việc các xã, phường, thị trấn thực hiện Chỉ thị số 25-CT/TU ngày 28/2/2014 của Tỉnh ủy về “Đổi mới phương thức, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng; thực hiện tinh giản bộ máy, biên chế” (Đề án 25)... Ngoài ra, MTTQ tỉnh cũng thường xuyên cử đại diện tham gia các chương trình giám sát do các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh chủ trì, các đoàn giám sát, kiểm tra, thanh tra của các Ban xây dựng Đảng Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, các ban, ngành của tỉnh.

Đoàn công tác của Ủy ban MTTQ tỉnh thẩm định điều kiện các hộ nghèo được hỗ trợ nhà ở từ kinh phí của Quỹ Thiện tâm (Tập đoàn Vingroup) phối hợp với MTTQ tỉnh.

Theo ông Đỗ Mạnh Hùng, Trưởng Ban Dân chủ - Pháp luật của Ủy ban MTTQ tỉnh, chất lượng của từng chương trình giám sát cũng được nâng cao thông qua mô hình Cơ quan tham mưu giúp việc chung Khối MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội được Quảng Ninh triển khai ở cấp tỉnh, cấp huyện những năm qua. Nhờ có sự phân công nhiệm vụ, phối hợp chặt chẽ giữa các ban chuyên môn trong Cơ quan Khối, hoạt động giám sát của Mặt trận được tham mưu, hỗ trợ thuận lợi, tránh tình trạng chồng chéo, hình thức. Từng tổ chức chính trị - xã hội tỉnh có thể chủ động hơn trong phân công cán bộ có kinh nghiệm, năng lực làm nhiệm vụ giám sát của từng tổ chức cùng tham gia chương trình của MTTQ tỉnh và ngược lại; giảm được các thủ tục, đầu mối công việc.

Chủ động đổi mới, sâu sát thực tiễn

Bám sát chỉ đạo chung, hằng năm MTTQ tỉnh đều chủ động lựa chọn từ 2 đến 3 nội dung để đề xuất với Tỉnh ủy, chủ trì giám sát trực tiếp, thường xuyên, đột xuất không báo trước. Các đoàn, tổ giám sát tổ chức nhiều hơn các buổi khảo sát thực tế để có đánh giá trực quan, nắm bắt dư luận xã hội, ghi nhận ý kiến qua phỏng vấn, trao đổi với người dân, cán bộ, công chức... Thông tin được tổng hợp thành báo cáo giám sát của Mặt trận, đảm bảo sự khoa học, khách quan, đa chiều và căn cứ pháp lý. Cách làm này có hiệu quả tác động rõ rệt đối với những nội dung giám sát như: Việc thực hiện kỷ luật, kỷ cương hành chính, đạo đức công vụ của CBCCVC tại các trung tâm hành chính công cấp huyện, Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hiện đại cấp xã; công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo ở cấp xã...

UBND tỉnh tiếp công dân định kỳ tháng 10/2019. Ảnh: Thanh Hoa

Ngoài ra, Ủy ban MTTQ tỉnh đều tham gia Hội đồng Tiếp công dân tỉnh trong các buổi tiếp định kỳ hằng tháng; đại diện cho nhân dân để đối thoại, phản biện từng vấn đề khiếu nại, tố cáo cụ thể. Qua các buổi tiếp công dân, mỗi năm, MTTQ tỉnh chủ động lựa chọn từ 2 đến 3 vụ việc có tính chất đông người, phức tạp, kéo dài, đăng ký với Tỉnh ủy để đảm nhận giám sát, phản biện. Trong quá trình triển khai, MTTQ tỉnh đã nhận được sự tham mưu, tư vấn rất hiệu quả từ Hội đồng tư vấn Dân chủ - Pháp luật. Đây là tổ chức hoạt động không chuyên trách gồm các thành viên đang công tác ở các tổ chức trong tỉnh, như: Hội Luật gia, Đoàn luật sư, Trung tâm Trợ giúp pháp lý, Hội thẩm nhân dân... Theo đó, các đoàn, tổ giám sát của MTTQ tỉnh sẽ chủ động nghiên cứu lại hồ sơ lưu trữ, khảo sát thực tế tại địa bàn dân cư có liên quan để làm rõ khúc mắc, tồn tại.

Đoàn công tác của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam khảo sát, trao đổi kinh nghiệm về hoạt động của Hội đồng tư vấn Dân chủ - Pháp luật tại Ủy ban MTTQ tỉnh Quảng Ninh (tháng10/2018).

Cũng với phương pháp này, MTTQ tỉnh còn chủ trì giám sát trung bình 2 vụ việc cụ thể mỗi năm qua đơn thư kiến nghị của công dân; tiếp nhận trung bình 3-4 vụ việc khiếu nại do UBND tỉnh đề nghị Mặt trận tham gia nghiên cứu, giám sát, phản biện. Dù là các vấn đề, lĩnh vực dễ phát sinh vấn đề phức tạp, như bồi thường GPMB, thực hiện các chính sách an sinh xã hội, xây dựng cơ bản, quản lý đất đai, công tác cán bộ... MTTQ tỉnh đều tham gia sâu sát, trách nhiệm, rõ hiệu quả.

Những cách làm trên minh chứng cho quyết tâm vào cuộc một cách chủ động, sáng tạo của MTTQ Quảng Ninh trong hoạt động giám sát. Trong giai đoạn mới, nhiệm vụ này đặt ra yêu cầu cho MTTQ các cấp phải tiếp tục xây dựng, củng cố được đội ngũ cán bộ có đủ phẩm chất và năng lực đáp ứng công tác. Đồng thời, cần đảm bảo được sự phối hợp chặt chẽ giữa MTTQ, các tổ chức thành viên, chính quyền cùng cấp trong các phong trào thi đua yêu nước, thực hiện các nhiệm vụ chính trị tại địa phương.

Hoàng Giang

[links()]