Đảng mạnh từ những bí thư "Dân tin - Đảng cử" - Bài 2: Động lực từ mục tiêu "Việc gì có lợi cho dân thì làm"

Năm 2016, khi Quảng Ninh quyết định thực hiện nhất thể hóa bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn, bản, khu phố (gọi chung là trưởng thôn), tỉnh cũng gặp rất nhiều khó khăn, thách thức, bởi đây là một mô hình mới, ảnh hưởng đến hàng nghìn bí thư chi bộ, trưởng thôn đương nhiệm. Nhưng với quyết tâm chính trị cao nhằm góp phần hiện thực hóa mục tiêu “việc gì có lợi cho dân thì làm”, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã quyết liệt trong công tác chỉ đạo, điều hành, đưa ra các giải pháp cụ thể, phù hợp để gỡ  từng "nút thắt", nhằm thực hiện thành công mô hình này.

Mệnh lệnh từ thực tiễn

Theo rà soát, đánh giá của tỉnh, ở thời điểm năm 2016 toàn tỉnh có tới 513/1.565 trưởng thôn chưa là đảng viên, 336 bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn (21,5%). Vai trò của chi bộ khu dân cư chưa rõ nét, việc ra nghị quyết lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh trật tự của chi bộ thiếu toàn diện, lúng túng trong cụ thể hóa nghị quyết của cấp ủy cấp trên vào điều kiện thực tế của địa phương. Trình độ, năng lực thực tiễn của một số bí thư chi bộ, chi ủy viên chưa đáp ứng yêu cầu. Thậm chí ở một số nơi, trưởng thôn, phó trưởng thôn chưa là đảng viên, thì việc tham gia học tập, quán triệt chỉ thị, nghị quyết của Đảng, nhất là việc cụ thể hóa thành nội dung công tác ở chi bộ còn có những bất cập, việc nắm bắt tình hình còn nhiều hạn chế, từ đó định hướng về tư tưởng, nhiệm vụ ở thôn hiệu quả không cao… Thêm nữa, bí thư chi bộ và trưởng thôn, khu là 2 cá nhân khác nhau, có thể dẫn đến việc chi bộ ra nghị quyết lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chung không thống nhất được, nên quá trình thực hiện có việc chưa sát, thiếu hiệu quả, nhất là việc phát hiện, xử lý, giải quyết những vấn đề nảy sinh ở khu dân cư…

Chi bộ khu 6B (phường Hồng Hải, TP Hạ Long) quán triệt các nội dung liên quan đến bầu cử trưởng khu phố, nhiệm kỳ 2017-2020.

Chia sẻ với chúng tôi, ông Nguyễn Minh Tiến, Bí thư Chi bộ, Trưởng khu 9 (phường Quang Trung, TP Uông Bí) cho biết: "Từ thực tiễn công tác của mình tôi thấy, nếu như không nhất thể hóa chức danh bí thư chi bộ và trưởng khu thì vai trò lãnh đạo của chi bộ đối với nhiệm vụ chính trị của khu có lúc, có việc bị mờ nhạt; không phát huy được vai trò của người đứng đầu. Thêm vào đó, chi bộ ra nghị quyết lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chung không thể thống nhất được nên quá trình thực hiện có việc chưa sát, thiếu hiệu quả, nhất là việc phát hiện, xử lý, giải quyết những vấn đề nảy sinh ở khu dân cư…".

Bên cạnh những bất cập trên, từ thực tiễn cũng cho thấy nếu như không nhất thể hóa các chức danh này, công tác phối hợp giữa một số chi ủy bí thư chi bộ với trưởng thôn có nơi, có thời điểm chưa thống nhất cao, nên kết quả thực hiện nhiệm vụ của thôn thấp; chưa duy trì thường xuyên nền nếp giao ban giữa bí thư chi bộ với trưởng thôn; chi bộ ban hành nghị quyết lãnh đạo chưa bao quát đầy đủ nhiệm vụ chính trị để trưởng thôn tổ chức thực hiện. Một số chi bộ lúng túng về vai trò lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ; một số chi bộ đùn đẩy trách nhiệm lên cấp uỷ, chính quyền cấp trên… Đối với những nơi trưởng thôn chưa là đảng viên, thì quá trình lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghị quyết của chi bộ còn gặp nhiều khó khăn, đôi khi vai trò lãnh đạo của chi bộ thiếu hiệu quả; sự thống nhất và chấp hành sự lãnh đạo, chỉ đạo của chi bộ, bí thư chi bộ, của trưởng thôn chưa cao; công tác kiểm tra, giám sát thực hiện nghị quyết của chi bộ, của cấp uỷ cấp trên và thực hiện chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước còn có trở ngại…

Với quan điểm “nhìn thẳng vào sự thật”, các cấp ủy đảng đã đánh giá đúng, khách quan về thực trạng hoạt động của các chi bộ, đặc biệt là những yếu kém, bất cập đã được đưa ra nhằm tìm giải pháp khắc phục. Ngày 28/12/2016, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh ban hành Chỉ thị số 12-CT/TU về “Thống nhất nhiệm kỳ đại hội chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở với bầu trưởng thôn, bản, khu phố, nhiệm kỳ 2017-2020”. Trong đó, đặt mục tiêu thực hiện 100% nhất thể hoá chức danh bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn.

“Dân tin - Đảng mới cử”

Để triển khai hiệu quả Chỉ thị, Quảng Ninh thực hiện quy trình Đảng giới thiệu nhân sự để nhân dân lựa chọn, bầu vào các chức danh trưởng thôn. Sau đó cấp ủy mới giới thiệu để bầu các chức danh trong chi bộ theo phương châm “Dân tin - Đảng mới cử”. Các bước giới thiệu nhân sự đều được thông qua ban công tác mặt trận để đàm thoại, lấy ý kiến người dân, đảng viên. Bên cạnh cấp ủy lựa chọn, giới thiệu, thì nhân dân, đảng viên có quyền giới thiệu người mình tín nhiệm cho thôn, cho chi bộ.

Cử tri khu 7A (phường Hồng Hải, TP Hạ Long) bỏ phiếu bầu chức danh trưởng khu phố, nhiệm kỳ 2017-2020.

Để đạt kết quả như mong đợi, các địa phương đã tập trung làm tốt công tác tuyên truyền đến cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về ý nghĩa của Chỉ thị số 12-CT/TU. Cấp uỷ các cấp đã linh hoạt, chủ động phương án kết nạp vào Đảng những quần chúng có năng lực, uy tín với dân và có khả năng làm trưởng thôn để thực hiện chủ trương nhất thể hoá chức danh này. Đồng thời, chủ động rà soát, đánh giá thực trạng trình độ, năng lực, uy tín của đội ngũ cán bộ đang đảm nhiệm các chức danh ở thôn và đội ngũ đảng viên trong chi bộ để lựa chọn nhân sự, trong đó có những tiêu chuẩn cụ thể là người đảm nhận vị trí bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn phải có phẩm chất, năng lực toàn diện, vừa có khả năng lãnh đạo, tập hợp quần chúng, đồng thời phải là người có thể triển khai thực hiện đưa chủ trương, đường lối của Đảng vào cuộc sống.

Tuy nhiên, từ chủ trương đến thực tiễn triển khai, Quảng Ninh cũng đã vấp phải không ít khó khăn, thách thức, đó là những ý kiến lo ngại về việc liệu một người làm 2 nhiệm vụ quan trọng đó ở cơ sở có được không? Nhất là trong bối cảnh tâm tư, tình cảm của một số bí thư chi bộ, trưởng thôn còn băn khoăn; ở một số nơi, tư duy dòng họ vẫn còn rất nặng nề... Nhưng với quyết tâm cải thiện, nâng cao năng lực hoạt động của các chi bộ, nhất là chi bộ ở khu dân cư và bắt đầu từ việc “sốc” lại đội ngũ bí thư chi bộ và trưởng thôn, các địa phương đã quyết tâm gỡ từng “nút thắt” để hiện thực hóa chủ trương.

Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Văn Đọc đối thoại trực tiếp với các bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn, khu phố của tỉnh, tháng 5/2018.

Đơn cử như tại huyện Bình Liêu, là địa phương miền núi, trình độ dân trí không đồng đều, giao thông khó khăn, một số chi bộ ít đảng viên. Nhiều đồng chí tuổi cao, có uy tín, kinh nghiệm, được nhân dân tín nhiệm bầu trưởng thôn nhưng lại không phải là đảng viên; ngược lại, một số trưởng thôn là đảng viên, nhưng trẻ tuổi, chưa có kinh nghiệm, nên không thể đảm nhiệm được vai trò là bí thư chi bộ… Trước thực trạng đó, huyện đã rà soát, xem xét từng trường hợp cụ thể ở mỗi thôn để có phương án về nhân sự. Đối với những thôn chưa có đảng viên đủ điều kiện để giới thiệu bầu, Thường trực Huyện uỷ chỉ đạo giới thiệu những quần chúng ưu tú là nguồn phát triển Đảng, có đủ năng lực, điều kiện để bầu trưởng thôn, tiến tới thực hiện chủ trương bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn khi đủ điều kiện hoặc tăng cường cán bộ, đảng viên về sinh hoạt tại thôn. Ở những nơi ít đảng viên, nhất là các thôn vùng cao dân tộc thiểu số, trước đó cấp ủy đã đào tạo, bồi dưỡng cho được đội ngũ đảng viên trẻ kế cận đủ khả năng đảm nhận chức danh bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn...

Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Phai Lầu (xã Đồng Văn, huyện Bình Liêu) Chìu Văn Phúc chia sẻ: “Đảm nhiệm 2 chức danh, mặc dù ban đầu có chút lo lắng, nhưng tôi tâm niệm rằng được dân tin, Đảng cử thì dù khó mấy cũng phải làm cho tốt, nên đã tập trung học tập, tích lũy kiến thức để làm tốt vai trò của mình. Là bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn nên hoạt động của chúng tôi bắt buộc phải thường xuyên gần dân, sát dân, sát thực tế, nắm chắc tình hình chính trị, tư tưởng, việc chấp hành chính sách, pháp luật của cán bộ, đảng viên và nhân dân. Từ đó, có những chỉ đạo, điều hành phù hợp, sát thực tiễn, bảo đảm tính khả thi cao. Do đó, người dân trong thôn rất ủng hộ”.

Lãnh đạo phường Quang Trung (TP Uông Bí) giao ban với các bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn, khu phố trên địa bàn.

Không chỉ các địa phương miền núi như Bình Liêu gặp khó khăn trong thực hiện chủ trương nhất thể hóa chức danh bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn, mà ngay tại TP Hạ Long, thủ phủ của tỉnh Quảng Ninh, cũng phải đối mặt với trở ngại. Nhớ lại quá trình triển khai việc nhất thể hóa tại địa phương 3 năm trước, Bí thư Thành ủy Hạ Long Trần Đức Lâm chia sẻ:  Khó khăn đối với Hạ Long khi đó là nhiều đảng viên đã nghỉ hưu, sức khoẻ yếu nên ngại tham gia công tác của khu phố; nhiều người lại chỉ muốn đảm nhiệm một chức danh vì lo ngại khó hoàn thành nhiệm vụ...Trước tình hình đó, Ban Thường vụ Thành uỷ Hạ Long đã phân công các đồng chí uỷ viên Ban Thường vụ tập trung chỉ đạo và bám sát cơ sở cùng đảng uỷ các phường động viên cán bộ, đảng viên ở khu phố. Các cơ sở đảng đã hướng dẫn chi bộ tăng cường bồi dưỡng, giới thiệu quần chúng ưu tú, nhất là quần chúng trẻ, có năng lực, trình độ, đạo đức tốt, nhiệt huyết với công việc chung để kết nạp Đảng… Với quyết tâm “khó đến mấy cũng phải hoàn thành”, các bước bầu cử trưởng khu và đại hội chi bộ trên địa bàn thành phố đã được triển khai chu đáo, bài bản. Nỗ lực ấy được khẳng định với kết quả hoàn thành công tác bầu trưởng khu và đại hội chi bộ trên địa bàn thành phố với 100% thực hiện nhất thể hoá chức danh theo đúng mục tiêu, kế hoạch đề ra.

Chia sẻ về việc thực hiện nội dung này tại Quảng Ninh, tại hội nghị đối thoại trực tiếp với các bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn, khu phố của tỉnh (tháng 5/2018), đồng chí Nguyễn Văn Đọc, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh, nhấn mạnh: Tất cả các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội có thực hiện được hay không đều phụ thuộc lớn vào nhân dân, do đó vai trò của bí thư, trưởng thôn, khu rất quan trọng. Các đồng chí có hoàn thành tốt các nhiệm vụ thì cấp xã, phường, các huyện, thị xã, cấp tỉnh mới hoàn thành được nhiệm vụ đề ra. Cái gì mới bước đầu thực hiện cũng gặp nhiều khó khăn, nhưng với quan điểm “làm những việc có lợi cho dân thì không ngại khó, ngại khổ”, nên cả hệ thống chính trị và nhân dân trên địa bàn tỉnh đã quyết liệt vào cuộc để thực hiện với kỳ vọng góp phần đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, từ đó đưa Đảng đến gần với dân hơn. Và minh chứng cho quyết tâm ấy đến nay Quảng Ninh đã có  99,87% số thôn, bản, khu phố thực hiện nhất thể hóa bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, và thành công hơn cả là đội ngũ này đã thực sự trở thành hạt nhân lãnh đạo của chi bộ, luôn gần dân, sát dân, nắm bắt được tâm tư nguyện vọng của nhân dân và thực hiện trực tiếp các chính sách, quyết định của các cấp đến từng hộ dân, mang lại hiệu quả hơn.

Minh Thu - Thùy Linh - Thu Nguyên

Bài 3: Củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân

[links()]