Biên cương Bình Liêu - những ký ức không thể quên

Những ngày đầu xuân tháng 2, hoa đào vẫn nở dọc các thôn bản biên giới Bình Liêu, nơi ghi dấu khí phách anh hùng của thế hệ cha anh đã “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới năm 1979. Ký ức bi hùng của 40 năm trước vẫn luôn được từng thế hệ nơi đây lưu giữ, trân trọng mãi để tri ân giá trị của nền hòa bình hôm nay.

Chia sẻ với chúng tôi, ông Lý Hoa Lâm, người dân tộc Sán Chỉ, thôn Đồng Cậm (xã Hoành Mô) một trong những chiến sĩ tham gia Tiểu đoàn 130 Bình Liêu, cho biết: Chiến tranh biên giới xảy ra, tôi cùng đồng đội và dân quân ở lại làm nhiệm vụ ngăn chặn từng đợt tấn công dồn dập của kẻ thù xâm lược.

Trong câu chuyện kể về lịch sử, ông cứ nhắc mãi về những loạt đạn pháo rát tai bắn từ bên kia biên giới xuống từng tấc đất Bình Liêu trong buổi sáng ngày 17/2/1979 dày đặc mây mù, mưa bụi. Rồi câu chuyện về người bố là trưởng hợp tác xã giữ chìa khóa kho lương thực, vì đạn kẻ thù mà ngã gục trên sườn núi; về chuyện 1 đồng đội bị mảnh pháo văng đứt lìa 1 bàn chân mà ông cùng 4 đồng đội khác thay phiên nhau cõng suốt 1 ngày 1 đêm dọc theo khe núi về đơn vị và về những ngày quân dân đùm bọc lẫn nhau, chia sẻ từng củ khoai, tấm áo...

Trung tá Nguyễn Khắc Bẩm nguyên là Đại đội trưởng Đại đội 3, Tiểu đoàn 130 thời kỳ 1978-1979, thuộc Ban CHQS huyện Bình Liêu, chia sẻ: Tháng 5/1978, tôi lúc đó là chiến sĩ trẻ được tăng cường lên Bình Liêu khi khu vực biên giới đang hỗn loạn và ùn tắc bởi những người Hoa sinh sống ở Quảng Ninh bỏ về Trung Quốc.

Trung tá Nguyễn Khắc Bẩm (bên trái) nguyên là Đại đội trưởng Đại đội 3, Tiểu đoàn 130 thời kỳ 1978-1979. Ảnh: Hoàng Giang

Nhớ lại thời điểm đó, ông bảo: Chúng tôi luôn quán triệt bám sát đường lối của Đảng và Nhà nước, giải thích cho bà con thấy rõ sự thật về cái gọi là “nạn kiều” đã phá hoại tình đoàn kết, hữu nghị lâu đời của người dân 2 nước. Đồng thời tôn trọng tuyệt đối mong muốn của người Hoa muốn ở lại hay trở về Trung Quốc; thậm chí sẵn sàng giúp đỡ, tạo điều kiện để họ trở về thuận lợi, an toàn.

Lúc cuộc chiến nổ ra, Trung tá Nguyễn Khắc Bẩm đã cùng đồng đội vững chắc tay súng suốt 11 ngày đêm liên tục để cầm chân đoàn quân Trung Quốc tiến công dồn dập vào địa bàn huyện. Dù đứng trước lực lượng địch đông gấp nhiều lần nhưng quân ta vẫn giữ vững trận địa, đánh trả quyết liệt, dũng cảm và mưu trí để phá tan âm mưu của kẻ thù.

Khi đất nước bị xâm chiếm thì bất kỳ ai cũng phải cầm súng chiến đấu; thậm chí không nghĩ đến cái chết, chỉ 1 lòng hoàn thành nhiệm vụ. Còn khi biên cương đã bình yên suốt 40 năm qua thì phẩm chất “Sống hiên ngang mà nhân ái, chan hòa” của mỗi người con đất Việt lại được tô thắm.

Xã Hoành Mô, xã Đồng Văn và trấn Động Trung, khu Phòng Thành, TP Phòng Thành Cảng là đơn vị hành chính cấp xã - trấn đầu tiên trên tuyến biên giới đất liền Việt - Trung thực hiện việc ký kết nghĩa hữu nghị. Ảnh: Trúc Linh

Hòa bình lập lại, Trung tá Nguyễn Khắc Bẩm ở lại làm Đại đội trưởng Đại đội địa phương, rồi sau này là Chỉ huy phó, Tham mưu trưởng Ban CHQS huyện Bình Liêu, tiếp tục xây dựng phong trào địa phương cho đến khi về hưu và mở một quán ăn nhỏ ngay tại thị trấn Bình Liêu.

Ông kể, mới đây vừa gặp một đoàn khách đặc biệt: Những người Hoa năm xưa bỏ về Trung Quốc, nay vượt qua gần 1.200km từ tỉnh Phúc Kiến quay lại Bình Liêu thăm mồ mả của tổ tiên. Cuộc trò chuyện hôm đó không nói nhiều về những trận đánh mà chủ yếu xoay quanh cuộc sống giờ thế nào, chuyến đi dài quay lại Việt Nam ra sao... Mọi người ngồi cạnh nhau, thoải mái nói chuyện không ngần ngại, đơn giản chỉ bởi "Hòa bình rồi mà".

Còn đối với ông Lý Hoa Lâm, khi cuộc chiến qua đi thì cũng là lúc ông và gia đình trở lại thôn bản để khôi phục nhà cửa, ruộng vườn. Ông bảo: Cứ tự nhiên như thế, chẳng ai nói gì đến chuyện thù hận, chỉ lo cày ruộng, làm ăn buôn bán thôi. Không thể nào đánh đồng cả những người dân vô tội với những kẻ gây ra cuộc chiến đau thương này được, ai làm thì người đó chịu. Đối với những người hàng xóm bao nhiêu đời nay, sự kết nối không dễ gì cắt bỏ được. Cho đến ngày hôm nay, thôn Đồng Cậm vẫn duy trì tốt hoạt động kết nghĩa hữu nghị biên giới với thôn Khôn Mẫn (trấn Động Trung, Trung Quốc); thắt chặt hơn nữa mối đoàn kết hữu nghị, tôn trọng chủ quyền lãnh thổ, cùng nhau phát triển kinh tế và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.

Dường như chính những người dân bình thường nhất nơi biên cương nghèo khó này lại có một sự nhạy cảm đặc biệt: Họ hiểu được đâu là thù, là bạn; hiểu khi nào buộc phải cầm súng đấu tranh, khi nào cần bắt tay kết nối. Đoạn lịch sử về cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc 40 năm trước đang và sẽ luôn được lưu giữ mãi để nhắc nhở thế hệ trẻ ý nghĩa lớn lao của nền hòa bình, độc lập dân tộc.

Hoàng Giang

[links()]