Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh Đỗ Thị Lan tham gia vào Dự thảo Luật Quản lý thuế (Sửa đổi)

Chiều 15/11, kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIV tiếp tục thảo luận tại hội trường về Dự thảo Luật Quản lý thuế (Sửa đổi). Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh Đỗ Thị Lan đã có tham luận nhiều nội dung liên quan đến Dự luật này.

Quang cảnh kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIV.

Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh Đỗ Thị Lan khẳng định, Dự thảo Luật Quản lý thuế đã được sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung mới, đáp ứng yêu cầu quản lý thuế trong thời gian tới. Mặt khác, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cũng đã nêu nhiều nội dung sát thực.

Về cơ bản Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh thống nhất và tham gia vào một số nội dung của Dự luật. Thứ nhất, về Hội đồng tư vấn thuế xã phường, thị trấn, tại Điều 28 Dự thảo luật đã quy định chi tiết về tổ chức hoạt động của Hội đồng tư vấn thuế ngay trong Luật. Quy định như vậy dễ thực hiện và giảm văn bản hướng dẫn dưới luật. Tuy nhiên, về cơ bản, Dự thảo luật lần này vẫn quy định như pháp luật hiện hành. Đó là, cơ quan Thuế gửi hồ sơ lấy ý kiến tư vấn cho Hội đồng tư vấn thuế, hội đồng tổ chức họp để cho ý kiến tư vấn.

Theo Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh, nếu quy định như vậy chưa khắc phục được tính hình thức và bất cập trong hoạt động hội đồng tư vấn thuế. Bởi hiện nay, hộ kinh doanh có mức doanh thu dưới 100 triệu/năm thuộc diện khoán nộp thuế còn nhiều, có hộ kinh doanh chưa xác định đúng mức doanh thu và hầu hết không đề nghị thành lập doanh nghiệp theo quy định. Đây là đối tượng Hội đồng tư vấn thuế gặp khó trong thực hiện tư vấn mức doanh thu hàng năm. Mặt khác, việc nắm bắt tình hình hoạt động hộ kinh doanh tại các xã, phường có nơi còn hạn chế; số hộ kinh doanh phát triển nhanh, nhất là ở địa phương có kinh tế phát triển; tốc độ phát triển ở các xã, phường cũng khác nhau.

Qua thực tiễn thấy rằng, nhiều nơi đã mở rộng thành phần hoạt động tư vấn thuế, Hội đồng tư vấn thuế không chỉ họp để tư vấn mà tổ chức theo dõi xác định doanh thu thực tế của hộ kinh doanh để tư vấn, tuy nhiên, đối với loại hình kinh doanh có quy mô lớn sẽ rất khó xác định doanh thu như nhà hàng, nhà nghỉ... Trong khi đó, thành viên Hội đồng tư vấn thuế lại là kiêm nhiệm, nên khó nắm được thông tin thường xuyên về hộ kinh doanh trên địa bàn...

Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh chỉ rõ, hoạt động của Hội đồng tư vấn thuế vẫn cần thiết nhằm phát huy sức mạnh các cơ quan tổ chức trong việc phối hợp tư vấn, hỗ trợ quản lý thu thuế đúng, đủ, kịp thời, trong điều kiện thực tế hiện nay.

Từ phân tích, lập luận như vậy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh kiến nghị, để Hội đồng tư vấn thuế hoạt động hiệu quả, cơ quan soạn thảo Dự án Luật Quản lý thuế (Sửa đổi) cần khảo sát, đánh giá sâu hoạt động hộ kinh doanh và hoạt động Hội đồng tư vấn thuế để sửa đổi quy định hợp lý hơn, có tính khả thi hơn.

Cụ thể là cần quy định mở rộng thành phần Hội đồng tư vấn thuế; giao cho UBND cấp huyện thành lập, nhưng cần linh hoạt, phù hợp với từng xã, phường, thị trấn. Cùng với đó, cần quy định rõ hơn nội dung tư vấn thuế; quy định sự phối hợp và trách nhiệm của các cơ quan liên quan, gồm UBND cấp xã, cơ quan thuế, tổ dân, khu phố, công an xã, quản lý thị trường, cơ quan cấp giấy phép đăng ký kinh doanh trong việc cung cấp thông tin thường xuyên cho Hội đồng tư vấn thuế và trách nhiệm tham gia hỗ trợ thu thuế; không nên chỉ quy định khi cần tư vấn, cơ quan thuế mới gửi hồ sơ để Hội đồng tư vấn thuế họp để tư vấn thuế.

Trưởng Đoàn ĐBHQ tỉnh Quảng Ninh cũng kiến nghị cần quy định chế độ, thù lao phù hợp cho thành viên Hội đồng tư vấn thuế, đồng thời, quy định thành viên Hội đồng tư vấn thuế phải chịu trách nhiệm khi cố tình bao che cho người nộp thuế trốn thuế, tư vấn không đúng về doanh thu, mức thuế phải nộp của hộ kinh doanh.

Cùng với đó, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh đã đề nghị Dự thảo Luật lần này cần quy định rõ lộ trình cụ thể thực hiện, nhằm hạn chế thanh toán tiền mặt, không nên tiếp tục quy định “Đẩy mạnh phát triển các dịch vụ thanh toán để từng bước hạn chế các giao dịch thanh toán tiền mặt của người nộp thuế” theo Điều 11 của Dự luật, bởi vì nội dung này đã quy định tại Luật Quản lý thuế hơn 10 năm... Cần đổi mới tuyên truyền, vận động người dân lấy hóa đơn khi sử dụng dịch vụ mua bán hàng hóa và đưa vào Dự luật quy định về việc nhận hóa đơn trong thanh toán là quyền và nghĩa vụ của mỗi người dân. Quy định chặt chẽ như vậy mới quản lý có hiệu quả thuế và khắc phục thất thu thuế.

Nội dung thứ hai là về nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Nhà nước. Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh viện dẫn, tại Điều 21 và 22 của Dự luật quy định: Đối với kiến nghị của cơ quan Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Nhà nước khi kiểm toán, thanh tra tại các cơ quan quản lý thuế mà có liên quan đến việc thực hiện nghĩa vụ thuế của người nộp thuế thì cơ quan quản lý thuế thực hiện kiểm tra, thanh tra thuế theo quy định. Còn tại Khoản 3, Điều 119 thì quy định: Trường hợp quy định xử lý của cơ quan quản lý thuế thực hiện nghĩa vụ thuế phải nộp, hoàn thuế của người nộp thuế có sự khác biệt với kiến nghị của cơ quan Kiểm toán Nhà nước, cơ quan Thanh tra Nhà nước thì thực hiện theo quy định xử lý của cơ quan quản lý thuế, đồng thời báo cáo Bộ Tài chính để báo cáo Thủ tướng xem xét quyết định...

Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh Đỗ Thị Lan phát biểu trong một phiên họp tại kỳ họp lần thứ 6, Quốc hội khóa XIV. Ảnh: quochoi.vn

Theo Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh thì quy định như viện dẫn ở trên là chưa hợp lý. Bởi cơ quan thuế và người nộp thuế không thực hiện kết luận của Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Nhà nước trong trường hợp kết luận đó là đúng và rõ nội dung cần thực hiện là không hợp lý. Nếu có kiến nghị cụ thể, đúng của Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Nhà nước và cũng không có kiến nghị khiếu nại của người nộp thuế về kết luận của Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Nhà nước thì tại sao cơ quan thuế phải tiến hành thanh, kiểm traư... Như vậy sẽ dẫn đến cuộc thanh, kiểm tra trùng lặp và làm khó cho doanh nghiệp. Hơn nữa, pháp luật hiện hành quy định trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước là kiểm toán đối với tài chính, tài sản công và thực tế kết quả kiểm toán thời gian qua đã chỉ rõ sai phạm và kiến nghị người nộp thuế phải chấp hành nộp thuế bổ sung, góp phần quan trọng, tăng thu ngân sách cho Nhà nước; quy định người nộp thuế tự kê khai, nộp thuế như hiện nay rất cần tăng cường kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, hậu kiểm.

Do vây, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh kiến nghị bỏ quy định tại Khoản 3, Điều 119 và đề nghị sửa Khoản 2 Điều 21, Điều 22 theo hướng: Đối với kiến nghị của cơ quan Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Nhà nước về việc người nộp thuế có dấu hiệu vi phạm pháp luật về thuế, đề nghị cơ quan thuế tiến hành thanh tra, kiểm tra, hoặc sau kết luận, kiến nghị của Thanh tra Nhà nước, Kiểm toán Nhà nước mà có khiếu nại kiến nghị của người nộp thuế thì cơ quan thuế tiến hành thanh tra.

Nội dung cuối cùng mà Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh kiến nghị là về chế tài xử phạt đối với vi phạm pháp luật về thuế. Đại biểu khẳng định, Dự Luật chỉ quy định xử lý vi phạm hành chính về quản lý thuế và có quy định là: Tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật (nội dung này quy định tại Điều 146), là chưa phù hợp.

Vì thế, Trưởng Đoàn ĐBHQ tỉnh Quảng Ninh đề nghị: Cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu quy định như luật hiện hành để có một chương về xử lý vị phạm pháp luật về thuế, trong đó có quy định các hình thức xử lý vi phạm về thuế. Ngoài nội dung quy định xử lý hành chính cần có quy định về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người nộp thuế, người quản lý thuế và tổ chức, cá nhân liên quan có hành vi vi phạm pháp luật về thuế gây hậu quả nghiêm trọng; quy định việc tổ chức, cá nhân có trách nhiệm chuyển vụ việc, hồ sơ liên quan cho cơ quan điều tra làm rõ để xử lý theo quy định tại luật này và các luật liên quan nhằm thể hiện các chế tài đủ mạnh trong xử lý vi phạm về thuế...

Bùi Linh (Văn phòng Đoàn ĐBQH tỉnh)