Tất cả chuyên mục
Thứ Sáu, 29/03/2024 14:47 (GMT +7)
Những bài học còn nguyên giá trị
Chủ nhật, 02/09/2018 | 06:34:59 [GMT +7] A A
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một trong những sự kiện nổi bật nhất của lịch sử Việt Nam trong thế kỷ 20. Quảng Ninh - khi ấy còn là 3 tỉnh Quảng Yên, Đặc khu Hòn Gai và tỉnh Hải Ninh - giáp biên giới, có nhiều đặc thù nhưng là nơi giành chính quyền tỉnh lỵ sớm nhất cả nước. 73 năm đã qua, nhưng những bài học từ cuộc cách mạng mùa thu năm ấy còn nguyên giá trị đến hôm nay.
Chủ động, linh hoạt, chớp thời cơ
Ngày 9/3/1945, phát xít Nhật nổ súng đảo chính Pháp trên toàn cõi Đông Dương. Cục diện thế giới nhanh chóng thay đổi dẫn đến cách mạng Việt Nam diễn biến hết sức khẩn trương.
Tại Đông Triều, chính quyền tay sai của Pháp rệu rã, tầng lớp trung gian, những người có học thức, thanh niên, học sinh thì đang sục sôi bầu nhiệt huyết, muốn cống hiến, xả thân cho đất nước, còn nông dân và thợ mỏ thì cuộc sống hầu hết là khốn cùng. Trong khi đó, ảnh hưởng và thanh thế của Mặt trận Việt Minh đang lên cao, các đoàn thể cứu quốc được củng cố và phát triển rất nhanh, có nơi như làng Hổ Lao (Tân Việt), Bắc Mã (Bình Dương) hầu hết dân làng đều tham gia các đoàn thể, nhiều nơi thanh niên tự động đi tìm cán bộ về hướng dẫn hoạt động...
Di tích đình, chùa Hổ Lao, xã Tân Việt - Nơi tuyên bố thành lập Chiến khu Đông Triều ngày 8/6/1945. Ảnh: Xuân Quảng (CTV) |
Được sự chỉ đạo của Xứ ủy Bắc Kỳ, Tỉnh uỷ Hải Dương cử hai đồng chí Trần Cung và Hải Thanh trực tiếp phụ trách việc chuẩn bị lập chiến khu ở khu vực Chí Linh - Đông Triều. Xứ uỷ Bắc Kỳ thường xuyên theo dõi và chỉ đạo công tác chuẩn bị thành lập Chiến khu. Chùa Bắc Mã, một ngôi chùa lớn trong vùng được chọn làm tổng hành dinh của quân khởi nghĩa. Từ ngày Nguyễn Bình về Đông Triều, cùng với các đồng chí Nguyễn Văn Đài, Trần Cung, Hải Thanh, sư Tuệ… đã tổ chức các hoạt động cách mạng trên địa bàn một cách quy củ và lớn mạnh hẳn lên.
Nhận định thời cơ khởi nghĩa đã chín muồi, việc mua sắm vũ khí và huấn luyện khá tốt, rạng ngày 8/6/1945, lực lượng vũ trang cách mạng ở Đông Triều kết hợp với lực lượng cách mạng của quần chúng được các cơ sở của Việt Minh chỉ đạo đã đồng loạt nổi dậy đánh các đồn Đông Triều, Mạo Khê, Tràng Bạch, Chí Linh thủ tiêu bộ máy chính quyền bù nhìn tay sai phát xít Nhật.
Vũ khí của nghĩa quân Chiến khu Đông Triều được lưu giữ tại nhà lưu niệm Chiến khu thôn Bắc Mã, xã Bình Dương. Ảnh: Xuân Quảng (CTV) |
Chiều 8/6/1945, Ban lãnh đạo cuộc khởi nghĩa đã tổ chức một cuộc mít tinh lớn tại sân đình Hổ Lao, tuyên bố chính thức thành lập Chiến khu kháng chiến mang tên "Đệ Tứ chiến khu" - hay Chiến khu Đông Triều - Chiến khu Trần Hưng Đạo, cùng lực lượng vũ trang chiến khu mang tên "Du kích cách mạng quân".
Có thể nói, sự ra đời của chiến khu Đông Triều trước ngày Tổng khởi nghĩa (19/8/1945) hơn 2 tháng và sau khi Trung ương Đảng đã có chủ trương thành lập các căn cứ địa cách mạng chống Nhật trong cả nước là phù hợp với yêu cầu lịch sử và những nhân tố khách quan và chủ quan ở vùng Đông Bắc. Thắng lợi của cuộc khởi nghĩa và sự ra đời của Chiến khu Đông Triều chính là từ sự chủ động, lựa chọn thời gian chín muồi, chớp thời cơ, kết hợp giữa lực lượng vũ trang cách mạng với lực lượng cách mạng của quần chúng, tập hợp sức mạnh đại đoàn kết dân tộc, thu hút sự tham gia của nhiều tầng lớp xã hội, tạo thế và lực để giành thắng lợi.
Một bài học kinh nghiệm điển hình nữa trong chủ động, sáng tạo, chớp thời cơ giành chính quyền cách mạng trong Cách mạng Tháng Tám ở Quảng Ninh đó là trận tiến công giải phóng tỉnh lỵ Quảng Yên ngày 20/7/1945.
Quảng Yên (nay là TX Quảng Yên) là tỉnh lỵ đầu tiên của cả nước ta giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945. |
Tỉnh lỵ Quảng Yên khi đó là nơi tập trung đông các cơ quan chính quyền bù nhìn cấp tỉnh và có lực lượng bảo an binh khá đông. Ngày 17/7/1945, các đơn vị tham gia đánh chiếm Quảng Yên do Nguyễn Bình chỉ huy đã triển khai xong mọi công tác chuẩn bị. Bất ngờ, 15 giờ ngày 19/7/1945, bọn Đại Việt ở Hải Phòng sang Quảng Yên thúc ép tên tỉnh trưởng Nguyễn Ngọc Thanh phải giao chính quyền cho chúng. Không thể chậm trễ, Nguyễn Bình đã quyết định tấn công.
Rạng sáng ngày 20/7/1945, ta bắt đầu xuất phát tấn công và chỉ sau vài giờ chiến đấu, quân ta đã hoàn toàn làm chủ tỉnh lỵ Quảng Yên và huyện Yên Hưng. Trận đánh diễn ra đúng kế hoạch, nhanh, gọn. Ta thu toàn bộ vũ khí, đạn dược với 500 khẩu súng. Quảng Yên là tỉnh lỵ đầu tiên mà quân cách mạng đã chiếm được trong thời kỳ tiền khởi nghĩa ở Bắc Bộ.
Từ Đông Triều, Quảng Yên, lực lượng du kích quân Chiến khu Đông Triều cùng các đơn vị vũ trang đã tiến về giải phóng Hải Dương, Kiến An, Hải Phòng. Như thế, từ sự chủ động, sáng tạo tại Chiến khu Đông Triều của Quảng Ninh, đã tạo ra hiệu quả giải phóng toàn vùng duyên hải và vùng Đông Bắc Bộ. Cách đánh luôn được thay đổi, không trận nào giống trận nào, vừa tiến công bằng binh lực, vừa kết hợp binh vận, vừa kết hợp với đồng khởi của toàn dân, vừa phân hóa kẻ địch.
Bức tranh mô tả về nhân dân tỉnh lỵ Quảng Yên giành chính quyền. |
Khác với Đông Triều, Quảng Yên, ta giành chính quyền tại Hòn Gai lại bằng con đường đấu tranh chính trị dù không kém phần gay go, quyết liệt. Khi đó, bọn Việt cách đã kéo về chiếm đóng một số công sở, lôi kéo quần chúng, tranh giành ảnh hưởng với cách mạng, chờ thời cơ quân Tưởng kéo sang là cướp chính quyền. Ngày 25/8/1945, Uỷ ban quân sự cách mạng Chiến khu giao nhiệm vụ cho 1 đơn vị vũ trang ở Hải Phòng đi đường thuỷ ra Hòn Gai hỗ trợ quần chúng nổi dậy. Quân Việt cách được sự hỗ trợ của bọn phỉ trong Hoành Bồ, tàn quân Pháp ở Cô Tô ngấp nghé quay lại và quân Tưởng ở sát vùng biên giới đang lâm le tiến vào giải giáp quân Nhật.
Nhận định phải tận dụng thời cơ, nhanh chóng hành động, chiều ngày 26/8/1945, ta tổ chức cuộc biểu dương lực lượng quần chúng có lực lượng vũ trang bảo vệ. Bọn Việt Cách ỷ quân đông, gây áp lực, nổ súng phá cuộc mít tinh, cướp chính quyền. Công nhân mỏ và nhân dân lao động Hòn Gai không nao núng hô vang khẩu hiệu ủng hộ Việt Minh. Trước khí thế cách mạng của quần chúng, bọn Việt Cách buộc phải lùi bước. Ngay sau cuộc biểu dương lực lượng, Uỷ ban Nhân dân cách mạng lâm thời Hòn Gai được thành lập.
Tại tỉnh Hải Ninh, khởi nghĩa giành chính quyền cũng không hề dễ dàng bởi tình hình tại khu vực biên giới Hải Ninh rất phức tạp. Lực lượng vũ trang và chính trị của công nhân mỏ chưa với tới được, chúng ta đã phải dùng tới phương thức đấu tranh bằng đàm phán, ngoại giao với Việt Cách, Việt Quốc. Đây cũng là nơi duy nhất trong cả nước sử dụng hình thức ngoại giao để giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám 1945. Và mặc dù một số nơi ở Hải Ninh, các lực lượng thù địch vẫn chiếm giữ, song những ngày tháng giành giật chính quyền quyết liệt ấy đã cho thấy lòng yêu nước và tinh thần hướng về cách mạng mạnh mẽ của nhân dân ta.
Một Quảng Ninh không ngừng đổi mới, đột phá
Như trên đã nói, việc giành và sau đó là giữ chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở Quảng Ninh có những đặc thù riêng với các địa phương khác trong nước. Từ Đông Triều đến Quảng Yên, Hòn Gai, Cẩm Phả, Móng Cái… mỗi nơi, lực lượng cách mạng và quần chúng nhân dân lại có những chủ động, sáng tạo linh hoạt, chớp thời cơ để giành chính quyền thắng lợi. 73 năm đã qua, nhưng những bài học từ sự kiện lịch sử ấy vẫn còn nguyên giá trị trong công cuộc đổi mới, phát triển, xây dựng Đảng, chính quyền vững mạnh và bảo vệ Tổ quốc hôm nay.
Cầu Bãi Cháy nhìn từ cabin cáp treo Nữ Hoàng. |
Trong những năm qua, phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo, tranh thủ thời cơ, phát huy sức mạnh đoàn kết dân tộc từ Cách mạng Tháng Tám 1945, Quảng Ninh không ngừng phát triển, trở thành một trong những tỉnh dẫn đầu cả nước về kinh tế - xã hội. Nhiều lĩnh vực của tỉnh như xây dựng hệ thống chính trị, tổ chức sắp xếp, tinh gọn bộ máy biên chế, cải cách hành chính, cải thiện môi trường, thu hút đầu tư… đã và đang là hình mẫu cho nhiều địa phương học tập, áp dụng. Trung tâm hành chính công tỉnh và 14 huyện, thị xã, thành phố của Quảng Ninh là mô hình đầu tiên của cả nước - là bước đột phá trong tiến trình hiện đại hoá nền hành chính nhà nước của Quảng Ninh đã và đang được nhiều tỉnh, thành phố tham khảo, vận dụng. Chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm” (OCOP) của Quảng Ninh đã được Chính phủ chỉ đạo nhân rộng ra cả nước.
Đặc biệt, trong lúc Chính phủ gặp khó khăn về bố trí vốn, Quảng Ninh là tỉnh tiên phong trong việc đầu tư ngân sách, ứng vốn cho Trung ương để cải tạo, nâng cấp quốc lộ, xây dựng đường cao tốc và thực hiện các dự án lớn theo hình thức đối tác công - tư (PPP) như: Sân bay Vân Đồn, cao tốc Hạ Long - Hải Phòng, Hạ Long - Vân Đồn, cải tạo, nâng cấp quốc lộ 18A đoạn Hạ Long - Mông Dương...
Có thể nói, kết quả mà Quảng Ninh đạt được đến ngày hôm nay chính là hội tụ của các yếu tố: Quyết tâm chính trị, chủ động, đổi mới, nắm bắt thời cơ, đột phá, sáng tạo không ngừng từ chính quyền đến người dân. Đó là trí tuệ, là bao nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và các dân tộc trong tỉnh nhưng sâu xa hơn - nó khởi nguồn từ những bài học kinh nghiệm của cuộc cách mạng mùa thu năm 1945 để lại.
Trần Minh
Liên kết website
Ý kiến ()