Tất cả chuyên mục
Thứ Năm, 18/04/2024 14:24 (GMT +7)
Mốc son ở Quảng Ninh
Chủ nhật, 20/08/2017 | 05:32:32 [GMT +7] A A
72 năm trước, hoà chung không khí cách mạng trong cả nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân và các lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Yên, Hòn Gai, Hải Ninh - nay là Quảng Ninh đã đứng lên giành chính quyền từ tay địch, xây dựng chính quyền cách mạng của nhân dân. Phát huy thành quả của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Quảng Ninh đã và đang trên đường phát triển mạnh mẽ trong công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế.
Giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở Hòn Gai. (Tranh sơn dầu của họa sĩ Nguyễn Hoàng, trưng bày tại Bảo tàng Quảng Ninh) |
TỪ TỔNG BÃI CÔNG ĐẾN CÁCH MẠNG THÁNG TÁM
Năm 1936, hàng vạn thợ mỏ Quảng Ninh đã đứng lên thực hiện cuộc Tổng bãi công thắng lợi. Thắng lợi có được là do chúng ta có chủ trương, đường lối và phương châm lãnh đạo đấu tranh đúng đắn của Đảng, biết dựa vào sức mạnh của đông đảo quần chúng mà đấu tranh buộc chủ mỏ phải nhượng bộ tăng lương, giảm giờ làm, không đánh đập. Bài học từ cuộc Tổng bãi công chính là tiền đề cho cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở các địa phương của tỉnh trong Cách mạng Tháng Tám sau này.
9 năm sau cuộc Tổng đình công, tháng 8-1945, những người thợ mỏ lại cùng nhân dân xuống đường đấu tranh giành chính quyền về tay mình. Cụ Nguyễn Thị Hải (bí danh là Nguyễn Dung), từng là cán bộ phụ trách Văn phòng Tỉnh bộ Việt Minh tỉnh Quảng Yên, hiện đang sống ở TP Hồ Chí Minh, nhớ lại: Đầu năm 1945, tình hình ở Quảng Yên và Hồng Gai phức tạp khi mà quân Tưởng dưới danh nghĩa là quân Đồng Minh vào giải giáp quân Nhật đã đem theo một số đảng phái phản động do Vũ Kim Thành cầm đầu. Vũ Kim Thành núp bóng quân Tưởng để phá hoại chính quyền cách mạng của ta. Quân Tưởng và bè lũ tay sai đã nổ súng uy hiếp cán bộ Việt Minh và đồng bào ta. Nhiều đồng chí đã dũng cảm chiến đấu chống trả và đã hy sinh, nhiều đồng bào Hồng Gai đã tử nạn.
Ngày 20-7-1945, nhân dân Quảng Yên cùng lực lượng vũ trang Chiến khu Trần Hưng Đạo đã tiến công giành chính quyền ở Quảng Yên. Đây là tỉnh lỵ đầu tiên của miền Bắc ta giành được chính quyền. Thắng lợi ở Quảng Yên là một trong những phát súng khởi đầu cao trào tiền khởi nghĩa năm 1945 trong cả nước. Đêm 25-8-1945, nhận được lệnh, một đơn vị vũ trang chiến khu Trần Hưng Đạo đã cấp tốc hành quân về Hòn Gai hỗ trợ việc giành chính quyền. Chiều 26-8-1945, ta tổ chức cuộc biểu dương lực lượng, mít tinh với hàng ngàn quần chúng yêu nước. Ngày 27-8-1945, chính quyền cách mạng lâm thời ở Cẩm Phả, Cửa Ông và hầu hết các đảo ở Cẩm Phả đã được thành lập (trừ 2 đảo Vạn Hoa và Cô Tô).
Ở các huyện miền Đông, một số nơi tiến hành khởi nghĩa tự quản. Cụ Nguyễn Đôn Minh, từng là đội trưởng đội thiếu niên xã Bình Ngọc (TX Móng Cái, tỉnh Hải Ninh) cho biết: Những cuộc binh biến ở đồn Hoành Mô, Bắc Sơn, Võ Nhai, khởi nghĩa giành chính quyền ở Cao Bằng, Lạng Sơn, Thái Nguyên đã thức tỉnh lòng yêu nước của đồng bào các dân tộc miền Đông. Ở các huyện Bình Liêu, Đình Lập, Tiên Yên, đồng bào các dân tộc tự đứng lên tổ chức lực lượng giành chính quyền, tiêu diệt bọn Quốc dân Đảng Trung Quốc chạy sang nước ta. Tháng 6-1945, xã Vạn Ninh đã lập được chính quyền cách mạng đưa hàng trăm người dân yêu nước của Vạn Ninh và hàng ngàn người dân các xã khác đã kéo xuống TX Móng Cái tuần hành thị uy. Chính quyền cách mạng được thành lập ở Tiên Yên và huyện Hải Chi vào tháng 10-1945, ở Bình Liêu cuối tháng 11-1945, ở Đầm Hà tháng 2-1946, ở Hà Cối tháng 4-1946.
Cuộc khởi nghĩa của nhân dân Đông Triều thành lập Đệ tứ chiến khu, tỉnh lỵ Quảng Yên được giải phóng, cuộc khởi nghĩa tự quản của công nhân mỏ và nhân dân Cẩm Phả cũng như các cuộc khởi nghĩa vũ trang của nhân dân tỉnh Hải Ninh đã nói lên ý chí quật cường của nhân dân các dân tộc Quảng Ninh.
Chùa Bác Mã, xã Bình Dương (Đông Triều) - nơi gắn liền với sự ra đời của Chiến khu Trần Hưng Đạo, tháng 6-1945. |
PHÁT HUY KHÍ THẾ TỔNG TIẾN CÔNG
Phát huy tinh thần Cách mạng Tháng Tám, trong cuộc kháng chiến chống Pháp, quân và dân Quảng Ninh đã tổ chức nhiều trận đánh lớn ở Hà Lầm, Sơn Dương, Làng Bang, tập kích TX Quảng Yên, phục kích địch ở Đồng Đăng, chống càn ở Bằng Cả, đốt kho xăng Tiên Yên, tập kích vào TX Móng Cái. Từ kinh nghiệm của Đệ tứ Chiến khu, chúng ta đã lập ra căn cứ kháng chiến ở Đình Lập, khu du kích Lương Mông, Minh Cầm, Đạp Thanh, Đồng Văn ở Hải Ninh. Chiến dịch Hoàng Hoa Thám đã tiêu diệt hơn 2.000 tên địch phá tan nhiều đồn bốt của Pháp trên đường 18 tạo điều kiện để chiến tranh du kích phát triển mạnh mẽ. Tổng kết cuộc kháng chiến chống Pháp, quân dân các tỉnh Quảng Yên, Hồng Gai và Hải Ninh đã đánh 3.452 trận, tiêu diệt hơn 22.000 tên địch, bắt sống 3.000 tên thu giữ hơn 8.000 khẩu súng các loại tích cực “chia lửa” với Điện Biên Phủ đã góp phần lập lại hoà bình ở Đông Dương năm 1954.
Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Vùng mỏ Quảng Ninh đã có hơn 26.000 thanh niên ra trận, hơn 1 vạn người vào Nam, hàng trăm ngàn dân quân tự vệ chống chiến tranh phá hoại miền Bắc. Quân và dân tỉnh Quảng Ninh đã bắn rơi hơn 200 máy bay Mỹ, bắt sống hàng chục phi công. Hàng vạn người con Quảng Ninh đã anh dũng ngã xuống trên khắp các chiến trường. Nhiều liệt sĩ đã được phong tặng, truy tặng anh hùng, như: Đỗ Thị Minh Hà, Hà Quang Vóc, Đào Phúc Lộc, Nguyễn Xuân Việt, Nguyễn Công Bao, Lý A Cỏng, Đỗ Sỹ Hoạ.v.v..
Hơn 30 năm đổi mới, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc Quảng Ninh đã phát huy bài học đại đoàn kết, với sức sáng tạo mạnh mẽ, bền bỉ và quyết liệt tạo ra một sự chuyển động liên tục cho tỉnh. Đó là sức mạnh, niềm tin để xây dựng Quảng Ninh thành một trong những mũi nhọn kinh tế của cả nước, dẫn dắt sự phát triển của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Quảng Ninh được Trung ương đánh giá cao kết quả đổi mới, đột phá và được phép vận hành những cơ chế đột phá. Nhìn chung, mọi chủ trương chính sách đều nhận được sự đồng thuận cao của cán bộ, đảng viên và nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Quảng Ninh đang chuyển động mạnh mẽ với hạ tầng du lịch, hệ thống giao thông, các dự án tầm cỡ được đầu tư v.v.. Một số dự án lớn đầu tư đã thấy hình hài và sẽ hoàn thiện trong năm 2017, như: Sân bay Vân Đồn, cao tốc Hạ Long - Hải Phòng, cao tốc Hạ Long - Vân Đồn...
Nhớ lại những ngày đầu khi Cách mạng Tháng Tám mới thành công bản thân mình đặt chân đến Vùng mỏ, cụ Nguyễn Ngọc Đàm, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh, bồi hồi: Lúc tôi đến thấy Hòn Gai chỉ có mấy dãy phố. Nhà phố thì chỉ toàn cái nhà lá. Có vài cái nhà 2 tầng thì bằng gạch ba banh cũng xập xệ. 72 năm trước, khi đặt chân đến Hòn Gai, có mơ tôi cũng không thể hình dung được sau này tỉnh lại phát triển như hôm nay. Quảng Ninh đang phát triển sôi động, mạnh mẽ với khí thế “tổng tiến công” từ những bài học kinh nghiệm của Cách mạng Tháng Tám 1945.
Huỳnh Đăng
Ký ức không thể nào quên 72 năm đã trôi qua kể từ ngày Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Những nhân chứng của sự kiện lịch sử ấy ở Quảng Ninh còn lại rất ít. Thế nhưng, khi nhắc về mùa thu Tháng Tám 72 năm trước, dường như ai cũng trẻ lại. Ký ức vẫn còn hiển hiện trong họ... Thiếu tướng Lê Mai, nguyên Giám đốc Công an tỉnh: Cụ Lưu Thái An, thị trấn Tiên Yên (huyện Tiên Yên): Cụ Phạm Hồng Sơn, phường Quang Trung (TP Uông Bí): Cụ Lê Bùi, nguyên Chánh thư ký Liên hiệp Công đoàn tỉnh: Cụ Chu Thị Thôi, cán bộ tiền khởi nghĩa ở Quảng Yên: Phạm Học (Thực hiện) |
Liên kết website
Ý kiến ()