Âm vang Chiến thắng trận đầu

53 năm đã trôi qua, nhưng những âm vang từ trận đầu đánh thắng của Hải quân nhân dân Việt Nam, quân và dân miền Bắc ngày 2 và 5-8-1964 vẫn còn nguyên tính thời sự. Chiến thắng này có ý nghĩa lịch sử to lớn, là trận đầu thử lửa, mở đầu trang sử vẻ vang của Hải quân nhân dân Việt Nam.

Trước sức tiến công mạnh mẽ của nhân dân và các lực lượng vũ trang cách mạng miền Nam, năm 1964, đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn tăng cường cho máy bay trinh sát, tàu chiến vào sâu trong hải phận của ta, bắn phá dọc bờ biển từ Thanh Hóa đến Quảng Bình. Đặc biệt, ngày 2-8-1964, tàu khu trục Ma đốc của Mỹ ngang nhiên vào sát bờ biển miền Bắc để trinh sát và khiêu khích các lực lượng của ta. Đây là những hành động nằm trong mưu đồ tạo cớ mở rộng chiến tranh phá hoại, ngăn cản sự chi viện của hậu phương lớn miền Bắc cho cách mạng miền Nam. Kiên quyết trừng trị những hành động thách thức ngang ngược của địch, Phân đội 3 tàu phóng lôi của Tiểu đoàn 135 Hải quân đã dũng cảm tiến công tàu khu trục Ma đốc, bắn rơi 1 máy bay, bắn bị thương 1 chiếc khác, buộc địch phải tháo chạy ra khỏi vùng biển miền Bắc nước ta.

Chiến sĩ Hải đội 135 thuộc Lữ đoàn 170 Hải quân cùng các cựu chiến binh của đơn vị ôn lại truyền thống đánh thắng trận đầu. Ảnh: Quang Minh

Bị đánh đuổi, đế quốc Mỹ đã dựng lên “Sự kiện Vịnh Bắc Bộ” để lấy cớ ngày 5-8-1964 dùng không quân, hải quân đánh phá nhiều địa phương ven biển, các căn cứ, vị trí trú đậu tàu thuyền của Hải quân nhân dân Việt Nam, mở đầu cho hành động leo thang chiến tranh phá hoại miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Cùng với quân và dân các địa phương ven biển, Hải quân nhân dân Việt Nam đã giáng trả bọn xâm lược những đòn đích đáng, góp phần bắn rơi 8 máy bay và làm bị thương nhiều chiếc khác, bắt sống giặc lái, làm thất bại bước đầu âm mưu phá hoại miền Bắc của đế quốc Mỹ. Bộ đội hải quân đã được sự phối hợp, chi viện chiến đấu của đơn vị phòng không ở đảo Hòn Ngư; tự vệ cảng và dân quân xã Nghi Phúc; đơn vị pháo phòng không và dân quân các xã Cảnh Dương, Quảng Phúc, huyện Quảng Trạch, Quảng Bình; Tiểu đoàn phòng không 217, tự vệ cảng Hòn Gai, Công an nhân dân vũ trang Quảng Ninh... và cấp ủy, chính quyền, nhân dân các địa phương kịp thời hỗ trợ trong việc cấp cứu thương binh, sẵn sàng hiến máu, đồ dùng thiết yếu của gia đình để cứu chữa thương binh nặng, mai táng liệt sĩ, tiếp đạn cho bộ đội chiến đấu... Trong thế trận chiến tranh nhân dân đất đối không, ngay trận đầu, ta đã mưu trí, dũng cảm, kiên cường đánh trả, bắn rơi 8 máy bay phản lực hiện đại của Mỹ, bắn bị thương nhiều chiếc khác. Cùng với thành tích đánh đuổi tàu khu trục Ma đốc ngày 2-8, chiến thắng ngày 5-8-1964 trở thành chiến công đầu tiêu biểu, mở đầu trang sử anh hùng trong lịch sử xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành của Hải quân nhân dân Việt Nam.

Bộ đội Hải quân nhân dân Việt Nam đánh trả máy bay Mỹ ngày 5-8-1964. (Ảnh tư liệu)

Chiến thắng ngày 2 và 5-8-1964 đã mở đầu trang sử chiến đấu và chiến thắng hào hùng của Hải quân nhân dân Việt Nam, góp phần cổ vũ toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta ở miền Bắc và đồng bào miền Nam thi đua đánh giặc lập công, quyết tâm giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước. Chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5-8-1964 là khởi đầu bản hùng ca oanh liệt của Hải quân nhân dân Việt Nam, của quân, dân miền Bắc trong chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ; chiến thắng của sức mạnh chính trị tinh thần toàn dân tộc, của ý chí quyết tâm dám đánh, quyết đánh và biết đánh thắng; là biểu tượng của bản lĩnh, trí tuệ Việt Nam. Đối với Quảng Ninh, chiến thắng 5-8 có ý nghĩa vô cùng đặc biệt. Bởi lẽ, ở thời điểm đó, tỉnh Quảng Ninh mới được thành lập chưa đầy một năm, song chính quyền, quân và dân trong tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với lực lượng Hải quân đánh trả máy bay Mỹ, lập nên những chiến công đặc biệt, bảo vệ an toàn các nhà máy, xí nghiệp, hầm mỏ và tránh thương vong cho nhân dân.

Phát huy truyền thống chiến thắng trận đầu, tỉnh Quảng Ninh thường xuyên chăm lo xây dựng, tăng cường đoàn kết quân dân, nâng cao chất lượng thực hiện các chương trình kết nghĩa, giúp dân xóa đói, giảm nghèo, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn. Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh thực hiện có chiều sâu các chương trình hoạt động đền ơn đáp nghĩa, chương trình phối hợp tuyên truyền biển đảo kết hợp với tuyên truyền thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho xây dựng, phát triển. Các đơn vị lực lượng vũ trang chăm lo xây dựng đơn vị chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đủ sức làm nòng cốt đánh bại kẻ địch có sử dụng vũ khí công nghệ cao, nâng cao khả năng tổ chức chỉ huy, điều hành tác chiến trên biển ở các cấp, vừa chú trọng bồi dưỡng xây dựng lực lượng tự vệ biển rộng khắp, có cơ cấu hợp lý, quản lý huấn luyện chu đáo, tạo cơ sở bảo đảm cho phát huy sức mạnh tổng hợp đánh thắng địch trong bất cứ tình huống nào, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc.

Hà Chi